Morgunblaðið - 16.12.2007, Síða 20

20 SUNNUDAGUR 16. DESEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Í HNOTSKURN
»Mike Huckabee er 52 áragamall, fyrrverandi prest-
ur og sjónvarpspredikari til
margra ára. Hann er nú efstur
í könnunum í Iowa.
»Hann er almennt talinnhafa staðið sig allvel sem
ríkisstjóri en frjálshyggju-
menn voru ósáttir. Sjálfur
kallar hann frjálshyggjuna
„krabbamein“ á kristinni trú.
»Repúblikanar hafa venju-lega verið með lítið fylgi
meðal svartra í Arkansas en
Huckabee mun hafa haft
a.m.k. 30% fylgi meðal þeirra.
FRÉTTASKÝRING
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
H
ann er fæddur í smá-
bænum Hope í Arkan-
sas og varð ríkisstjóri,
er af fátækum kominn,
á gott með að koma
fyrir sig orði, er liðsmaður Suður-
ríkja-Baptistakirkjunnar, leikur á
hljóðfæri, heillar í persónulegri við-
kynningu marga viðmælendur með
seiðandi röddinni, þeim finnst, þegar
hann leggur handlegginn um öxlina á
þeim og horfist í augu við þá, að hann
hafi brennandi áhuga á þeim.
Nei, þetta er ekki saxófónleikarinn
Bill Clinton heldur repúblikaninn
Michael Dale Huckabee. Hvernig á
auðkýfingurinn (og mormóninn) Mitt
Romney að bregðast við þessum
óvænta vígahnetti á pólitíska himn-
inum, peningalausum manni sem fyr-
ir nokkrum mánuðum var nær
óþekktur utan Arkansas? Romney
hefur plægt akurinn í heilt ár með yfir
400 kjósendafundum í Iowa en tapar
nú fótfestu. Huckabee er rétt að byrja
og þegar hæstur í sumum könnunum.
Umskiptin í holdafarinu
Hann hefur sýnt að hann er enginn
aukvisi, sneri t.d. við blaðinu 2003
þegar læknar vöruðu hann við offitu
og náði af sér um 50 kílóum á ör-
skömmum tíma, nú stundar hann
maraþonhlaup. Huckabee nær vel til
almennings, ekki skemmir að hann
kann að gera grín að sjálfum sér.
Hann er spurður á fundi um gildi
hjónabandsins og segir að í 34 ára
hjónabandi með æskuástinni Janet
hafi hún aldrei haft rangt fyrir sér.
Bætir síðan hálfhikandi við til skýr-
ingar að hann vilji nú frekar „sofa í
rúminu en á sófanum“ og viðstaddir
hlæja dátt.
Mörgum hefðbundnum repúbli-
könum úr valdaklíkunni líst illa á for-
setaefni með djúpar rætur í bók-
stafstrúuðum söfnuðum mótmælenda
í Suðurríkjunum, mann sem heldur
fast við gömul gildi og flengdi börnin
sín þrjú þegar þau voru ung og óþekk,
tortryggir þróunarkenningu Darwins
og fordæmir skilyrðislaust samkyn-
hneigð (hún „er ónáttúruleg og synd-
samleg“) og fóstureyðingar. Og at-
hyglisvert er að helstu leiðtogar
samtaka evangelískra mótmælenda
styðja hann ekki fremur en valdaklík-
an en það gæti auðvitað breyst.
Er hann hægrisinnaður? Það er
umdeilanlegt, þess má geta að þekkt,
hægrisinnuð hugveita í Washington,
Cato-stofnunin, gefur Huckabee fall-
einkunn fyrir ferilinn sem ríkisstjóri í
Arkansas frá 1996 til 2007. Cato-
menn virðast álíta að presturinn fyrr-
verandi sé ekki neinn hægrimaður
heldur eins konar sauður í úlfsfeldi.
Og rétt er það að Huckabee hækk-
aði skatta í ríkisstjóratíð sinni og efldi
velferðarkerfið, tekur stundum undir
með þeim sem vilja hefta frelsi í al-
þjóðaviðskiptum, studdi reynslulausn
fyrir nauðgara sem síðan braut af sér
í öðru sambandsríki. Sumir eru ekki í
vafa og skilgreina Huckabee sem
tækifærissinna, hægri-lýðskrumara.
Nýlega gerðist hann stuðningsmaður
umhverfisverndar, sagði trúna hafa
leiðbeint sér í þeim efnum.
Mildur í innflytjendamálum
Innflytjendamálin gætu reynst
honum þung í skauti í Iowa. Hucka-
bee vill eins og fleiri reyna að stöðva
straum ólöglegra innflytjenda til
landsins en með lögreglu-, ekki her-
valdi. Hann beitti sér árið 2005 af
alefli gegn tillögu um að Arkansas-
ríki skyldi neita að veita ólöglegum
innflytjendum styrki til náms og aðra
velferðaraðstoð, sagði hugmyndina
„ókristilega“. Hann hefur gengið svo
langt að segja um suma harðlínu-
menn í þessum efnum að þeir virðist
vera innblásnir af „vanhelgum logum
rasismans“.
Kimberley A. Strassel, blaðamaður
The Wall Street Journal, er harðorð
um Suðurríkjamanninn. „Ef Hucka-
bee reynist vera allt það sem repú-
blikanar „vilja“ eða „þurfa“ að finna
hjá íhaldsmanni er það einvörðungu
vegna þess að skilgreiningin á íhalds-
manni hefur umbreyst og felur nú í
sér stuðning við skattahækkanir,
verndarstefnu, árásir á atvinnufyrir-
tækin og ógrundaða afstöðu til utan-
ríkismála,“ segir hún.
Michael Karnish, blaðamaður The
Boston Globe, segir Huckabee fara
fram sem eins konar ný-repúblikana,
hann reyni að finna málamiðlun milli
íhaldsmannsins og velferðarsinnans,
margt af því sem hann gerði í Ark-
ansas hafi verið í anda vinstri-velferð-
arstefnu. Hann hafi líka sýnt ágæta
hæfileika til að vinna með pólitískum
andstæðingum á þingi.
Áhersla á kristna trú
Eitt virðast stjórnmálaskýrendur
nokkuð sammála um vestra: Hucka-
bee hefur tekist að breyta mjög for-
gangsröðinni í rökræðum repúblik-
ana fyrir tilnefninguna með áherslu
sinni á trúna. Áherslan sé ekki á Írak,
ekki á þjóðaröryggi, ekki stjórnunar-
hæfileika heldur muni trú, siðferði og
karakter verða mun ofar á listanum
en flesta óraði fyrir.
Huckabee staðhæfir að hann sé
eindregið fylgjandi því að trú og rík-
isvald séu aðskilin eins og skýrt er
tekið fram að skuli vera í stjórnar-
skránni en hins vegar geti hann ekki
skilið trúna frá sjálfum sér. Hún sé
svo samofin allri afstöðu hans til lífs-
ins, ekki bara þáttur í henni heldur
grundvöllurinn. „Við viljum móta
menninguna og lögin í anda heims-
sýnar sem við álítum hafa fullt gildi,“
segir hann í einni af bókum sínum,
Character Makes a Difference. [Kar-
akter skiptir máli]
En er hann bara þröngsýnn of-
stækismaður? Því neita jafnvel and-
stæðingar hans í stjórnmálaum Ark-
ansas. Og líklega segir það einhverja
sögu að Huckabee, sem er siðavandur
og notar t.d. aldrei ljótt orðbragð op-
inberlega, greip ekki tækifærið til að
fordæma hegðun Clintons í Lew-
insky-málinu.
Varðandi utanríkis-, öryggis- og
varnarmál er hann nánast óskrifað
blað og efnahagsstefnan virðist lítt
mótuð. Hann segist m.a. á heimasíðu
sinni styðja stefnu Bush-stjórnarinn-
ar í Írak en hefur ýjað að því að stefn-
an þar sé ekki nógu áhrifarík án þess
að útskýra nánar hvað hann eigi við.
Hann fordæmir beitingu yfirheyrslu-
pyntinga á borð við eftirlíkingu af
drekkingu og segir slæmt að Guant-
anamo-búðirnar hafi svert ímynd
hryðjuverkastríðsins.
Huckabee segist munu berjast fyr-
ir því að Bandaríkjamenn verði á tíu
árum lausir við að vera háðir olíuinn-
flutningi, þeir þurfi að komast í þá
stöðu að þurfa „jafn mikið á olíu Sádi-
Araba að halda og sandinum þeirra“.
Enginn telur það raunhæft en þetta
hljómar vel. Og í The New York Tim-
es er haft eftir honum að næsti forseti
muni þurfa að leiða vestræn ríki í bar-
áttu gegn ofstækis-íslamistum. Þetta
gæti virst herská afstaða en hverja
keppir Huckabee við? Ofur-harðlína
manna eins og Rudy Giulianis í utan-
ríkismálum virkar enn hvassari, hann
notar hvert tækifæri til að minna á
hættuna af hryðjuverkamönnum og
hótar fjendum þjóðarinnar stríði, enn
meiri hörku en Bush. Og auðkýfing-
urinn Romney er of greinilega yfir-
stéttarmaður til að geta auðveldlega
höfðað til millistéttar- og alþýðufólks.
Sérfræðingar segja að um 40%
repúblikana í Iowa séu íhaldsmenn úr
röðum kristinna trúmanna. Þeir og
fleiri repúblikanar, sem ekki hafa
heillast af öðrum frambjóðendum,
gætu talið rétt að gefa meintum ut-
angarðsmanni, sem notar kjörorðið
Trú, Fjölskylda, Frelsi, tækifæri til
að stýra landinu – með hjartanu.
Mælski presturinn frá Hope
Rokkaður Mike Huckabee (t.v.) leikur á bassagítar með sjö pólitískum vinum sínum í rokksveitinni Capitol Of-
fense sem hann stofnaði eftir að hann var orðinn ríkisstjóri Arkansas 1996. Sveitin æfði í kjallara ríkisstjórabú-
staðarins í Little Rock, lög Creedence Clearwater Revival, Animals og Rolling Stones eru í uppáhaldi. Huckabee
gæti vel hugsað sér að leika með listamönnum eins og John Mellencamp, þrátt fyrir ólíkar stjórnmálaskoðanir,
einnig hælir hann Grand Funk Railroad. „Bassaleikarinn þeirra, Mel Schacher, er mjög vanmetinn,“ segir hann.
SVIPMYND»
Mike Huckabee, fyrrverandi ríkisstjóri í Arkansas, hefur á fáeinum vikum umbylt stöðunni
í baráttu repúblikana og virðist líklegur til að sigra í forvalinu í Iowa í byrjun janúar
Auður Jónsdóttir og Þórarinn Leifsson
audur@jonsdottir og totil@totil.com
H
ún er ekkert lamb að leika sér við,
skáldkonan Doris Lessing, sagði
Þórarinn upp úr þurru.
Hvað nú? hváði Auður. Það
mætti ætla að þú værir með
þessa konu á heilanum.
Hún segir eitthvað áhugavert í hverri viku.
Nú síðast var haft eftir henni að netið hefði
lokkað heila kynslóð út í andlega fátækt, út-
skýrði Þórarinn. Því hafi margt ungt fólk með
góða menntun ekki lesið eina einustu bók á ævi
sinni. Þessu heldur hún hiklaust fram á Tele-
graph.co.uk. En á Jp.dk/kultur er sagt frá því
að Doris sé ekki ein um að gagnrýna netið. El-
ton John vill einfaldlega láta banna það, tónlist-
armaðurinn Prince er í krossferð gegn eBay,
YouTube og Piratebay.org – og fjölmiðlarýn-
irinn Andrew Keen fullyrðir að allir þessir
bloggarar á netinu sýki samfélagið með þýðing-
arlausu kjaftæði um ekkert. Milljónir og aftur
milljónir skrifóðra apakatta rækta upp enda-
lausan rafrænan skóg meðalmennskunnar, seg-
hann vildi sporna við því með gjöfinni! giskaði
Þórarinn. Hvernig hvolpur ætli þetta hafi ann-
ars verið?
Undrandi spurði Auður hvort það skipti
máli. Hann var fljótur til svars: Það skiptir öllu
máli. Ef þetta var til dæmis sjaldgæfur tíb-
etskur Mastif-hundur, líkt og fjallað er um á
Mirror.co.uk/news/weirdworld, þá telst hann
vera tíu milljón króna virði. Tíbetski Mastif-
hundurinn hefur verið þjálfaður af Kínverjum
til að skynja minnstu jarðhræringar í allt að
þriggja kílómetra fjarlægð, hann er þar af leið-
andi frábær jarðskjálftavörður. Kínverjar hafa
lengi trúað því að heimilisdýr geti varað við
náttúruhamförum. Árið 1975 var borgin
Haicheng rýmd vegna órólegrar hegðunar
hunda og katta, talið er að 150.000 mannslífum
hafi verið bjargað.
Þannig lagað, sagði Auður í uppgjafartón.
Ég vona að enginn flytji svona ofurnæman
hund hingað til Íslands. Hann yrði kolbrjálaður
af öllum þessum smáskjálftum og lægðum sem
ganga yfir landið þessa dagana.
Er netið ofmetið?
FÖST Í FRÉTTANETI» ir Andrew blákalt. En hvað segir þú um þetta?Ég segi að þau vanmeti netið, svaraði Auðurábúðarfull. Allavega ættu þau að kíkja inn áNews.bbc.co.uk þar sem Robin Lustig, út-
varpsfréttaritari BBC, segir frá því að netið sé
orðið mikilvægur miðill til að komast hjá rit-
skoðun í Arabalöndunum – en hann var að
koma frá ráðstefnu í Kaíró þar sem netið og
bloggara bar oft á góma. Í heiminum eru hvorki
meira né minna en 120 þúsund blogg stofnuð
daglega. Jafnvel þótt fæst þeirra séu lesin af
öðrum en höfundunum sjálfum er augljóslega
hægt að hafa mikil áhrif með bloggi. Nýlega
settu nokkrir Egyptar myndband í loftið með
pyntingum lögreglunnar sem varð til þess að
laganna verðir voru dregnir fyrir rétt og
dæmdir í fangelsi.
Þórarinn brosti eins og djúphugul skáldkona
á níræðisaldri. Ég las líka þessa grein, sagði
hann síðan. Og ég er hræddur um að sama lög-
mál gildi um bloggið og gömlu fjölmiðlana. Á
endanum láta bloggararnir stjórnast af ótt-
anum við yfirvaldið, enda var egypskur blogg-
ari nýlega fangelsaður fyrir þær sakir að hafa
móðgað íslam og Hosni Mubarak, forseta
Egyptalands – og dreift upplýsingum sem
trufla almennar reglur. Spurning hvernig
egypskum yfirvöldum hefði litist á eitt stykki
Mengellu.
Auður glotti illyrmislega. Við getum allavega
verið sammála um að netið sé forðabúr safa-
ríkra frásagna, sagði hún. Ég hefði ekki viljað
missa af fréttinni um hvolpaþjófnaðarmál á
sænska netmiðlinum Dn.se. Maður stal sjö
vikna gömlum hvolpi af fólki sem var að skoða
íbúð hjá honum og gaf hann dóttur sinni. Þegar
upp komst um ódæðið sakaði hann samstarfs-
mann sinn um það og gekk þannig fram af rétt-
inum þar sem téður samstarfsmaður hafði lát-
ist í millitíðinni. Hann var dæmdur í átta
mánaða fangelsi fyrir vikið. Áður hafði þessi
ólukkufugl svindlað í bifreiðaviðskiptum.
Kannski var stelpan svo mikið á netinu að
Tíbetski Mastif-hundurinn hefur
verið þjálfaður af Kínverjum til að
skynja minnstu jarðhræringar í
allt að þriggja kílómetra fjarlægð,
hann er þar af leiðandi frábær
jarðskjálftavörður.
Höfundar eru heimavinnandi hjón í Barcelona.