Morgunblaðið - 11.05.2007, Blaðsíða 50

50 FÖSTUDAGUR 11. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÍSLENDINGAR hafa vakið athygli fyrir útsjónarsemi í viðskiptum. Ís-
lenskir vísindamenn skara fram úr á mörgum sviðum og við getum nú
selt þekkingu og nýtt þekkingu til aukinnar velmegunar fyrir okkur sjálf
og aðrar þjóðir.
Miklu skiptir að íslenska þekkingarsamfélagið fái svig-
rúm og geti notið sín á öllum sviðum. Þekkingarsam-
félagið er ekki eingöngu bundið við háskóla og háskóla-
menntun. Starfsþekking er ekki síður mikilvæg. Það
gleymist oft að Evrópa varð rík álfa af því að hún átti
góða, duglega, vel menntaða handverksmenn. Í dag skort-
ir á að námi í handverksgreinum sé nægjanlega sinnt af
stjórnvöldum og mikilvægi handverksgreina sé metin og
njóti virðingar í samræmi við mikilvægi þeirra. Nauðsynlegt er að efla
nám og stöðu iðn- og verkmenntunar vegna þess að sú undirstaða er
mikilvæg til uppbyggingar og velmegunar.
Vegna virkjanaframkvæmda undanfarin ár eigum við nú vísindamenn
í fremstu röð í heiminum. Búum í sumum tilvikum einir að nauðsynlegri
þekkingu og verkkunnáttu til að byggja upp vistvæn orkuver. Við verð-
um að ýta undir það að þessi þekking nýtist og það eru víða verkefni í
okkar heimshluta sem kallar á þekkingu og reynslu vísinda- og hand-
verksmanna okkar á þessum sviðum.
Möguleikar okkar eru miklir. Við erum ríkasta þjóð í heimi á hvern
íbúa af vatni. Við eigum enn gjöful fiskimið við strendur landsins og
okkur ber að nýta þessar auðlindir af skynsemi til hagsbóta fyrir alla
borgara þessa lands. Gjafakvótakerfið verður að afnema og hömlur og
framsal vatnsréttinda til einstaklinga í andstöðu við heildarhagsmuni
þjóðarinnar eiga ekki að koma til greina.
Möguleikar þjóðarinnar, geta, dugnaður og menntun stendur til þess
að við getum búið hér við bestu aðstæður í heimi. Spurningin í því sam-
bandi er helst sú hvernig verður heildarstjórn þjóðfélagsins háttað. Mun-
um við njóta góðrar ríkisstjórnar sem hugsar um heildarhagsmuni? Mun-
um við hafa stjórn þar sem gætt er að því að vísindasamfélagið fái að
njóta sín? Fái þá örvun sem nauðsynleg er? Munum við hafa ríkisstjórn
sem veitir viðskiptalífinu eðlilegt svigrúm á sama tíma og þess er gætt
að hvergi sé slegið af kröfum frjálsrar samkeppni? Munum við fá víð-
sýna ríkisstjórn sem afnemur kvóta og innflutningshöft? Kjósi þjóðin
fólk sem er fært um að stjórna til hagsbóta getum við náð meiri árangri
og betri lífskjörum en nokkur önnur þjóð. Aðstæðurnar eru fyrir hendi-
.Við skulum ekki missa af tækifærinu. Við þurfum víðsýna framfara-
stjórn.
Nýir möguleikar
Eftir Jón Magnússon
Höfundur er í fyrsta sæti Rvk. Suður fyrir Frjálslynda flokkinn.
VILTU framlengja líf fráfarandi rík-
isstjórnar? Eða viltu stokka upp spilin og
gefa upp á nýtt? Þegar búið er að sópa
upp flugritum og dreifimiðum kosninga-
baráttunnar og slag-
orðavaðlinum linnir, þá
er þetta sú spurning, sem
allir kjósendur verða að
lokum að gera upp við
sig.
Það varðar miklu fyrir
framtíð Íslands, að þing-
meirihluta stóriðjuflokk-
anna verði hnekkt. Hvers vegna? Vegna
þess að veðsetning hins dýrmæta orku-
forðabúrs Íslands til mengandi stóriðju
fyrir spottprís er úrelt stefna og vondur
bissniss.
Við vitum, að haldi stóriðjuflokkarnir
þingmeirihluta sínum, verður haldið
áfram á rangri braut. Sjálfstæðisflokk-
urinn stefnir að því að einkavæða Lands-
virkjun. Það er röng stefna, þegar af
þeirri ástæðu, að einkavæðing ríkisfyr-
irtækis, þar sem ríkir einokun eða fá-
keppni á markaði, er ævinlega andstæð
hagsmunum neytenda.
Álnýlenda?
Með því að láta einkarekin orkuvinnslu-
fyrirtæki semja beint við megaálverin
um verð á orkunni; og með því að láta
fjársvelt sveitarfélög keppa innbyrðis
um að hreppa hnossið, mun þjóðin glata
forræði yfir orkulindunum. Og stjórn-
völd firra sig pólitískri ábyrgð í leiðinni.
Þetta er sú stefna, sem mörkuð hefur
verið fyrir næsta kjörtímabil. Þetta mun
gerast, ef stóriðjuflokkarnir halda þing-
meirihluta sínum.
Ef álfurstarnir, sem nú standa í biðröð
eftir því að fá að nýta orkuforðabúr Ís-
lands fyrir sín mengandi álver, fá vilja
sínum framgengt, og álverin verða reist
í hagkvæmustu stærð, verður orkuforð-
abúr Íslands uppurið á einum og hálfum
áratug. Það væri búskussaháttur. Við
hefðum þá raðað öllum okkar eggjum í
sömu körfuna, eins og gerðist með fisk-
inn forðum. Áður en við vissum af, yrði
Ísland orðið að álnýlendu. Það er ekki öf-
undsvert hlutskipti.
Það er enn tími til að koma í veg fyrir
þetta slys. Til þess þarf sá hópur kjós-
enda að hugsa sinn gang, sem er ósam-
mála stóriðjustefnunni, en hefur hingað
til fylgt Sjálfstæðisflokknum að málum.
Rökin fyrir því, að þetta fólk geri rétt í
geta einfaldlega ákveðið að tryggja Óm-
ari Ragnarssyni verðskuldað þingsæti.
Með því að tryggja Ómari þingsæti
geta þessir kjósendur gert margt í senn:
Fellt ríkisstjórnina, hnekkt stór-
iðjustefnunni, veitt Sjálfstæðisflokknum
nauðsynlegt aðhald, axlað ábyrgð gagn-
vart afkomendum sínum og gengið út úr
kjörbúðinni með góðri samvisku.
Ómar Ragnarsson er sá maður, sem af
heitu hjarta og horskum huga hefur var-
að þjóð sína við því yfirvofandi slysi að
selja orkuforðabúr Íslands til mengandi
stóriðju fyrir spottprís. Hann á erindi inn
á Alþingi Íslendinga sem fulltrúi hins
pólitíska slysavarnarfélags til að segja:
Hingað – en ekki lengra. Þið þekkið
hann. Þið vitið, að þið getið treyst hon-
um. Hann verðskuldar traust ykkar.
að hugsa sitt ráð upp á nýtt, eru eftirfar-
andi:
Tromp á hendi
Orkuforðabúr Íslands í jarðvarma og
fallvötnum er dýrmæt auðlind. Núlifandi
kynslóð ber þá ábyrgð frammi fyrir af-
komendum sínum að ganga ekki með
óafturkræfum hætti á þennan höfuðstól.
Við sem nú lifum erum að upplifa enda-
lok þess hagsögulega tímabils, sem var
drifið áfram af kolum, olíu og gasi.
Loftslagsbreytingar af mannavöldum
eru staðreynd. Það þýðir, að okkar
hreina orka verður æ verðmætari með
hverju árinu sem líður. Rétturunn til að
nýta orkuna á að verða æ dýrari. Við
höfum því tromp á hendi.
Handan við hornið bíður bylting í öfl-
un jarðhita með nýrri bortækni. Það hill-
ir líka undir byltingu í tækni til að knýja
samgöngutæki, bíla- og skipaflota, með
vistvænni orku. Íslands bíður sú
heillandi framtíðarsýn, að geta orðið
fyrsta hreina orkuhagkerfi heimsins.
Ætlum við að glutra niður því tækifæri?
Slysavarnarfélagið?
Ef mark er takandi á skoðanakönnunum
dagana fyrir kjördag, virðast litlar líkur
á, að núverandi stjórnarandstöðuflokk-
um takist að hnekkja þingmeirihluta
stóriðjuflokkanna, Sjálfstæðis- og Fram-
sóknarflokksins. Það stefnir því í stór-
slys.
Samkvæmt þessum sömu skoð-
anakönnunum er umtalsverður hópur
kjósenda stjórnarflokkanna, einkum
Sjálfstæðisflokksins, í grundvall-
aratriðum ósammála stóriðjustefnu frá-
farandi ríkisstjórnar. Samt virðast þessir
kjósendur ætla að kjósa Sjálfstæð-
isflokkinn, annaðhvort af gömlum vana,
eða af öðrum ástæðum. Þessir kjósendur
bera þunga ábyrgð frammi fyrir afkom-
endum sínum, börnum, barnabörnum og
framtíð Íslands. Ég skora á þetta ágæta
fólk að hugsa ráð sitt vandlega og koma í
veg fyrir slys.
Hugnist þessum kjósendum ekki, af
hvaða ástæðum sem það kann að vera,
að kjósa núverandi stjórnarand-
stöðuflokka, þá eiga þeir enn eftir einn
kost, sem getur dugað til að hnekkja nú-
verandi stóriðjustefnu, án þess að skuld-
binda sig af öðrum og óskyldum hlutum.
Þennan kost geta óánægðir sjálfstæð-
ismenn í Reykjavík suður tekið. Þeir
Pólitískt slysavarnarfélag
Eftir Jón Baldvin Hannibalsson
Höfundur var í stjórnarsamstarfi
við Sjálfstæðisflokkinn í rúm fimm ár.
„Með því að tryggja Ómari þingsæti,
geta þessi kjósendur gert margt í senn:
Fellt ríkisstjórnina, hnekkt stór-
iðjustefnunni, veitt Sjálfstæðisflokknum
nauðsynlegt aðhald, axlað ábyrgð gagn-
vart afkomendum sínum og gengið út úr
kjörbúðinni með góðri samvisku,“ segir
Jón Baldvin Hannibalsson.
RAGNHILDUR Sigurðardóttir frambjóðandi Íslandshreyf-
ingarinnar á Suðurlandi skrifaði grein í Morgunblaðið fimmtu-
daginn 10. maí síðastliðinn undir fyrirsögninni „Goðsögnin um
álverið við Húsavík“. Fullyrðingar frambjóðandans eiga ekki við
nokkur rök að styðjast og þarfnast leiðréttingar.
Unnið er að hagkvæmnirannsóknum fyrir ál-
ver á Bakka sem miðast við 250 þúsund tonna
ársframleiðslu. Rannsóknin miðast við þessa
stærð af álveri sem þarf orku sem nemur um 400
MW. Allar fullyrðingar greinarhöfundar um
annað eru úr lausu lofti gripnar.
Í greininni er vitnað í skýrslu sem unnin var í
kjölfar samanburðarrannsókna milli þeirra
staða sem skoðaðir voru fyrir álver á Norðurlandi. Auk Bakka
við Húsavík komu Brimnes í Skagafirði og Dysnes í Eyjafirði til
greina. Þetta var í fyrsta sinn sem svo umfangsmikil samanburð-
arrannsókn hefur verið gerð fyrir opnum tjöldum hérlendis í að-
draganda staðarvals fyrir stóriðju. Svo virðist sem greinarhöf-
undur misskilji staðarvalsskýrsluna svonefndu og telji að allir
virkjunarkostirnir sem skoðaðir voru miðist eingöngu við álverið
á Bakka. Það er ekki rétt.
Þegar skrifað var undir viljayfirlýsingu um að kanna kosti
þess að reisa 250 þúsund tonna álver á Bakka var tekið fram að
stefnt yrði að því að álverið yrði það fyrsta í heiminum til að nýta
eingöngu jarðhita og að því er stefnt. Allt tal frambjóðandans um
annað er því rangt. Rannsóknir hafa einkum beinst að Þeista-
reykjum, Kröflusvæðinu og Bjarnarflagi og þar hafa verið bor-
aðar rannsóknarholur. Fyrstu athuganir lofa mjög góðu og há-
hitasvæðið við Þeistareyki gefur fyrirheit um að orkan þar sé
mun meiri en gert hefur verið ráð fyrir. Mér er ljúft að upplýsa
frambjóðandann um að fullyrðingarnar í áðurnefndri blaðagrein
um raflínur þvers og kruss um Norðurland og virkjun fallvatna
eru því fjarri öllum sannleika. Eingöngu er rætt um nýtingu
jarðvarma.
Mikil áhersla verður lögð á að öll mannvirki sem tengjast fyr-
irhuguðum framkvæmdum falli sem best að umhverfinu, enda
eru íbúar hér meðvitaðir um að svæðið er viðkvæmt. Hér er nátt-
úrufegurð sem laðar að sér fjölda ferðamanna á ári hverju og
áhersla verður lögð á að ferðafólk sjái náttúruna en ekki há-
spennumöstur og línur. Sem dæmi má nefna að línan frá Þeista-
reykjum, sem er næst Húsavík, verður innan við 30 kílómetra
löng.
Þess ber líka að geta að vegalengdin frá því jarðhitasvæði sem
liggur fjærst Húsavík er ríflega 50 km. Gert er ráð fyrir því að
frá virkjuninni liggi tvær háspennulínur um afskaplega fáfarna
leið og verða ekki sýnilegar fyrr en við þjóðveginn hjá Bakka.
Ég get glatt frambjóðandann með því að ákvarðanir um orku-
öflun liggja fyrir áður en ráðist verður í framkvæmdir á svæðinu
og áhersla verður lögð á skynsamlega nýtingu jarðorkunnar og
afturkræfar aðgerðir. Ragnhildur Sigurðardóttir er velkomin til
Húsavíkur hvenær sem er til þess að kynna sér staðhætti, mann-
líf og verðandi framkvæmdir við álver á Bakka. Við Þingeyingar
tökum vel á móti henni.
Staðreyndir
um álver á Bakka
Eftir Berg Elías Ágústsson
Höfundur er sveitarstjóri í Norðurþingi.
„Kidda, þú átt örugglega eftir að
enda á Alþingi. Þú talar svo mikið!“
Þetta var sagt við mig þegar ég var
ung stúlka. Hvers
vegna hóf ég af-
skipti af stjórn-
málum? Ég hef
miklar skoðanir á
umhverfinu í kring-
um mig og óend-
anlegan áhuga á
manneskjunni í sinni víðtækustu
mynd. Ég hef áhuga á því að hafa
áhrif og breyta samfélaginu þannig
að það rúmi alla sína þegna en ekki
aðeins meðalmanninn. Lítið, ríkt
samfélag eins og við þekkjum hér á
landi á að geta verið fyrirmynd-
arsamfélag. Við höfum tækifæri til
þess að vinna einstaklingsmiðað og
byggja samfélag sem hefur alla í
huga. Ég hef starfað að málefnum
fatlaðs fólks frá árinu 1999, fyrst
sem stuðningsfulltrúi, svo deild-
arstjóri og að lokum forstöðumaður
á sama sambýli. Ég hef setið ótal
ráðstefnur sem fjallað hafa um mál-
efni fatlaðs fólks í víðtækri mynd.
Einnig hef ég menntað mig með
BA-gráðu í sálfræði og diplómagr-
áðu í fötlunarfræðum þannig að ég
hef góðan grunn til þess að vinna
að félagsmálum en þar liggur minn
helsti áhugi í stjórnmálum.
Ég hef orðið vör við hvar skórinn
kreppir og hvar og hvernig er hægt
að gera betur. Þau málefni sem
snúa að fötluðu fólki eiga einnig við
um aðra hópa eins og málefni aldr-
aðra, málefni innflytjenda og fjöl-
skyldumálin. Gagnvirkt samráð er
afar mikilvægt þar sem þeir sem
málin snúa að: notendur, aðstand-
endur, fagfólk, stjórnmálamenn,
embættismenn, fræðimenn og aðrir
eru virkir þátttakendur í til-
raunaverkefnum og ákvörðunarferl-
inu. Það er mikilvægt að ráðast
ekki í miklar breytingar nema hafa
rannsakað nýjar leiðir með til-
raunaverkefnum. Eins og kenn-
arinn minn í fötlunarfræðum, dr.
Rannveig Traustadóttir, fé-
lagsfræðingur og dósent í uppeldis-
og menntunarfræðum við Háskóla
Íslands, sagði eitt sinn: „Það dytti
engum verkfræðingi í hug að
byggja brú nema gera allar mögu-
legar mælingar áður.“ Eins á því að
vera farið með málefni fólks. Það á
ekki að ráðast í stórframkvæmdir
nema búið sé að gera athuganir og
vinna tilraunaverkefni áður til að
kanna hvort „brúin“ heldur. Þess
vegna er einnig mikilvægt í þessum
málaflokkum að góð samvinna sé
við fræðafólk sem vinnur rann-
sóknir á sviðinu. Að mínu mati er
það grundvallaratriði í velferð-
armálum að bjóða ekki öðrum upp
á þær aðstæður sem þér hugnast
ekki sjálfum. Einnig tel ég þátttöku
í samfélaginu vera mikilvæga fyrir
alla hópa. Að vera fullur þátttak-
andi í samfélaginu gefur hverjum
manni aukið sjálfstraust, eflir sam-
félagið, bætir viðhorf og dregur úr
fordómum. Ef við tökum fatlað
barn sem dæmi þá er afar mik-
ilvægt að það sé fullur þátttakandi í
hinu almenna skólakerfi þar sem
það kynnist ófötluðum nemendum
og ófötluðu nemendurnir kynnast
því að öll erum við ólík með mis-
jafna styrkleika. Ég er sannfærð
um að ef þetta yrði raunin þá yrði
margt af því sem fullorðið fatlað
fólk er að glíma við úr sögunni. Til
þess að geta verið fullur þátttak-
andi þarf að ryðja ýmsum hindr-
unum úr vegi. Fyrir fólk af erlend-
um uppruna er það meðal annars
tungumálið sem efla má með góðri
íslenskukennslu. Fyrir fatlað fólk
eru það til dæmis aðgengismál og
viðhorf sem skipta miklu máli.
Það eru spennandi tímar fram-
undan. Þjóðin er afar vel stæð. Hér
hefur verið sköpuð sú hagsæld með
áherslu á vinnu og vöxt að nýir
möguleikar opnast í velferð-
armálum. Núna stöndum við betur
að vígi til þess að byggja upp betra
velferðarkerfi og betra samfélag til
framtíðar. Mikilvægt er að leggja
þunga áherslu á þessi mál. Ekki má
þó gleyma því að sumt af því sem
færir samfélagið til betri vegar og
gerir það aðgengilegt öllum er ekki
endilega atriði sem kosta mikið
fjármagn. Sumt liggur í viðhorfs-
breytingu okkar allra fyrir því að
allir eigi að vera jafnir í okkar sam-
félagi og þess vegna sé samfélagið
byggt upp með alla í huga. Sem
dæmi um þetta þá er ekki mikill
kostnaður við það að hanna heima-
síður þannig að þær séu aðgengi-
legar fötluðu fólki, öldruðum og
fólki af erlendu bergi brotnu en að-
gengi að upplýsingum er stór þátt-
ur í þátttöku.
Þátttaka í stjórn-
málum, hvers vegna?
Eftir Kristbjörgu Þórisdóttur
Höfundur skipar 4. sæti Fram-
sóknar í Suðvesturkjördæmi
og er forstöðumaður á sam-
býli á vegum SSR.