Réttur - 01.04.1985, Blaðsíða 43

Frá þingi II. Alþjóðasambandsins í Kaupmannahöfn 1910. Fremst á myndinni takast í hendur Alexandra Koll-
ontay (hvítklædd) og Luela Twinning frá Bandaríkjunum sem tákn uni alþjóðlega samstöðu. (Myndin er tekin
á tröppunum við baðhótel í Skodsborg.)
gagngerum breytingum. Hún taldi ástina
vera sameinandi afl og félagslega mikil-
vægt, sem auögaði mannlegt reynslusvið
og gæfi tilfinningalífi nýjar víddir. Hún
taldi, að engin bylting næði fullu máli,
nema hún tæki einnig til samskipta kynj-
anna og sambýlisforma.
Enn í dag eru orð Alexöndru Kollontay
i fullu gildi og eiga við okkur erindi.
Alexandra Kollontay fæddist í St. Pétursborg árið
1872. Faðirinn var hershöfðingi af úkraínskri aðals-
ætý, en móðirin var af finnskum ættum
Arið 1898 fór hún til Sviss þar sem hún stundaði
um tíma háskólanám í hagfræði. Þá var hún þegar
virkur þátttakandi í byltingarhreyfingunni. Á næstu
arum lagði hún stund á ritstörf, gaf út margar bækur
og bæklinga um stjórnmálaleg efni jafnframt því
sem hún starfaði mikið innan verkalýðsfélaga, eink-
um meðal verkakvenna.
Árið 1908 varð hún að yfirgefa Rússland, því að
fangelsun vofði yfir henni, og skall hurð nærri
hælum. Hún var í útlegð næstu níu árin og dvaldist
í ýmsum Evrópulöndum m.a. á Norðurlöndum.
Einnig fór hún tvær fyrirlestraferðir til Bandaríkj-
anna.
Eftir febrúarbyltinguna í Rússlandi árið 1917
sneri hún aftur heim. Hún var handtekin í júlí sam-
kvæmt skipun Kerensky, en látin laus, þegar Maxim
Gorki lagði fram hátt lausnargjald fyrir hana.
Árið 1917 tók hún sæti í fyrstu ríkisstjórn bolsé-
víka og fór með félagsmál fram til ársins 1918, er
hún lét af því embætti. Talið er, að andstaða hennar
við Brest-Litovsk friðarsamningana hafi átt sinn
þátt í því. Á þessum árum gaf hún einnig út margar
bækur.
107