Morgunblaðið - 31.03.2006, Page 59

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 31. MARS 2006 59
MENNING
Maður rekst á ýmislegtáhugavert á íslenskumbloggsíðum. Um daginn
rakst ég inn á síðu þar sem verið
var að telja upp sérnöfn sem notuð
eru sem samnöfn. Ég veit ekki hver
það er sem stendur að baki blogg-
inu, enda þekki ég manneskjuna
ekki neitt svo ég viti til, en slóðin er
skrubaf.blogspot.com.
Bloggið þar er kallað „Blogg
dauðans“ og sagt „ekki fyrir venju-
legt fólk“, en engu að síður er þar
að finna pælingar sem ég held að
margt venjulegt fólk geti haft gam-
an af.
  
Nýlega var fólk að bera samanbækur sínar með aðstoð
bloggarans þar; um orðaforða þeg-
ar kemur að því að nota mannanöfn
sem hugtök, og þegar ákveðin
mannanöfn eru notuð í orðasam-
bandi, án þess að verið sé að ræða
um tiltekna manneskju.
Þannig var tekið dæmi um setn-
ingu, sem ku algeng: „Er þetta
hægt, Matthías?“. Eftir dúk og disk
í blogginu komst sagan að baki
þessum Matthíasi á hreint; Matthías
á rætur að rekja til Ísafjarðar og
hafði eitthvað að gera með getnað
barns. „Sorrí Stína“ er álíka orða-
samband, sem sjálfsagt fleiri kann-
ast við. Hver ætli þessi Stína hafi
upphaflega verið?
  
Njörður er stundum notað ísömu merkingu og enska orð-
ið „nerd“. Þannig hafa fleiri íslensk
nöfn verið notuð – Jónur, svo dæmi
sé tekið. Svo eru það Jói og Dúddi
og allir þeir.
Erlendis er þetta vissulega líka
gert. Hr. Skrubaf byrjaði reyndar
umræðuna á blogginu sínu á um-
ræðu um að Ástralir notuðu nafnið
Sheila um konur almennt.
Í umræðum mínum við félaga um
þetta mál hefur ýmislegt komið í
ljós; að Bretar nota orðið „Brahms“
um að vera drukkinn, þar sem
„Brahms and Liszt“ er kunnugt
tvíeyki og „Liszt“ rímar við
„pissed“. Á sama hátt nota þeir orð-
ið „apples“ fyrir stiga, þar sem
„apples and pears“ er þekkt tvíeyki
og „pears“ rímar við „stairs“. En
þar sem hið síðarnefnda er ekki
dæmi um sérnöfn á ekki
að ræða þetta í þessum
pistli!
  
Þegar matur er annarsvegar hafa ýmis ís-
lensk sérnöfn fengið aðra
merkingu. Steingrímur
er grjónagrautur, ekki
satt, Sæmundur er mjólk-
urkex og Sæmundur á
sparifötunum er notað
yfir fínna kex – til dæmis
með kremi. Öllu ólyst-
ugra er hugtakið Eyvind-
ur með hor, sem víst er
notað yfir hinn íslenska
þjóðarrétt kjöt í karríi.
Eyvindur ku gjarnan not-
að yfir lambakjöt yf-
irleitt, með vísun í Fjalla-
Eyvind, og kjötsúpa er
því ýmist kölluð einfald-
lega Eyvindur eða Ey-
vindur og Halla. Svo eru
það Sörurnar frægu, en
það er ekki runnið af
neinni íslenskri Söru,
heldur kennt við frönsku
leikkonuna Söru Bernhardt.
Þar fyrir utan koma Jón og
Gunna og Jón Jónsson og Pétur og
Páll oft við sögu. Og Gróa á Leiti,
Þrándur í Götu, Haukur í horni. Og
Rósa frænka.
  
Ég hef sagt það áður og ég segiþað enn: Íslensk tunga er
sprelllifandi.
Sæmundur á sparifötunum
’Þegar matur er annarsvegar hafa ýmis íslensk
sérnöfn fengið aðra
merkingu. Steingrímur
er grjónagrautur, ekki
satt, Sæmundur er
mjólkurkex og Sæmund-
ur á sparifötunum er not-
að yfir fínna kex – til
dæmis með kremi.‘
Fullur.
ingamaria@mbl.is
AF LISTUM
Inga María Leifsdóttir
Eyvindur og Halla.
Morgunblaðið/Arnaldur
skrubaf.blogspot.com
ÞEKKTIR listamenn innan kons-
eptlistarinnar halda fyrirlestra á
Kjarvalsstöðum um helgina. Dag-
skráin er í tengslum við sýninguna
H.C. Andersen – Lífheimur sem
opnuð verður sunnudaginn 2. apríl
kl. 14.
Kosuth fjallar um Kierkegaard
Í dag kl. 17 fjallar Joseph Kosuth
um eigin verk og hugmyndaleg
tengsl við kenn-
ingar danska
heimspekingsins
Sören Kierke-
gaard í vestursal
Kjarvalsstaða.
Gestum er boð-
ið að sitja flötum
beinum á hinu
risastóra teppi
sem Kosuth hefur
ofið í ævintýrið
um nýju fötin keisarans eftir H.C.
Andersen og tilvitnanir í samtíma-
mann hans, Sören Kirkegaard.
Emilia Kabakov fjallar um
eigin verk og mannsins síns
Sunnudaginn 2. apríl kl. 13 fjallar
Emilia Kabakov í máli og myndum
um verk þeirra hjónanna, hennar og
Ilya Kabakov. Fyrirlesturinn fer
fram í fundarsal Kjarvalsstaða og
hefst klukkustund fyrir sýningar-
opnun.
Af því tilefni verður kaffistofa
Kjarvalsstaða opnuð klukkan tólf
með tilboði á léttum og girnilegum
hádegisverði.
Leiðsögn verður um sýninguna
alla sunnudag kl. 15.
Fyrirlestrar
Kosuth og
Kabakov á
Kjarvalsstöðum
Joseph Kosuth