Morgunblaðið - 27.05.2007, Qupperneq 22

22 SUNNUDAGUR 27. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Erlent | Kosningabaráttan fyrir sveitarstjórnarkosningarnar á Spáni í dag hefur verið hörð og munu úrslitin
gefa vísbendingar fyrir þingkosningarnar á næsta ári. Svipmynd |Bertie Ahern tókst að tryggja sér setu á stóli
forsætisráðherra Írlands þriðja kjörtímabilið í tvísýnum kosningum. Netið | Ókeypis húsjálp á bostólum í netheimum.
VIKUSPEGILL»
Eftir Ásgeir Sverrisson
asv@mbl.is
K
OSNINGAR sem fram
fara í dag, sunnudag, til
héraðsþinga og sveitar-
stjórna á Spáni munu
veita vísbendingu um
stöðu stóru flokkanna tveggja, Sósíal-
istaflokksins (PSOE) og Þjóðar-
flokksins (PP) í aðdraganda þing-
kosninga. Kosið verður til
Spánarþings á næsta ári og verða úr-
slit kosninganna í dag því túlkuð sem
umsögn um stjórn José Luis Rod-
ríguez Zapatero, forsætisráðherra
Sósíalistaflokksins. Þótt staðbundin
málefni ættu jafnan að móta barátt-
una fyrir kosningar til héraðsþinga og
sveitarstjórna hefur athyglin enn á ný
beinst að aðskilnaðarsamtökum
Baska, ETA, og meintri linkind
stjórnvalda gagnvart hryðjuverka-
mönnum. Djúpstæður klofningur
mótar spænsk stjórnmál nú um
stundir og heiftin er á stundum yf-
irgengileg.
Kosið verður til þinga í 13 af 17
sjálfstjórnarhéruðum Spánar. Kosn-
ingar fóru nýverið fram til héraðs-
þinganna í Baskalandi, Galisíu og
Katalóníu og íbúar Andalúsíu munu
ganga síðar að kjörborðinu. Rúmlega
8.000 bæjar- og sveitarstjórnir verða
kjörnar um land allt.
Líkt og áður beinist athyglin eink-
um að Baskahéruðunum í norðurhlut-
anum, Baskalandi og Navarra.
Hæstiréttur Spánar úrskurðaði fyrr í
mánuðinum að nýjum flokki, Abert-
zale Sozialisten Batasuna, (Einingar-
flokki sósíalískrar föðurlandshyggju),
væri óheimilt að bjóða fram í kosning-
unum. Rökin voru þau að flokkur
þessi væri í raun hinn sami og hinn út-
lægi Batasuna-flokkur, sem bannað
hefur verið að starfa frá árinu 2003.
Bann var lagt við starfsemi Batas-
una vegna tengsla hans við bask-
nesku aðskilnaðarhreyfinguna ETA,
sem haldið hefur uppi blóðugri bar-
áttu í 40 ár fyrir stofnun sjálfstæðs
ríkis Baska á Norður-Spáni og í suð-
urhluta Frakklands. Stjórnarskrár-
dómstóll Spánar hefur staðfest þessa
niðurstöðu hæstaréttar. Hinir rót-
tækustu munu því einungis geta stutt
þá 123 frambjóðendur Eusko Abert-
zale Ekintza, elsta sósíalistaflokks
Baskalands, sem hæstiréttur sam-
þykkti að vera mættu í kjöri.
Skoðanakannanir gefa til kynna að
meiriháttar breytinga sé tæpast að
vænta í kosningunum til héraðsþing-
anna og kemur því ef til vill á óvart
hversu heiftarlega tekist hefur verið á
í aðdraganda þeirra. Ljóst er að
stjórnmálaleiðtogar á Spáni horfa nú
til þingkosninganna á næsta ári og
verða úrslitin í dag nýtt með tilheyr-
andi tilbúningi og „spuna“ til að
styrkja stöðuna fyrir komandi átök.
Í kosningabaráttunni hefur Mar-
iano Rajoy, leiðtogi Þjóðarflokks
hægri manna, mjög beint spjótum
sínum að Zapatero forsætisráðherra
og farið hörðum orðum um meint
dugleysi hans og uppgjöf gagnvart
ETA-hreyfingunni. Zapatero komst
til valda eftir óvæntan sigur Sósíal-
istaflokksins í þingkosningunum í
marsmánuði árið 2004. Þremur dög-
um áður höfðu íslamskir öfgamenn
framið hryðjuverk í lestarkerfi Madr-
íd-borgar og myrt 191 mann. Þjóð-
arflokkurinn var þá í stjórn og var
árásin sögð í hefndarskyni við stuðn-
ing Spánverja við innrásina í Írak.
Leiðtogar Þjóðarflokksins héldu
því fram að baskneskir hryðjuverka-
menn ETA-hreyfingarinnar hefðu
verið að verki og margir halda þeirri
skoðun enn á lofti þó svo óháðar rann-
sóknarnefndir hafi komist að þeirri
niðurstöðu að svo hafi ekki verið.
Deila þessi hefur eitrað stjórnmála-
lífið á Spáni síðustu þrjú árin og ýmsir
frammámenn á hægri vængnum telja
stjórn Zapateros í raun ekki hafa um-
boð til að halda um valdataumana;
hryðjuverkamenn hafi ráðið úrslitum
kosninganna og slíkt fari gegn öllum
grundvallarkennisetningum lýðræð-
isins.
Mistök Zapateros
Zapatero heldur því mjög á lofti að
stjórn hans muni aldrei ljúga að al-
þýðu manna og vísar þannig til þeirr-
ar viðleitni José María Aznar, þáver-
andi forsætisráðherra Þjóðarflokks-
ins og undirsáta hans, að gera
ETA-hreyfinguna ábyrga fyrir
fjöldamorðinu í Madríd. Enginn vafi
er á því að þessi málflutningur tals-
manna PP hafði afgerandi áhrif á nið-
urstöðu þingkosninganna fyrir þrem-
ur árum. Frá þessum tíma hafa
stjórnmál heiftarinnar verið iðkuð á
Spáni; margir kvarta undan því að
stórmál á borð við umhverfisvernd og
viðamikla spillingu á sviði byggingar-
iðnaðar og fasteignaviðskipta komist
einfaldlega ekki á dagskrá.
Í marsmánuði í fyrra lýsti ETA-
hreyfingin yfir „varanlegu vopnahléi“
á Spáni og í kjölfarið skýrði Zapatero
frá því að hafnar yrðu friðarviðræður
við fulltrúa samtakanna þegar stjórn-
völd hefðu sannreynt að hugur fylgdi
máli.
Stefna Zapateros beið algjört og
sögulegt skipbrot hinn 30. desember
síðastliðinn þegar hryðjuverkamenn
á vegum ETA myrtu tvo menn frá
Ekvador í sprengjutilræði á Barajas-
flugvelli í Madríd. Daginn áður hafði
forsætisráðherrann sagt að ástandið í
Baskalandi hefði „batnað“ og fullyrt
að það yrði „enn betra“ árið 2007.
Þegar ljóst varð að ETA hafði enn á
ný látið til skarar skríða á Spáni hik-
aði Zapatero og forkastanlegt þótti að
hann skyldi ekki snimhendis lýsa yfir
því að ekki kæmi til greina að ganga
til viðræðna við fulltrúa ETA. Zapa-
tero neyddist loks til að viðurkenna að
hann hefði gerst sekur um „mistök“
og óhóflega bjartsýni um friðarvið-
ræður.
Mariano Rajoy, lýsti yfir því á mið-
vikudag að atkvæði greidd Sósíalista-
flokkunum væru í raun fallin til að
styrkja ETA-hreyfinguna. „Zapatero
fer fram á stuðning til að gefa eftir
gagnvart ETA en ég fer fram á stuðn-
ing til að sigrast á hreyfingunni,“
sagði leiðtogi PP á kosningafundi í
Baskalandi. Málflutningur af þessu
tagi er ekki óþekktur af hálfu hægri
manna á Spáni; algengt er að látið sé
að því liggja að sósíalistar vinni bók-
staflega að því að styrkja hryðju-
verkasamtökin. Þannig hefur Mar-
iano Rajoy vænt stjórn sósíalista um
að ganga erinda hreyfingarinnar með
því að koma ekki í veg fyrir framboð
tengd Batasuna-flokknum útlæga í
Baskalandi í kosningunum í dag. Með
þessu móti muni ETA fá aðgang að
grunnstofnunum lýðræðisins á Spáni.
Zapatero vænir leiðtoga PP um
lygar og blekkingar og harmar að
Rajoy og forveri hans, José María
Aznar, skuli með svo ómerkilegum
málflutningi hafa „móðgað milljónir
Spánverja“. Forsætisráðherrann hef-
ur sagt að fullyrðingar andstæðing-
anna þess efnis að ríkistjórnin styðji
hreyfingu hryðjuverkamanna veki
hjá sér viðbjóð; algjörlega óþekkt sé í
stjórnmálasögu Spánar að leiðtogi
stjórnarandstöðunnar tali með þess-
um hætti.
Zapatero hefur lög að mæla að því
leyti að jafnan hefur verið lögð rík
áhersla á samstöðu lýðræðissinna á
Spáni gagnvart hryðjuverkaógninni.
Á hinn bóginn dylst fáum að friðar-
frumkvæði Zapateros gagnvart ETA
naut ekki þess þverpólitíska stuðn-
ings sem nauðsynlegur er og gaf færi
á þeim heiftarlegu árásum sem hann
nú sætir. Mistök forsætisráðherrans
kunna að reynast afdrifarík þegar
kjósendur kveða upp dóm sinn í þing-
kosningunum á næsta ári.
Stjórnmál heiftarinnar
Mikilvægar kosningar fara fram í dag til héraðsþinga og sveitarstjórna á Spáni en harðvítugar deilur
stjórnmálaleiðtoga og djúpstæður klofningur á landsvísu þykja hafa yfirskyggt staðbundin málefni
REUTERS
Barátta José Luis Rodríguez Zapatero forsætisráðherra á kosningafundi í
Barcelona. Hann nýtur meiri vinsælda en leiðtogi stjórnarandstöðunnar.
ERLENT» Í HNOTSKURN»Um 35 milljónir manna eruá kjörskrá í bæjar- og
sveitarstjórnarkosningunum
en rétt tæpar 19 milljónir
manna hafa atkvæðisrétt í
kosningum til héraðsþing-
anna. Mismunurinn er til kom-
inn sökum þess að ekki verður
kosið til þinga í fjölmennustu
héruðum Spánar, Andalúsíu
og Katalóníu, auk Baskalands
og Galisíu.
»Frá árinu 1983 hefur sáflokkur sem sigrað hefur í
kosningum þessum jafnan
einnig farið með sigur af
hólmi í þingkosningunum sem
fram fara ári síðar. Úrslitin
móta því væntanlega baráttu.
»Ég get sagt ykkur í fullumtrúnaði að þetta hefur verið
frábær dagur.
Geir H. Haarde forsætisráðherra sem á
miðvikudag var gerður að heiðursdoktor
við Háskólann í Minnesota aðeins þremur
klukkustundum eftir að annað ráðuneyti
hans, ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og
Samfylkingar, hafði tekið við völdum á
ríkisráðsfundi á Bessastöðum.
» Þetta er bara niðurstaðansem maður spilar úr.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir utanríkis-
ráðherra um skiptingu ráðheraembætta.
»Ég sagði við starfsfólk mittað ég myndi koma aftur í
ráðuneytið, og nú er ég að
standa við það.
Jóhanna Sigurðardóttir félagsmálaráð-
herra sem gegndi þessu embætti í sjö ár
fram til ársins 1994.
»Verkefnið er að ná sátt ísamfélaginu um umhverfis-
mál og ég mun leggja mig alla
fram við það.
Þórunn Sveinbjarnardóttir umhverfis-
ráðherra.
»Nú er framundan að eflaFramsóknarflokkinn í
stjórnarandstöðu gegn hægri-
sinnaðri nýfrjálshyggjustjórn
sem er að taka við völdum.
Jón Sigurðsson er hann greindi frá þeirri
ákvörðun sinni á miðvikudag að segja af
sér sem formaður Framsóknarflokksins
eftir níu mánuði í embætti.
»Mín viðhorf eru þekkt.
Guðni Ágústsson , formaður Framsókn-
arflokksins, spurður hvort stefna flokks-
ins muni breytast nú þegar hann hefur
tekið við formennsku.
»Maður verður ekki nauðgariaf því að spila leikinn, ekki
frekar en maður verður morð-
ingi af því að spila morðleiki.
Svavar Lúthersson , eigandi lénsins
torrent.is, hvar nálgast má japanskan
tölvuleik þar sem markmið þátttakenda er
að þjálfa sig í nauðgunum.
» Þetta tekur auðvitað engutali, enda eins ömurlegt og
hugsast má. Ég er ekki mikið
fyrir boð og bönn, en ég á ekki
nógu sterk orð til að lýsa van-
þóknun minni á þessu. Svona
efni ætti alfarið að banna.
Guðlaugur Þór Þórðarson heilbrigð-
isráðherra um tölvuleikinn.
Ummæli vikunnar
Morgunblaðið/Sverrir
Annir Leiðtogar ríkisstjórnarflokkanna ræða við fréttamenn.