Morgunblaðið - 21.10.2007, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. OKTÓBER 2007 35
hyglin skerpist og hann er tilbúinn
að takast á við verkefnið sem hann
kannski hafnaði áður en þvottavélin
var nefnd.“
Svanhildur brosir glettnislega og
segir frá nokkrum öðrum dæmum
af þessu kostulega úrræði sem
hægt er að nota á svo marga ein-
staklinga með einhverfu: „Ein-
hverfa er fötlun sem ekki er hægt
að lækna en oft er þó hægt að ná
tökum á henni og þannig hjálpa
einstaklingunum að vinna með
þessari fötlun sinni. Á vissan hátt
verður einstaklingurinn þannig
meðvitaður um fötlun sína og getur
jafnvel – með þjálfun – náð tökum
á henni.
Engin þvingun
Eitt af því sem er mikilvægt að
mati Svanhildar í nálgun við ein-
hverfa er að þvinga þá aldrei til
neins; áhuginn og viljinn verður að
koma frá þeim sjálfum. Ófötluð
börn læra á sama hátt mun betur
það sem þau hafa áhuga á en það
sem er þröngvað upp á þau. „Eins
finnst mér að ekki megi vanta
gleðina í námið og kennsluna,“ seg-
ir Svanhildur. „Stundum hefur mér
fundist að stuðningskennarar barna
með einhverfu taki hlutverk sitt of
alvarlega. Mér finnst að námið og
að sama skapi kennslan, eigi að
vera skemmtileg. Öll börn skynja
um leið ef kennarinn hefur ekki
áhuga á kennslunni eða námsefn-
inu. Ég hef oft á tíðum bent á að
bæði kennarar og foreldrar verði
að hafa gleði og trú á því sem þau
eru að gera í nálgun sinni í kennslu
barna með einhverfu. Ef kennarar
eða foreldrar hafa ekki trú á því að
börn með einhverfu geti lært það
sem þeim er ætlað munu börnin
örugglega ekki læra það.“
Unnur og Ingólfur eru sama
sinnis: „Við höfum oft upplifað að
jafnvel sérfræðingar hafa sagt við
okkur að Unnar Ingi ætti ekki eftir
að geta vissa hluti en ekki síst fyrir
tilstuðlan aðferðafræði TEACCH
höfum við séð hið ómögulega ger-
ast aftur og aftur. Unnar Ingi hef-
ur lært ýmislegt bara núna frá því
að hann byrjaði í skólanum sem við
héldum að við yrðum að baksa með
fram á fullorðinsár hans. Rétt nálg-
un er allt sem þarf til og þessi að-
ferðafræði er að okkar mati svo
frábær af því að hún stuðlar að því
að finna lausnir á öllum vanda-
málum. Ef ein aðferð virkar ekki
þá prófum við bara þá næstu, við
höfum notað sjónrænar vísbend-
ingar frá því að hann var tveggja
ára með mjög góðum árangri og
einnig höfum við notað svokallaðar
félagsfærnisögur. Svanhildur og
Margrét kinka kolli til samþykkis
en undirstrika þó að ekki sé hægt
að alhæfa um öll börn með ein-
hverfu þar sem fötlun þeirra sé
misjöfn. „En þetta er almenn
regla,“ segir Svanhildur. Eins tek-
ur hún fram að alls ekki eigi að
nota þvingun af neinu tagi á börn
með einhverfu, frekar heldur en
önnur börn. „Til dæmis er mik-
ilvægt að snerta ekki börn með ein-
hverfu, toga þau með sér eða eitt-
hvað þvíumlíkt, því það lokar á
frekari samskipti. Ef þú nærð ekki
til barnsins með því að vekja áhuga
þess með orðum eða sjónrænum
vísbendingum, sem er mjög mik-
ilvægt í tjáskiptum við einhverfa,
fer barnið inn í einhverfu sína. Það
er mikilvægt að það komi að eigin
frumkvæði. Eins er mikilvægt að
móta félags- og tilfinningaþroska
barna með einhverfu því þau læra
ekki á sama hátt og heilbrigð
börn,“ segir Svanhildur. Að hennar
mati hefur sú kennsla setið nokkuð
á hakanum í námsefni fyrir börn
með einhverfu.
Sérskóli fyrir börn
með einhverfu?
Í umfjöllun Morgunblaðsins í júlí
var fjallað um foreldra sem berjast
fyrir því að reisa sérskóla fyrir ein-
hverf börn. Hvað segja viðmæl-
endur um það sjónarmið? Öll eru
þau sammála um að það sé ekki sú
stefna sem þau aðhyllist.
„Vissulega gæti það hentað ein-
hverjum, bæði börnum með ein-
hverfu og foreldrum þeirra, en okk-
ar nálgun er önnur,“ segir
Svanhildur og bætir við að mark-
miðið með TEACCH-aðferðinni,
þar sem námsefnið sé aðlagað
hverjum einstaklingi svo hann nái
sem bestum árangri, sé að gera
einstaklinga með einhverfu sjálf-
bjarga. Reynslan hafi sýnt að mörg
þessara barna spjara sig mjög vel
þegar komið er fram á fullorðins-
árin.
Á Íslandi eru þó ekki mörg sér-
tæk úrræði fyrir einstaklinga með
einhverfu og verður að fara að
gæta að því sem fyrst, ítrekar
Svanhildur þar sem að fjölmenn
kynslóð barna með einhverfu er að
vaxa úr grasi.
Unnur og Ingólfur eru nokkuð
bjartsýn hvað varðar framtíð Unn-
ars Inga: „Það er ekki síst þegar
við vitum af fólki eins og Svanhildi
með alla þá sérþekkingu sem hún
býr yfir að við höfum andað eilítið
rólegar undanfarið. Allt veltur
þetta þó á yfirvöldum, hvort sem er
hjá bæjarfélögum eða ríki, að for-
gangsraða á þann hátt að fötluðu
börnin sitji ekki á hakanum eins og
svo oft vill verða.“
Einnig finnst Unni að það vanti
meiri opinbera umræðu í þessum
málaflokki þar sem þessi börn vanti
oft málsvara: „Ég á mér þann
draum að Unnar Ingi verði virkur
þátttakandi í samfélaginu í framtíð-
inni en ekki lokaður inni á stofnun.
Ég bind miklar vonir við að það
takist með markvissri þjálfun á
borð við þá sem er verið að vinna
að í Setbergsskóla. Þegar til langs
tíma er litið sparar það þjóðfélag-
inu umtalsverðar upphæðir að
hjálpa þeim sem búa við fötlun að
verða eins sjálfbjarga og mögulegt
er.“
Morgunblaðið/Sverrir
Gaman saman Unnar Ingi leikur sér við Adíb Má Loftsson og Kristínu
Bjarnadóttur, en hann lærir að vera með félögum sínum í litlum hópum.
Vefsíðan AutismPro.com er upplýs-
inga- og söluvefur fyrir aðstandendur
barna með einhverfu. Þar eru t.d. þær
aðferðir sem nýttar eru í dag fyrir
sértæk úrræði, uppeldi og nám ein-
hverfra kynntar og geta foreldrar far-
ið í gegnum efnið, kynnt sér og valið
þær aðferðir sem henta barni þeirra
og allri fjölskyldunni best.
Óskum eftir að kaupa
skötu og siginn fisk
Upplýsingar veitir Birgir í síma 863 8603
Sjófiskur ehf. • Eyjarslóð 7 • 101 Reykjavík • Sími 515 8620
M
bl
9
25
61
2