Morgunblaðið - 22.01.2006, Blaðsíða 20

20 SUNNUDAGUR 22. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
A
f ofangreindu er
þess vegna óskilj-
anlegt að Þjóð-
verjar séu ekki
hrifnari af
Rammstein en
raun ber vitni. Sú
sveit er sannar-
lega hliðstæða við Depeche Mode.
Kaldranalegt en melódískt vélpopp/
rokk, vísanir í pervertisma og
„gotneskur“ (goth) blær fylgir báðum
sveitum en eitthvað gerir það að verk-
um að fyrrnefnda sveitin er svo gott
sem ósýnileg á meðan hin fellur í
flokk með hálfguðum.
Ég sá þannig a.m.k. þrjú Depeche
Mode-partí auglýst í haust í Berlín,
klúbbakvöld þar sem slagarar sveit-
arinnar fá að dynja fram á rauða nótt.
Í raun var engu líkara en týndir synir
væru að koma aftur í leitir og eftir-
væntingin eftir þessum tónleikum var
svipuð því og þegar Sigur Rós heldur
tónleika heima. Þeir Dave Gahan,
Martin Gore og Andy Fletcher, tríóið
sem skipar Mode, eru sannkallaðar
ofurstjörnur í landi pylsanna og leð-
urstuttbuxnanna.
Sjálfstraust
Það byrjaði að snjóa sem aldrei
fyrr daginn sem tónleikarnir voru
haldnir og dúnhvít mjöll þakti jörð.
Það snjóar ekki oft hér og því fannst
mér afskaplega táknrænt og róman-
tískt að þetta skyldi gerast daginn
sem skuggaprinsarnir hófu innreið í
bæinn með sína fallegu en köldu tón-
list í farteskinu.
Platan Playing The Angel er fín-
asta plata og hefur fengið góða dóma,
þykir sýnu betri en hin mjúka Exciter
sem út kom 2001. Playing the Angel
er til muna harðara verk en sú plata
og stýrir dálítið frá rokkgrúvi því sem
einkenndi valin lög á Ultra og Songs
of Faith and Devotion t.a.m., er ein-
hvern veginn vélrænni og tölvumið-
aðri. Engu að síður einkennir plötuna
sá þáttur sem Mode hóf að fullkomna
er nær dró tíunda áratugnum, ein-
hvers konar samsláttur á hinu
ómannlega (hörð, köld tölvutónlist) og
hinu mjög svo mannlega (undurfal-
legar melódíur Martins Gores og
seiðandi baritónn Daves Gahans).
Í fyrsta skipti á ferli sveitarinnar
stígur söngvarinn, hinn sjarmerandi
Gahan, fram sem lagasmiður og á
þrjú lög alls á plötunni. Fín lög, engin
meistarastykki svo sem, en halda sér
vel innan um framlag aðallagasmiðs-
ins Gores, sérstaklega hið prýðilega
Suffer Well. Á tímabili leit reyndar út
fyrir að Mode væri hætt, þar sem
Gahan var orðinn þreyttur á að vera
söngpípa fyrir Gore. Sólóplata Gah-
ans, Paper Monsters, kom út 2003 og
gaf honum aukið sjálfstraust. Lýsti
hann því yfir í kjölfarið að hann myndi
hætta í sveitinni ef hann fengi ekki að
leggja lög í púkkið. Óvissa um framtíð
Mode var því allnokkur á tímabili en
rokkdramatíkin sem fylgt hefur þess-
ari hljómsveit er reyndar með mikl-
um ólíkindum og hafa þeir félagar far-
ið í allan pakkann; eiturlyf,
sjálfsmorðstilraunir, rifrildi o.s.frv.
Martin Gore er víst með erfiðari
mönnum, getur ekki tjáð sig nema
blindfullur og samband hans og Gah-
ans er viðkvæmt, svo ekki sé meira
sagt.
Plötunni var þó landað á endanum
og út á við eru bros og bræðralag. Og
ekki vantar eftirspurnina. Depeche
Mode er risastór „költsveit“ með her
harðsnúinna aðdáenda út um allan
heim sem bíða í ofvæni eftir hverri
plötu. Segja má að þessi staða hafi
verið tryggð eftir Violator (1990) sem
margir telja meistaraverk sveitarinn-
ar. Þannig er ferill sveitarinnar tví-
skiptur, á níunda áratugnum þróaðist
sveitin úr laufléttri nýrómantík í
framsækna „industrial“ poppsveit,
plötur komu út árlega og náði þróun-
arferlið hámarki með Music for the
Masses (1987). Eftir Violator hafa
hins vegar liðið um fjögur ár á milli
platna og á þessum tíma hefur Mode
hætt að vera vinsældasveit á borð við
U2 eða Coldplay. Það eru engin læti í
kringum hverja útgáfu, plöturnar
koma bara út, allar vel yfir meðallagi,
og herinn lepur þær upp og hugsan-
lega fleiri. Þess ber að geta að De-
peche Mode hefur ekki gefið út „lé-
lega“ plötu til þessa, síðustu plötur
eru kannski ekki eins framsæknar og
ferskar og fyrri tíma verk en eru aftur
á móti traustar, pottþéttar. Þú veist
að hverju þú gengur. Að einhverju
leyti er Mode orðin stofnun; en stofn-
un sem notalegt er að koma inn í.
Hálfgotar
Tónleikarnir fóru fram í Velodrom-
höllinni, hinni sömu og Robbie Will-
iams nýtti sér til að hleypa síðustu
plötu sinni af stokkunum. Tónleika-
ferðalagið vegna plötunnar hófst í
Bandaríkjunum í nóvember en Evr-
ópuhlutinn hófst hér í Þýskalandi
með tónleikum í Dresden föstudaginn
13. (nema hvað!). Ferðalagið stendur
yfir til enda apríl en svo fer sveitin aft-
ur til Bandaríkjanna þar sem hún
verður aðalnúmerið á Coachella-há-
tíðinni í Kaliforníu. Þá er Gore kom-
inn á heimaslóðir en hann býr í Santa
Barbara ásamt konu og þremur börn-
um!
Ég var nokkuð forvitinn um hvern-
ig hinn dæmigerði Depeche Mode-
aðdáandi liti út. Þar sem Mode hefur
náð að krossa vítt og breitt inn í hina
og þessa markhópa var hópurinn fjöl-
skrúðugur, en fólk á aldursbilinu frá
30 til 40 var áberandi, og einnig nokk-
uð yfir það. Svo var talsvert af hálf-
gotum, snyrtilegum „goth“-týpum.
Maður sá verðbréfasalann fyrir sér
dressa sig upp í svart, ekkert of ýkt
þó, og smella yfir gamla Depeche-
bolnum sem hann keypti á Music for
the Masses-túrnum.
Tónleikarnir hófust síðan á opnun-
arlagi plötunnar nýju, hinu kraft-
mikla A Pain That I’m Used To, og
svo var farið beint yfir í John The Re-
velator af sömu plötu. Mig grunar að
því verði teflt fram sem þriðju smá-
skífu plötunnar (út eru komin Prec-
ious og A Pain That I’m Used To).
Á sviðinu, til hliðar, var risastór og
framtíðarlegur stálhnöttur. Á honum
var lítill skjár þar sem mátti lesa ýmis
lykluð skilaboð sem vísuðu í það lag
sem í gangi var. Á sviðinu voru svo
þrír íturvaxnir hljómborðsbásar sem
minntu helst á leikmuni út Star Trek.
Á bakvið einn þeirra stóð Andy
Fletcher en sagan segir að hann geri
ekki neitt lengur í sveitinni. Haldi
Gore einfaldlega félagsskap og gangi
á milli ef þrætur fara úr hófi fram.
Hann tók sig reyndar vel út á sviði,
kannski var hann að leggja kapal.
Tveir „leiguspilarar“ voru þá á svið-
inu, trymbillinn Christian Eigner og
hljómborðsleikarinn Peter Gordeno.
Eigner hefur verið í Mode-hópnum
síðan á Ultra og á þátt í þeim lögum
sem Gahan teflir fram á Playing the
Angel.
Gore stóð til hliðar með gítar í
hendi og lék hann ýmist á gítar eða
hljómborð. Hann var að sjálfsögðu
klæddur eins og hálfviti, með svarta
englavængi á baki og forljóta loðhúfu
á hausnum. Dave Gahan átti svo rest-
ina af sviðinu. Hann hefur mikla náð-
argáfu sem framvörður sveitarinnar,
með rokktaktana á hreinu og ég verð
að segja þetta – er afar kynæsandi.
Undir lokin var hann kominn úr að of-
an og ekki laust við að þá færi um sal-
inn. Hann er líka í fínu formi kallinn
og náði að pumpa upp fína stemningu
eftir því sem á leið. Depeche Mode
var ekki sorgleg á sviðinu eins og
stundum er raunin með svona lang-
lífar sveitir. Meðlimir voru alls ekki
að reyna að fanga fyrri frægð eða fara
fram úr sér á klaufskan hátt. Þetta
voru einfaldlega skotheldir Mode-
tónleikar.
Blóðbræður?
Þegar að þriðja laginu var komið
var svo sótt í glæstan slagarabrunn-
inn. A Question Of Time af meistara-
verkinu Black Celebration tók að
óma. Fullkomið „industrial“-popp.
Ótrúlegt lag. Hverjum dettur í hug að
semja svona snilld? Fáránlegt lag og
fáránlega flott. Gahan sneri sér í
hringi sem andsetinn væri og nú voru
tónleikarnir komnir í gang. Ég sver
það að Mode hefði getað haldið
tvenna tónleika, með gjörólíkum sett-
um, og keyrt á slögurum allan tímann
í þeim báðum.
En ég tek ofan fyrir Gahan og fé-
lögum að leggja í Berlínartónleika því
að það verður að segjast að þetta er
eins og að spila í frystihúsi, með gol-
þorska og freðýsur sem áhorfendur.
Það hefði þurft jarðskjálfta til að fólk
hefði sleppt sér almennilega. „Tough
crowd“ eins og sagt er í bransanum.
Policy of Truth af Violator var næst
en alls fengu fjögur lög þaðan að
hljóma. Ásamt Policy of Truth voru
það World in my Eyes, Personal Jes-
us og Enjoy the Silence. Lög þessi
eru miklir hornsteinar. Það var
magnað að sjá áhorfendur hrópa:
„Reach out … touch faith!“ að Gahan
þegar Personal Jesus var spilað. Það
var eins og messa hjá öfgatrúarhópi
væri á fullu stími. Enjoy the Silence,
mjög líklega besta lag Mode frá upp-
hafi, var þá ótrúlegt. Gæsahúðin fór í
gang og Gahan þurfti ekki að syngja,
áhorfendur sáu um það með einum
styrkum rómi.
Lög af nýju plötunni voru þó nokk-
ur, auk þeirra sem upp eru talin spil-
aði sveitin Macrovision, Precious, The
Sinner In Me, Suffer Well og I Want
It All. Tvö síðastnefndu lögin eru eftir
Gahan og virkuðu ekki sem skyldi á
tónleikunum en þau svínvirka hins
vegar á plötunni. Á meðal hápunkta
var þá innblásinn flutningur Gores á
Home (af Ultra) og Behind The
Wheel var einnig rosalegt. Og mikið
er Feel You gott og öflugt lag, maður
óskaði þess heitt að bakraddakórinn
væri kominn á sviðið til að snilldin
fengi að njóta sín til fulls.
Gore söng svo Somebody í upp-
klappi áður en tveir ellismellir fengu
að hljóma, Just Can’t Get Enough og
Everything Counts. Sveitin var þá
kölluð öðru sinni upp og í þetta sinnið
var það Never Let Me Down Again
(dásamlegt!) og svo ballaðan Good-
night Lovers sem Gahan og Gore
sungu saman. Fallegur endir en um
leið dálítið skrýtinn. Í laginu er m.a.
þetta textabrot: „When you’re born a
lover/You’re born to suffer/Like all
soul sisters/And soul brothers.“ Það
er freistandi að álykta sem svo, að hér
sé Gore að yrkja um þá félagana,
því það þarf ekki háskólagráðu í
sálfræði til að nema hversu stirt sam-
bandið er á milli Gahans og Gores.
Látalætin á sviðinu voru uppgerð
fannst mér, Gahan er greinilega óör-
uggur innan um Gore sem er afskipt-
ur, eins og hann á vanda til. Engu að
síður er erfitt fyrir mann sem stendur
utan við þetta að festa nákvæmlega
hönd á þessu torskilda sambandi, því
eitthvað er það sem keyrir þessa tvo
félaga áfram og virðist leiða þá aftur
saman, trekk í trekk.
Ný Mode-plata 2009? Kannski.
Myrkrapoppararnir í Depeche Mode hafa nú haldið velli í meira en kvartöld, en síðasta haust kom út ellefta hljóðversplata sveitarinnar, Playing The
Angel, sem fengið hefur fína dóma. Arnar Eggert Thoroddsen fylgdist með Depeche Mode-liðum kynna verkið á hljómleikum í Berlín síðasta fimmtu-
dagskvöld en Þjóðverjar virðast einkar hrifnir af langvinnu dufli sveitarinnar við tölvutóna og skuggahliðar tilverunnar.
Skuggaprinsar með kalda tóna
’Svo var talsvert af hálfgotum, snyrtilegum„goth“-týpum. Maður sá verðbréfasalann fyr-
ir sér dressa sig upp í svart, ekkert of ýkt þó,
og smella yfir gamla Depeche-bolnum sem
hann keypti á Music for the Masses-túrnum.‘