Morgunblaðið - 21.10.2007, Side 40

sjónspegill
40 SUNNUDAGUR 21. OKTÓBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Í
síðasta pistli kom ég meðal
annars inn á það að orðið
hefði mikil fjölgun á minni
listhúsum í Kaupmanna-
höfn, sem er sama þróun
og hér í Reykjavík. En eðlismun-
urinn er þó nokkur í það heila því
erlendis verða slík yfirleitt að
sanna sig áður en hvert og eitt
telst gjaldgengt í fjölmiðla, og
sama gegnir jafnvel um hinar
stærri framkvæmdir, þannig tók
það tímann sinn fyrir salina á
Norðurbryggju að komast á blað,
ágætum sýningum í engu sinnt
sem auðvitað má telja sérstakt og
ámælisvert. En hér eru menn fljót-
ir á vettvang þegar opnuð eru ný
listhús, sem sum hver virðast ein-
göngu stofnuð til að vekja athygli
á geranda, helstu skoðanabræðrum
hans og jafnöldrum, sem ekki skal
lastað nema það sé eini tilgang-
urinn, stefnumörkin annars óljós
og loftkennd.
Skrifari var alls ekki sáttur við
þessa þróun meðan hann var virk-
ur í starfi, taldi markaðinn ekki
þola álagið enda fór svo að fram-
sækin listhús sem voru starfrækt
af alvöru og metnaði lognuðust út
af, fámennið og hinn þröngi mark-
aður þoldi ekki þessa útjöfnun og
spuna, einkum vegna þess að fjöl-
miðlafólk greindi ekki á milli og
stóð fastara en fótunum á sínu
misskilda lýðræði og æskuvæð-
ingu. Þá er það hrikalegur mis-
skilningur að fjöldi smærri við-
burða sé samnefnari blómlegs
listalífs, öllu frekar um spuna og
ótímabæra sýniþörf að ræða, enda
yfirleitt engir á staðnum þegar
rýnendur mættu til að fjalla um
viðburðina á rúmhelgum dögum,
utan náinna vina viðkomandi. Nei,
nei, magn verður aldrei samnefn-
ari gæða, það er af og frá, hins
vegar er mjög ánægjulegt þegar
svo vill til að margir gildir við-
burðir eiga sér stað samtímis.
Það var einmitt lóðið þegar hóp-
urinn frá listhúsinu Fold var
staddur í Kaupmannahöfn á dög-
unum, svo margt að skoða að jafn-
vel skrifari sem er þrautþjálfaður
á vettvanginum komst ekki yfir
allt það helsta og var þó nær viku
í borginni. Höfðum þó engin um-
svif og eftir inntöku eldsneytis
vorum við mætt á listkaupstefnuna
í Forum minna en tveim tímum
eftir komuna á hótelið og um leið
opnun hennar og voru þó ein-
hverjir dasaðir og svefnlitlir, sem
kom helst fram í því að svitinn lak
af þeim í stríðum straumum. Svo
var í öllu falli farið um mig sem
minnist ekki að hafa svitnað svona
í áratugi, og aldrei gerst á list-
kaupstefnu áður. Daginn eftir var
allt annar handleggur að mæta á
staðinn og datt okkur helst í hug
að loftrásakerfið hefði verið bilað,
einkum vegna þess að fjölmennið
var nú engu minna.
Allur hópurinn nema ég fór á
Louisiana á sunnudegi og þaðan á
sýningu á verkum Mondrians á
Ordrupgaard-herrasetrinu í ná-
grenni Charlottendlund, hvar leið
okkar lá aftur saman. Margur á að
þekkja til heimslistamannsins sem
var einn af höfuðpaurum módern-
ismans og naumhyggjunnar yf-
irleitt. Framsæknum drjúg fyr-
irmynd eftir miðbik liðinnar aldar,
einnig forvitnilegt að komin er
rómuð viðbygging við hlið gamla
safnsins sem menn voru spenntir
að sækja heim. En hún reyndist
svo ekki uppfylla væntingar, sal-
irnir litlir og flóknir, hinn eini hvar
hátt var til lofts og vítt til veggja
reyndist fullformlegur veit-
ingasalur. Saknaði hins fyrri sem
var í gömlu útihúsi spölkorn frá
setrinu en hins vegar meira að
hlakka til fyrir bragðlaukana og
lítil bið eftir veitingunum.
Mondrian sýningin „Leiðintil módernsimans“ er hinfyrsta í Danmörku og
hefur hlotið mikla athygli enda
virðist um óvenju stífa markaðs-
setningu að ræða. Annars er þetta
ekki í fyrsta skipti sem verk lista-
mannsins rata til Danmerkur. Árið
1937 var hópur danskra myndlist-
armanna staddur í París til að leita
uppi helstu framúrstefnulistamenn
tímanna vegna fyrirhugaðrar sýn-
ingar á den Frie við Østerport.
Danir voru lygilega vel með á nót-
unum í heimslistinni á þessum ár-
um og þetta voru meðlimir lista-
hópsins Linien, meðal annars Eiler
Bille, Sonja Ferlov og Richard
Mortensen, allir klassík í dag. En
þeim þótti Mondrian of merkilegur
með sig og afþökkuðu boð á vinnu-
stofu hans(!), einnig má giska á að
þeir hafi á þeim tíma verið full-
uppteknir af hjástefnunni, surreal-
isma. Þrátt fyrir allt rataði eitt
verk meistarans á sýninguna, hún
þykir tímamótaviðburður í danskri
list og Svavar Guðnason lenti beint
í flasinu á henni er hann kom til
Kaupmannahafnar og gerðist fljót-
lega liðsmaður í Linien.
Þótt frábær málverk væru á
veggjum safnsins nutu þau sín
ekki öll og sýningin að auk minni
en við áttum von á, hins vegar er
katalógan hreinasta gullnáma þeim
sem vilja kynna sér þróun lista-
mannsins og að auk meistaraleg
hönnun, hvar hönd í hönd fara
myndir af listaverkum og stuttir
en skilmerkilegir textar. Sjónspeg-
ill ekki sem fyrrum með rými til
faglegrar útlistunar á síðum blaðs-
ins, einungis knappra frásagna en
fram má koma að Mondrian mun
um skeið hafa verið undir sterkum
áhrifum frá skógarmyndum
Munchs, sem tekur af allan vafa
um hvílíkur áhrifavaldur Norðmað-
urinn var í heimslistinni, þótt hat-
aður væri heimafyrir. Ferli sem
reynt hefur verið að fara leynt
með og eigna öðrum, einkum í
Frans, og þann rangsnúna sögu-
Fleira og meira
Sálræn dýpt Norðmaðurinn Edvard Munch gerði fyrir aldamótin 1900
margar og hrifmiklar skógarmyndir sem sálræn dýpt einkennir og ekki
ber á öðru í þessu málverki en að sjálfur Piet Mondrian hafi sótt í smiðju
hans. Ekkert kemur frá engu en mikið frá miklu.
Bragi Ásgeirsson
Hugmyndaríkur Hinn heimsþekkti ljósmyndari Richard Avedon þótti fá
margar snjallar hugmyndir þegar hann tók tískumyndir fyrir Dior í París.
Hér eru þau í loftköstum á rúlluskautum við Concorde-torg í ágúst 1956,
fagra fyrirsætan Suzy Parker og Robin Tattersall
smáauglýsingar
mbl.is
Vinsælasta ólífuolían
í Frakklandi!