Morgunblaðið - 11.05.2007, Blaðsíða 28

28 FÖSTUDAGUR 11. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
Kópavogur | Um 4,6 milljarða af-
gangur var á rekstri bæjarsjóðs
Kópavogar á síðasta ári. Séu A- og
B- hluti lagðir saman er rekstraraf-
gangurinn 4,3 milljarðar. Í fréttatil-
kynningu frá Kópavogsbæ segir að
þetta sé metafkoma.
Skatttekjur í ársreikningi urðu
18% hærri en árið 2005 og heildar-
tekjur hækkuðu milli ára um 33%.
Heildarútgjöld vegna framkvæmda
og fjárfestinga bæjarsjóðs og stofn-
ana hans námu 6,8 milljörðum í fyrra
eða 38% af rekstrartekjum.
Hreinar skuldir (án lífeyrisskuld-
bindinga) á hvern íbúa lækkuðu um
98 þúsund eða úr 327 þúsundum á
íbúa í 229 þúsund. Hreinar skuldir á
íbúa námu 454 þúsund krónum í árs-
lok 2003 og hefur raunlækkun
skulda á síðustu þremur árum því
verið 50%. Samkvæmt fjárhagsáætl-
unum fyrir árin 2007–2010 er gert
ráð fyrir enn frekari lækkun skulda
þrátt fyrir áform um veruleg umsvif
í fjárfestingum og framkvæmdum.
Nettóskuldir Kópavogsbæjar á
hvern íbúa námu 428 þúsund krón-
um í árslok 2006, en námu 402 þús-
undum árið áður.
Skatttekjur Kópavogsbæjar námu
9,4 milljörðum í fyrra og voru 82,6%
teknanna af útsvari og 14,2 af fast-
eignasköttum. Skatttekjurnar urðu
120 milljónum meiri en gert var ráð
fyrir í fjárhagsáætlun.
Eins og áður voru fræðslu- og
uppeldismál fjárfrekasti málaflokk-
urinn, en til hans fóru 5,3 milljarðar
eða 55,3% skattekna bæjarsjóðs.
Aðrir útgjaldafrekir málaflokkar eru
æskulýðs- og íþróttamál og fé-
lagsþjónusta.
Mikil fjölgun íbúa
Á undanförnum 10 árum hefur
íbúum Kópavogs fjölgað um 8.983
eða úr 18.553 í árslok 1996 í 27.536 í
árslok 2006. Á árinu 2006 fjölgaði
þeim um 1.068 eða um 4,0%. Þetta er
hraðari fjölgun en árin þar á undan
og mun meiri fjölgun en á landinu
öllu. Á síðustu 10 árum fjölgaði íbú-
um í Reykjavík um 10% og á landinu
öllu um 14%.
Metafkoma
í Kópavogi
Eftir Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
Reykjavík | Framboð Frjálslyndra
og óháðra fékk einn mann kjörinn í
borgarstjórnarkosningunum fyrir
um ári og auk þess sitja fulltrúar
hans í ýmsum nefndum og ráðum
Reykjavíkurborgar en eins og stað-
an er nú er aðeins einn þeirra eftir í
Frjálslynda flokknum.
Kjartan Eggertsson er áheyrn-
arfulltrúi í framkvæmdaráði borg-
arinnar og eini flokksbundni liðs-
maður Frjálslynda flokksins í
nefndum og ráðum borgarinnar.
Hann bendir á að sömu reglur gildi í
borginni og á Alþingi hvað þetta
varði og framboðslistar ráði för.
Ólafur F. Magnússon var kjörinn í
borgarstjórn af F-lista, en vegna
veikinda hans hefur Margrét K.
Sverrisdóttir leyst hann af frá 8.
febrúar. Hún sagði sig hins vegar úr
flokknum í kjölfar Landsþingsins í
lok janúar og er nú varaformaður
Íslandshreyfingarinnar. Aðrir
fulltrúar F-listans í ráðum og nefnd-
um, Guðrún Ásmundsdóttir, Ásta
Þorleifsdóttir, Anna Sigríður Ólafs-
dóttir og Sveinn Aðalsteinsson, eiga
það sameiginlegt með Margréti að
hafa gengið úr flokknum.
Kjartan segir að breytingin hafi
ekki komið að sök. Stjórnmál snúist
um hæfileika til mannlegra sam-
skipta og í raun og veru sé ekki um
nein ágreiningsmál innan hópsins að
ræða. Allir hafi sínar skoðanir, „en
hins vegar á ég nú von á því að allt
þetta fólk komi heim aftur“, segir
hann.
Einn eftir hjá
Frjálslyndum
FJÖLSMIÐJAN í Kópavogi hefur
tekið í notkun pappakurlvél sem
endurnýtir bylgjupappa. Umhverf-
isráðuneytið styrkti Fjölsmiðjuna
um 1,5 milljónir kr. til kaupa á vél-
inni og gangsetti Jónína Bjartmarz
umhverfisráðherra vélina í gær.
Nemar Fjölsmiðjunnar munu
vinna við nýju kurlvélina. Þorbjörn
Jensson, forstöðumaður Fjölsmiðj-
unnar, sagði að hráefnið kæmi víða
að, frá fyrirtækjum, gámastöðvum
og Sorpu. „Þetta er bylgjupappi
sem annars er sendur með skipi til
Svíþjóðar og endurunninn þar. Við
viljum endurvinna þennan pappa
hér á landi,“ sagði Þorbjörn.
Pappakurlið verður einkum notað
við húsdýrahald, m.a. sem undirlag
fyrir hesta, kjúklinga og svín.
Nú eru 57 nemar hjá Fjölsmiðj-
unni og tíu starfsmenn. Starfsem-
inni er skipt í sjö deildir, trésmíða-
deild, bíladeild, rafdeild,
hússtjórnardeild, pökkunardeild,
tölvudeild, hönnunardeild og
kennsludeild. Sumir nemanna
stunda nám og eru náms- og starfs-
ráðgjafar þeim innan handar.
„Við erum alltaf með 50–60 nema
og oft biðlista. Ef losnar pláss þá
fyllist það strax. Það hafa rétt tæp-
lega 300 nemar farið í gegn hjá
okkur á þessum sex árum sem Fjöl-
smiðjan hefur starfað. Meðaldvöl er
sex til átta mánuðir. Okkur hefur
tekist að finna vettvang fyrir 80%
þeirra,“ sagði Þorbjörn. Nemarnir
hafa þá ýmist farið í skóla eða
vinnu. En hvaðan koma nemarnir?
„Þetta eru krakkar sem ekki
hafa fundið sér farveg eftir grunn-
skóla. Þarna er líka brotthvarfs-
hópurinn. Einstaka er að taka sig á
og gera eitthvað annað en að vera í
neyslu,“ sagði Þorbjörn.
Ljósmynd/Fjölsmiðjan
Endurvinnsla Jónína Bjartmarz umhverfisráðherra gangsetti nýju pappa-
kurlvél Fjölsmiðjunnar í gær. Vélin gerir kleift að endurnýta bylgjupappa.
Endurvinna
bylgjupappa
Seltjarnarnes | Skattar munu
lækka enn á Seltjarnarnesi á næsta
ári. Tillaga sjálfstæðismanna þessa
efnis var samþykkt samhljóða á
fundi bæjarstjórnar á miðvikudag.
Samkvæmt tillögunni verður álagn-
ingarstuðull fasteignaskatts á íbúð-
arhúsnæði árið 2008 lækkaður úr
0,24% í 0,20%. Álagningarstuðull
vatnsskatts verður lækkaður úr
0,13% í 0,10% og álagningarstuðull
fráveitugjalds verður 0,097% af fast-
eignamati, hinn lægsti á höfuðborg-
arsvæðinu. Þá mun útsvar einnig
lækka árið 2008 og verður 12,10% í
stað 12,35%. Í fréttatilkynningu frá
meirihlutanum segir að með þessum
breytingum sé enn frekar tryggt að
skattgreiðendur á Seltjarnarnesi
muni áfram búa við bestu skattkjör á
höfuðborgarsvæðinu.
Ákvörðun bæjarstjórnar felur í
sér tvennt. Annars vegar breytingu
á innheimtu gjalda á Seltjarnarnesi
og hins vegar heildarlækkun gjalda í
bæjarfélaginu.
Leggja á fráveitugjald
Seltjarnarnes hefur um skeið ver-
ið eina sveitarfélag landsins sem
ekki leggur á fráveitugjald. Hefur
þetta fyrirkomulag þýtt að bæjar-
sjóður hefur kostað rekstur Fráveitu
Seltjarnarness en veitan ekki haft
sjálfstæðan tekjustofn á móti bók-
færðum útgjöldum. Endurskoðend-
ur bæjarins hafa við gerð ársreikn-
inga veitunnar bent á nauðsyn þess
að veitan hafi tekjur á móti gjöldum
til að stemma stigu við bókhaldslegu
rekstrartapi. „Meirihlutinn telur
eðlilegt að bregðast við þessari
ábendingu og taka upp hóflegt frá-
veitugjald frá og með árinu 2007.
Verður gjaldið það lægsta á höfuð-
borgarsvæðinu en nægir engu að síð-
ur fyrir útgjöldum fráveitunnar á
grundvelli gildandi fjárhagsáætlun-
ar, auk lítilsháttar rekstrarafgangs
sem í fyllingu tímans mun leiðrétta
neikvæða eiginfjárstöðu veitunnar,“
segir í fréttatilkynningu.
Í tilkynningunni segir að meiri-
hluti sjálfstæðismanna á Seltjarnar-
nesi hafi lagt áherslu á ábyrga fjár-
málastjórn bæjarins og lágar álögur
og því sé jafnframt því gerð tillaga
um lækkun skatta. „Samkvæmt til-
lögunni er því um heildarlækkun
gjalda að ræða. Eftir ofangreinda
breytingu verða allir gjaldastuðlar
fasteignagjalda auk útsvars þeir
lægstu á höfuðborgarsvæðinu sem í
senn endurspeglar sterka fjárhags-
lega stöðu Seltjarnarnesbæjar og
vilja meirihluta Sjálfstæðisflokks til
að láta skattgreiðendur njóta
traustrar stöðu og hagfellds rekstrar
bæjarsjóðs með lækkun gjalda um-
fram þær tekjur sem fráveitugjald
hefur í för með sér. Ef miðað er við
skatthlutföll annarra sveitarfélaga
er skattgreiðendum á Seltjarnarnesi
því hlíft við á þriðja hundrað millj-
ónum króna í skattgreiðslum á ári
því sveitarfélagið fullnýtir ekki
gjaldtökuheimildir sínar. Með þessu
má segja að á hverju heimili sparist
hundruð þúsunda skattkróna á við
það sem gerist annars staðar.“
Skattar lækka enn
frekar á Nesinu
Morgunblaðið/Árni Torfason
KOM á mig, að hið fyrsta sem blasti
við mér þegar ég opnaði Morgunblaðið
eftir rúmlega vikudvöl í Kaupmanna-
höfn var tilkynning um andlát Elíasar
B. Halldórssonar listmálara.
Þurfti satt að segja að kafa djúpt í
lindir minninganna þegar ég settist
fyrir framan tölvuskjáinn í þeim
ásetningi að skrifa nokkrar línur um
listamanninn. Kynnin voru umtalsverð
á seinni hluta sjötta áratugar síðustu
aldar og nokkuð fram eftir hinum sjö-
unda, eða allt þar til Elías fluttist til
Sauðárkróks 1963, hvar hann bjó til
ársins 1986, sambandið lítið sem ekk-
ert allan þann tíma. Á Króknum var
Elías lengstum upptekinn af brauð-
stritinu en mun hafa málað eitthvað er
færi gafst, eða allt fram til 1974 er
hann lét kylfu ráða kasti og sneri sér
alfarið að málaralist og listgrafík.Var
þá stundum haft að orði í gamni og al-
vöru að hann væri eini virki alvöru
myndlistarmaðurinn á landsbyggð-
inni. Seinna, þá Elías var fluttur til
Reykjavíkur, hafði ég afar lítið af hon-
um að segja nema í sambandi við
framkvæmdir á myndlistarsviði ásamt
því að hitta hann endrum og eins á
förnum vegi og á heimili Sigurðar
Sigurðssonar listmálara í Kópavogi.
Sigurður heitinn var helstur læri-
meistari Elíasar í Handíðaskólanum
og alla tíð hollur bandamaður í list og
pólitík, starfsbræðurnir urðu að auk
nágrannar og nánir vinir. Þótt ólíkir
væru til orðs og æðis áttu þeir samt
eitt sameiginlegt, sem var hógværð
um eigin listsköpun, voru hvergi að
trana sér fram né slá um sig. Elías þó
öllu iðnari við sýningahald enda listin
hans eina lifibrauð, þurfti annars ekki
mikið til þar sem einkasýningar Sig-
urðar urðu varla meira en 2-3, mað-
urinn hins vegar yfirkennari Handíða-
og myndlistarskólans, að auk virtur og
virkur portrettmálari, sem yfirleitt
hefur gefið vel í aðra hönd, auðsöfnun
þó ekki inni í myndinni, báðir sósíal-
istar og aðhaldssöm náttúrubörn.
Elías var í fyrsta árganginum sem
ég kenndi listgrafík þá Lúðvíg Guð-
mundssyni tókst á endanum að fá mig
að skólanum haustið 1956, en kennsla
var mér, vægt til orða tekið, afar fjar-
læg. Meðal nemenda á fyrsta ári voru
einnig Gísli B. Björnsson, seinna
landsþekktur auglýsingahönnuður og
hinn nafntogaði teiknari og ævintýra-
maður Alfreð Flóki Nielsen ásamt
öðru efnisfólki. Mikill hugur í þeim öll-
um og bekkurinn sætti sig ekki við
ástandið þegar ég neitaði skólastjóra
með öllu að taka upp þráðinn næsta
vetur, önnur áform og eigingjarnari í
burðarliðnum. Ekki veit ég hvort þeir
Elías og Gísli voru gerðir út á minn
fund af hinum í deildinni til að skora á
mig að snúa aftur eða að það hafi verið
að eigin frumkvæði, en litið til baka
virðist hafa verið of erfitt fyrir mig að
hafna tilmælum sem komu frá nem-
endunum sjálfum, ekki um aðra kosti
að ræða í dæminu, listspírurnar þá
leiðbeinendalausar í grafík og illt í
efni. Þetta reyndist eftirminnilegur og
góður tími, þrátt fyrir frumstæð skil-
yrði og meðal annars bættist Zakarías
Heinesen í hópinn og vann eftirtektar-
verða hluti.
Myndlistakennararnir í skólanum
voru auk mín aðeins tveir, Sigurður
Sigurðsson og Sverrir Haraldsson, en
Björn Th. Björnsson kenndi listasögu,
og þó gengu hlutirnir sem smurðir í
nýju kennsluhúsnæði að Skipholti 1.
Ekki svo að allt hafi verið best í fortíð-
inni en félagslífið var mikið og gott,
nemendur og lærimeistarar umgeng-
ust hverjir aðra sem jafningja og þó
örlaði fyrir þeirri pólitík sem seinna
varð banabiti skólans og lengstum hef-
ur grómað íslenskan listavettvang.
Kannski aldrei meir en á seinni árum,
þegar misvitrir skólaspekingar þykj-
ast hafa uppgötvað að hægt sé að
kenna list og arkitektúr, svona eins og
rennismíði, fortíðinni skuli svo helst
pumpað niður eins og hverjum öðrum
mannanna úrgangi.
Þetta voru tímar er ungir sem höfðu
metnað til listnáms urðu alfarið að
treysta á sjálfa sig en lögðu þó ótrauð-
ir út í hæpið spil þar sem brugðið gat
til beggja vona. Engin námslán né
námsstyrkir en Lúðvíg Guðmundsson
gaf í sumum tilvikum skólagjöld eftir,
einkum þeim dugmeiri, og ungir létu
margt yfir sig ganga í þeirri von að
komast til framhaldsnáms við grónar
skólastofnanir í útlöndum sem á þeim
árum voru sem árdegishillingar langt
langt í burtu. Elías hélt utan að loknu
námi í Handíðaskólanum 1958, og var
stefnan fyrst tekin á Akademíuna í
Stuttgart, sama gerði skólafélagi hans
Gísli B. Björnsson en sá innritaði sig í
hagnýta myndlist, eins og auglýsinga-
hönnun var þá kölluð. Einhverra hluta
vegna tolldi Elías ekki nema í eitt ár í
Stuttgart og hélt þá til Kaupmanna-
hafnar hvar hann nam við Akadem-
íuna við Kóngsins nýjatorg, en þó ein-
ungis yfir veturinn. Ekki veit ég
gjörla hversu olli að hann festi á hvor-
ugum staðnum rætur og þó var heil-
mikið að gerast á þeim báðum, kímið
að byltingarkenndum hvörfum og kú-
vendingum næsta áratugar að festa
rætur austan hafs sem vestan og list-
nám um sumt mun fjölþættara en það
er í dag. Á þeim tíma var Elías mjög
leitandi kappsamur og eirðarlaus og
líkast til mun hann ekki hafa fundið
það sem rímaði við væntingum hans
og ekki skal litið framhjá auraleysi.
Ungir af klakanum ákafir og óþolin-
móðir, akademíin og hið stranga sí-
gilda form grunnnámsins sem innan
þeirra var þá helst iðkað lítt eftirsókn-
arvert fyrir suma þeirra, og engan
veginn inni meðal framsækinna list-
spíra er vildu umbylta heiminum.
Þrátt fyrir athafnasemi sína á
myndlistarvettvangi var Elías öðrum
þræði utangarðs, og eftir öllum sólar-
merkjum að dæma hélt hann sér til
hlés, var til að mynda aldrei virkur í
félagsmálum. Og nú þá ég lít til baka
og fyrri kynna okkar undrar mig að
hvorugur heimsótti hinn, sér í lagi í
ljósi þess hvernig samskiptum okkar
var fyrrum háttað. Mörgum vænum
stundum með öðrum nemendum skól-
ans, meðal annars í bragganum sem
Sigurður Sigurðsson hafði innréttað
svo listilega í Múlakampi. Þó alltaf
mikið gott á milli okkar er við hitt-
umst, sem var aðallega á sýningum á
Listasafni Íslands og að Kjarvals-
stöðum og hann þá ómyrkur í máli um
ástandið á hvorum staðnum fyrir sig
og félagsmálum almennt.
Ég kynntist aldrei spúsu Elíasar en
þau eignuðust þrjá syni, má hér nefna
að hinn elsti Sigurlaugur, myndlistar-
maður og ljóðskáld var um skeið nem-
andi í grunnnámsdeild Myndlista- og
handíðaskólans, og með efnilegustu
nemendum sem í þann skóla hafa stig-
ið, en veiktist og hætti námi, mun þó
að ég best veit hafa náð fullri heilsu.
Næst ber að nefna Gyrði, hið frækna
skáld, en yngstur er Erlingur Nökkvi
ljósmyndari og tæknimaður.
Elíasi Birni Halldórssyni listmálara
var í lifanda lífi minna hampað en
skyldi og trúlega þekkja ungir, út-
skrifaðir úr Listaháskóla Íslands, ekki
meira til hans en fjarlægra reiki-
stjarna, hér nokkurt mál að ábyrgir
taki við sér …
Bragi Ásgeirsson
Elías B.
Halldórsson
Morgunblaðið/Einar Falur
Vegna mistaka birtist grein Braga
ekki á útfarardag.
MENNING
♦♦♦