Morgunblaðið - 19.03.2006, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19. MARS 2006 13
Viðskiptavinir Landsbankans hafa getað keypt og selt hlutabréf
í Danmörku, Svíþjóð og Bandaríkjunum í gegnum E*TRADE. Nú
bætist Noregur við. Landsbankinn er eini bankinn sem býður upp
á bein viðskipti með hlutabréf á öllum Norðurlöndunum og í
Bandaríkjunum.
Mikið líf hefur verið á norska markaðnum síðustu misseri og
margir spennandi fjárfestingarmöguleikar í boði enda er olíuverð
hátt, en það hefur jafnan góð áhrif á norska markaðnum. Margt
bendir því til þess að tækifæri séu til staðar á Noregsmarkaði um
þessar mundir.
Með skráningu á E*TRADE í gegnum Landsbankann býðst
möguleiki að nýta sér þau tækifæri beint og milliliðalaust og fá
jafnframt aðgang að haldgóðum markaðsupplýsingum.
E*TRADE er einfalt í notkun og allt viðmót er á íslensku. Því er
ekkert til fyrirstöðu að tryggja sér aðgang að mörkuðum Norður-
landanna og Bandaríkjanna með því að skrá sig á E*TRADE og
byrja að nýta tækifærin.
Ert þú á E*TRADE?
Kynntu þér málið á landsbanki.is eða hringdu síma 410 4000.
Á síðasta ári hækkaði Det Norske
Oljeselskap (DNO) um 853% sem
var mesta hækkunin á markaðnum.
Markaðsverðmæti félaga í Noregi
er 170.266 milljónir evra.
Fjöldi fyrirtækja í norsku
kauphöllinni árið 2005
var 219 og þar af voru
46 ný félög.
Á morgun opnar E*TRADE
fyrir vi›skipti í kauphöllinni í Osló
geance, sem er sennilega sú besta,
sem skrifuð hefur verið um stríðið.
Hann hefur rétt fyrir sér þegar hann
heldur því fram að það væri hneyksli
ef dómararnir í máli Milosevic
hengdu nú einfaldlega skikkjur sínar
á snaga og færu heim. Eftir fjögur ár
voru um 50 klukkustundir eftir af
réttarhöldunum. Mikið af þeim hefði
farið í undarlegan áróður í þágu Mil-
osevic, en enginn hefði getað lagt
fram alvarleg ný gögn honum til
varnar.
Skulda heiminum að gera málið upp
Mín skoðun er sú að Milosevic
hefði nánast án vafa verið dæmdur
fyrir glæpi gegn mannkyni, en ég
efast um að hann hefði fengið dóm
fyrir þjóðarmorð. Ég vildi fá að vita
hvað dómararnir hefðu gert, en
Sudetic segir að það sé skylda þeirra
gagnvart fórnarlömbunum að láta
það koma fram. Hann segir að nota
eigi þær sannanir, sem þegar hafa
komið fram, og skrifa skýrslu í anda
sannleiksnefndar á þeim grundvelli.
„Þeir ættu ekki að geta gengið burt
frá þessu með dagpeningana sína,
uppsafnað sparifé frá Sameinuðu
þjóðunum og eftirlaunaréttindin
sín,“ segir hann. „Dómararnir skulda
fórnarlömbunum og heiminum, sem
borgaði fyrir þennan dómstól vegna
þess að það voru þeir, sem leyfðu
Milosevic að draga réttarhöldin út í
það óendanlega.“ Síðan bætir hann
við: „Ekki nóg með það heldur ættu
þeir að gera það pro bono publico –
án endurgjalds.“
óllinn
Höfundur er blaðamaður og skrifaði
bækurnar Kosovo: War and Revenge
og The Serbs: History, Myth and
Destruction of Yugoslavia, sem báðar
komu út hjá Yale University Press.
KVÖLDIÐ sem fyrrverandi leiðtogi Serbíu fannst lát-
inn í klefa sínum í Haag var lokakeppnin haldin um
það hvaða hljómsveit ætti að vera fulltrúi Serbíu og
Svartfjallalands í Söngvakeppni evrópskra sjónvarps-
stöðva. Þegar hljómsveit frá Svartfjallalandi sigraði
gengu Serbarnir í hópi áhorfenda berserksgang og
sökuðu dómarana frá Svartfjallalandi um að hafa haft
rangt við í atkvæðagreiðslunni.
Meiri spenna vegna Evróvisjón
„Þjófar, þjófar,“ hrópuðu þeir og þurfti öryggisverði
til að koma Svartfellingunum heilum á brott.
Seinna sagði Zoran Zivkovic, fyrrverandi forsætis-
ráðherra Serbíu, að orrustan um Evróvisjón hefði
„valdið mun meiri spennu en dauði Slobodans Milos-
evic“.
Á næstu dögum risu deilur í Serbíu um það hvað
ætti að gera við jarðneskar leifar leiðtogans fyrrver-
andi. Það var eins og serbneska ríkisstjórnin missti
fótanna og málið varð hið vandræðalegasta fyrir
hana, enda tók Vojislav Kostunica forsætisráðherra
við af Milosevic þegar honum var steypt árið 2000.
Nú fer hann hins vegar fyrir minnihlutastjórn, sem
treystir á atkvæði þeirra 22 þingmanna, sem eftir eru
á þingi af flokki Milosevic, Sósíalistaflokki Serbíu, til
þess að halda völdum.
Milosevic er tákn flokksins. Samkvæmt skoð-
anakönnunum er flokkurinn dauðadæmdur einn síns
liðs.
Reyna að gera sér mat úr andlátinu
Fyrir vikið hefur flokkurinn reynt að gera sér eins
mikinn mat úr andlátinu og unnt er og heimtað að út-
för hans verði gerð opinber. Boris Tadic, forseti Serb-
íu, hefur vísað þeirri hugmynd á bug á þeirri forsendu
að það væri „óviðeigandi“, en eftir talsverða samn-
inga bak við tjöldin féllust yfirvöld á að óopinber útför
færi fram í Serbíu. Ákváðu sósíalistarnir þá að gera
ekki frekari kröfur vegna þess að hefðu þeir neitað
stjórninni um stuðning sinn og knúið fram kosningar
hefðu þeir átt á hættu að verða þurrkaðir út af þingi.
Sá flokkur, sem hins vegar gæti hagnast á dauða
Milosevic, er Serbneski róttæki flokkurinn, sem þegar
nýtur mests fylgis á þingi þótt hann sé ekki í stjórn.
Vojislav Seselj, leiðtogi hans, hefur líkt og Milosevic
verið kærður og lokaður inni af stríðsglæpadóm-
stólnum í Haag. Daniel Sunter, yfirmaður hugveit-
unnar Euro-Atlantic Initiative, telur hins vegar að fyr-
irætlanir róttæka flokksins um að gera sér mat úr
andlátinu muni gefa minna af sér en þeir búist við.
„Þegar allt kemur til alls,“ segir hann, „man fólk eftir
gömlu, slæmu dögunum þegar Milosevic var við
völd.“
Eftir um viku mun írafárið vegna Milosevic hafa
lognast út af og þá mun ýmislegt hafa skýrst. Í fyrsta
lagi að Milosevic var ekki lengur pólitískur áhrifamað-
ur í Serbíu. Branko Ruzic, varaforseti sósíalistaflokks-
ins, kvaðst búast við því að mikill mannfjöldi myndi
safnast saman til að sjá lík Milosevic í Byltingarsafn-
inu í Belgrað þar sem það var til sýnis á fimmtudag
og föstudag, en þess í stað komu aðeins nokkur
hundruð manns, flestir úr röðum aldraðra. Sá tími,
sem Milosevic gat laðað að eina milljón manna, er
löngu liðinn.
Þung og erfið mál framundan
Í öðru lagi mun stjórnin þurfa að snúa sér á ný að
þungum og erfiðum málum sem eru álíka illa séð og
„truflunin“ vegna andláts Milosevic. Eins og serb-
neskur embættismaður orðaði það er slíkt álag á
stjórninni vegna margra erfiðra mála, sem þarf að
glíma við á sama tíma án þess að hafa mikið svigrúm
til aðgerða, að „það má heyra brestina“.
Á föstudag var viðræðum um framtíð Kosovo hald-
ið áfram að nýju. Næsta víst er að þeim mun ljúka
með því að héraðið, þar sem íbúarnir eru að mestu
leyti af albönskum uppruna, fái sjálfstæði. Stjórnvöld
hafa ekkert gert til að undirbúa Serba undir þessi tíð-
indi, sem verður ekki vel tekið. Stjórnarerindreki einn
lýsti þessari nálgun svo: „Við ætlum að henda okkur
fyrir lestina og síðan ætlum við að kenna ykkur um.“
Ráðgert er að Serbar hefji viðræður við Evrópu-
sambandið um stöðugleika- og sambandssamkomu-
lag, sem er fyrsta skrefið í átt að aðild að ESB, 5. apr-
íl. Embættismenn ESB hafa hins vegar sagt að þær
muni ekki hefjast nema Ratko Mladic herforingi, sem
Stríðsglæpadómstólinn í Haag kærði fyrir þjóð-
armorð 1995, verði annaðhvort handsamaður og
framseldur eða látin verði af hendi gögn, sem muni
leiða til þess að hann verði handtekinn von bráðar.
Síðan verður þjóðaratkvæði í Svartfjallalandi um sjálf-
stæði 21. maí og er búist við að það muni leiða til sjálf-
stæðis. Allt þetta gerir að verkum að um þessar
mundir eru Serbar frekar svartsýnir um framtíðina.
Daginn sem Milosevic lést hittu utanríkisráðherrar
aðildarríkja Evrópusambandsins utanríkisráðherra
ríkja Balkanskagans í Salzburg. Eftir fundinn gáfu þeir
út yfirlýsingu þar sem sagði að „ESB staðfesti að
framtíð vesturhluta Balkanskaga lægi í Evrópusam-
bandinu“. En síðan var bætt við að „Evrópusam-
bandið vill einnig taka fram að möguleikar þess til að
taka við þurfa einnig að vera teknir með í reikning-
inn“. Þessi tónn dregur einnig úr mönnum og er ekki
það sem Serbar og aðrir íbúar Balkanskagans þurfa á
að halda.
Sumir segja að með andláti Milosevic hafi verið
settur punktur aftan við ákveðið tímabil. Svo er ekki,
en fari svo að eftir ár verði mál Mladic til lykta leitt og
sömuleiðis gengið frá stöðu Svartfjallalands og Kos-
ovo auk þess sem utanríkisráðherrar Evrópusam-
bandsríkjanna verði búnir að jafna sig á stækk-
unarþreytunni gæti andlátið reynst upphafið að
endalokum þessa tímabils. Sú staðreynd að svona fá-
ir komu til að syrgja sinn gamla leiðtoga sýnir að
flestum Serbum er nú mest í mun að horfa fram á
veginn.
Fæstir Serbar
syrgja Milosevic
Reuters
Stuðningsmenn Slobodans Milosevic heitins bíða í
röð fyrir utan Byltingarsafnið í Belgrað til að geta
vottað honum virðingu sína.