Morgunblaðið - 04.04.2008, Blaðsíða 17

Eftir Boga Þór Arason
bogi@mbl.is
FORYSTUMENN stjórnarflokksins
í Simbabve bjuggu sig í gær undir
lokatilraun til að halda Robert Mug-
abe forseta við valdataumana. Tals-
maður flokksins sagði hann tilbúinn
til að etja aftur kappi við Morgan
Tsvangirai, helsta forsetaefni stjórn-
arandstöðunnar, í annarri umferð
forsetakosninganna ef hvorugur
þeirra hefði fengið rúm 50% atkvæða
í fyrri umferðinni á laugardaginn
var.
Flokkur Tsvangirais sagði að hann
hefði fengið 50,2% atkvæðanna í fyrri
umferðinni. Óháðir eftirlitsmenn
sögðu á hinn bóginn að Tsvangirai
hefði fengið mest fylgi en ekki meiri-
hluta atkvæða, þannig að kjósa þyrfti
aftur á milli tveggja efstu frambjóð-
endanna.
Hermt var í gær að sumir ráðgjafa
Mugabes vildu að hann léti af emb-
ætti þegar í stað en aðrir að hann við-
urkenndi að hafa ekki náð endurkjöri
í fyrri umferðinni og reyndi að sigra
Tsvangirai í þeirri síðari. Hvort
tveggja er álitið auðmýkjandi fyrir
Mugabe sem hefur verið við völd í 28
ár, eða frá því að Simbabve fékk
sjálfstæði frá Bretlandi.
Stjórnmálaskýrendur telja að
dyggustu stuðningsmenn Mugabes í
yfirstjórn hersins ráði úrslitum um
hvort Mugabe haldi velli.
Fréttastofan AFP hafði eftir hátt
settum manni í flokki Mugabes,
ZANU-PF, að forsetinn hefði sam-
þykkt að láta af embætti en yfirhers-
höfðinginn Constantine Chiwenga
reyndi að telja hann af því. „Það er
aðeins einn maður sem hindrar þetta,
yfirhershöfðinginn,“ sagði hann.
Chiwenga lýsti því yfir fyrir kosn-
ingarnar að hann myndi ekki geta
viðurkennt forseta sem hefði ekki
tekið þátt í frelsisstríði Simbabve-
manna á áttunda áratugnum og skír-
skotaði einkum til Tsvangirais.
Herinn klofinn
Lögfræðingurinn Brian Kagoro,
sem hefur beitt sér fyrir breytingum
á stjórnarskrá Simbabve, kvaðst
telja að harðlínumenn í yfirstjórn
hersins kæmu í veg fyrir að Mugabe
léti af embætti. Hann lýsti honum
sem „peði“ í gíslingu gamalla vopna-
bræðra sem legðu fast að honum að
sitja áfram í forsetastóli.
Vestrænn stjórnarerindreki í
Harare kvaðst þó telja litlar líkur á
að hervaldi yrði beitt til að halda
Mugabe við völd. „Svo mikið er víst
að herinn er klofinn. Margir lágt
settir herforingjar og hermenn vilja
breytingar, en aðrir herforingjar eru
e.t.v. á öndverðum meiði,“ sagði
hann.
Takura Zhangazha, stjórnmála-
skýrandi í Harare, tók í sama streng.
„Það vill svo vel til að sauðtryggustu
þrjóskupúkarnir eru aðeins lítill hluti
hersins,“ sagði hann. „Án þeirra væri
Mugabe löngu farinn.“
Telja að yfirstjórn
hersins ráði úrslitum
Flokkur Mugabes býr sig undir aðra umferð forsetakosninga
Í HNOTSKURN
» Fregnir hermdu í gærkvöldiað lögreglumenn hefðu gert
húsleit í skrifstofum Lýðræðis-
hreyfingarinnar, flokks Morgans
Tsvangirais. Nokkrir af for-
ystumönnum flokksins voru
sagðir hafa farið í felur.
» Tveir erlendir blaðamenn,annar þeirra fréttaritari
New York Times, voru einnig
handteknir á hóteli í Harare.
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. APRÍL 2008 17
ERLENT
NÝJA óperuhúsið í Ósló verður vígt
eftir rúma viku, 12. apríl, en bygg-
ingin hefur verið mjög umdeild og
er það enn. Kostaði hún um 53
milljarða ísl. kr. en reiknað hefur
verið, að hver gestakoma muni
kosta ríkið um 30.000 ísl. kr. í nið-
urgreiðslum sé tekið tillit til út-
gjalda við húsið. Í húsinu eru rúm-
lega 100 herbergi, þar af tveir
stórir salir. Rúmar annar 1.370
manns í sæti en hinn 400. Er húsið
klætt hvítum marmara innan sem
utan en hann fór að gulna strax í
fyrra vegna efna í líminu.
Reuters
Nýja óperuhúsið í Ósló fullbúið
MATARSKORTURINN í Norður-
Kóreu er orðinn svo mikill, að jafnvel
hinir útvöldu, þeir, sem fá að búa í
höfuðborginni,
Pyongyang, hafa
verið sviptir sín-
um daglega
skammti.
Haft er eftir
starfsmönnum
suðurkóreskra
hjálparsamtaka,
sem starfa í
N-Kóreu, að yfir-
völd þar hafi til-
kynnt, að ekkert
verði um opinbera matarúthlutun
næsta misserið. Það þýðir, að íbúar
borgarinnar verða sjálfir að bjargast
eftir bestu getu. Fram kemur einnig í
fréttabréfi s-kóresku samtakanna, að
annars staðar í N-Kóreu, utan höf-
uðborgarinnar, sé ástandið miklu
verra. Verð á hrísgrjónum hafi rokið
upp og víða sé ekki enn farið að huga
að vorverkunum vegna skorts á út-
sæði og áburði.
„Um það er talað hér, að í Pyong-
yang og öðrum stórum borgum verði
fólk farið að falla úr hungri í apríllok
og í maí verði mannfellirinn skelfileg-
ur,“ segir í fréttabréfinu.
Alvarleg hungursneyð var í N-Kór-
eu á síðasta áratug og talið er, að þá
hafi mörg hundruð þúsunda manna
fallið í valinn. Síðan hefur landið reitt
sig á alþjóðlega aðstoð, ekki síst frá
Suður-Kóreu, en samskipti stjórn-
valda í norður- og suðurhlutanum
hafa heldur verið að versna. Vegna
þess hafa þau síðarnefndu hvorki sent
hrísgrjón né áburð til norðurhlutans
það sem af er þessu ári. Matvælaað-
stoð SÞ áætlaði í febrúar, að þá sylti
fjórðungur landsmanna heilu hungri.
Óttast mikinn mannfelli í
N-Kóreu af völdum hungurs
Í N-Kóreu eru skál-
arnar að tæmast.
LÆKKUN vörugjalda á bíla
myndi stuðla að hraðari endurnýj-
un bílaflota Íslendinga, sem aftur
myndi auka hlutfall sparneytnari
og öruggari bíla sem menga minna.
Þetta kom fram á aðalfundi Bíl-
greinasambandsins í gær. Sam-
bandið hefur lagt fyrir nefnd fjár-
málaráðuneytisins tillögur sem
eiga að miða að einfaldari skatt-
heimtu, lækkun vörugjalda í 15%
án undanþága. Að sögn Egils Jó-
hannssonar, formanns sambands-
ins, eru vörugjöld nú allt að 45%.
Þeim sé skipt í tvo flokka með tug-
um undanþágna.
„Það þýðir lítið að skattleggja
bílinn sem slíkan, heldur er eðlileg-
ast að sá borgi sem mengar,“ segir
Egill í samtali við Morgunblaðið.
Mótvægi við samdrátt í tekjum rík-
issjóðs vegna lækkunar gjaldanna
eigi að vera í takt við umhverf-
issjónarmið. Lækkun hvetji til end-
urnýjunar, til notkunar sparneytn-
ari bíla sem menga minna, en
tæplega til aukinnar bílasölu, í ljósi
sölutinda síðustu ára. Þá sé mik-
ilvægt að mismuna ekki eftir gerð
eða tækni.
„Smábíll hentar t.d. ekki öllum,
val á bíl fer eftir aðstæðum,“ segir
Egill. Hann bendir á að framtíðin
sé enn óljós í málefnum orkugjafa.
Aðrar ályktanir fundarins sneru
m.a. að tilstuðlan þess að einungis
fagmenn gætu unnið við öryggis-
hluti í bílum, s.s. bremsur, bílbelti
og öryggispúða, svo og að heið-
arlegum viðskiptaháttum í bílasölu.
Egill sagði enga formlega af-
stöðu hafa verið tekna til mótmæla
atvinnubílstjóra. Hins vegar skyti
skökku við að draga beint úr skatt-
lagningu á eldsneyti. Frekar skyldi
koma til móts við hluta vandans
með lækkun svokallaðs kílómetra-
gjalds.
Vörugjald á alla
bíla lækki í 15%
Morgunblaðið/Kristinn
Endurnýjun Stórfjölgað hefur í bílaflota landsmanna síðustu ár.
Hraðari endurnýjun flotans og aukið
hlutfall sparneytnari og öruggari bíla
NÝSIR hf. var rekið með 2.343 millj-
óna króna tapi á árinu 2007 saman-
borið við 466 milljóna tap árið áður.
Rekstrarhagnað-
ur fyrir afskriftir,
fjármagnsliði og
skatta nam 942
milljónum í fyrra
en árið 2006 var
1.425 milljóna
hagnaður.
Eignir Nýsis í
árslok 2007 námu
um 53,5 milljörð-
um króna og
höfðu aukist um
9,0 milljarða frá árslokum 2006.
Skuldir og skuldbindingar samstæð-
unnar námu 49,7 milljörðum og eigið
fé í árslok 2007 var tæplega 3,8 millj-
arðar króna.
Í tilkynningu frá Nýsi segir að
vegna erfiðrar stöðu á alþjóðlegum
fjármálamörkuðum hafi stjórn fé-
lagsins gert samning við Lands-
bankann um aðstoð við sölu á eign-
um, öflun nýs hlutafjár og
fjárhagslega endurskipulagningu
lána til að tryggja framgang þeirra
verkefna sem félagið er með í þróun.
Hátt hlutfall skammtímaskulda
Höskuldur Ásgeirsson nýráðinn
forstjóri Nýsis, segir að samningur-
inn við Landsbankann sé að stærst-
um hluta vegna þess að skammtíma-
skuldir séu of hátt hlutfall af
heildarskuldum Nýsis, en félagið sé
hins vegar mikið í fjárfestingaverk-
efnum sem afli tekna til lengri tíma.
Vaxtakostnaður sé þess vegna hár
og greiðslubyrði einnig en ætlunin sé
að breyta því. „Þá ber að hafa í huga
að verðbreyting eigna var óhagstæð-
ari um 552 milljónir í fyrra en árið
áður, sem hefur áhrif á uppgjörið en
hefur í sjálfu sér ekki beint með
rekstur félagsins að gera. Uppgjörið
ber að skoða í því ljósi,“ segir
Höskuldur.
Nýsir tapar rúm-
um 2,3 milljörðum
Höskuldur
Ásgeirsson
Dalvegi 10-14 • Sími 5771170
Innrettingar
Drauma eldhu´s
XE
IN
N
IX
08
02
00
9
HLUTABRÉF í Bandaríkjunum
hækkuðu lítillega við lokun markaða
í gær, eftir nokkra lækkun framan
af. Bætt afkoma í þjónustugeiranum
vó þar á móti óvæntri fjölgun ný-
skráninga til atvinnuleysisbóta.
Neytendur virðast því ekki alltof
áhyggjufullir þrátt fyrir aukna verð-
bólgu og krepputal Bens Bernanke,
seðlabankastjóra. Haft var eftir
Bernanke, að áhrif síðustu stýri-
vaxtalækkunar væru ekki komin
fram en þau yrðu væntanlega já-
kvæð fyrir efnahagslífið. Þá tilkynnti
bankinn Merrill Lynch, sem varð illa
úti í lánakreppunni, að hann myndi
ekki þurfa á endurfjármögnun að
halda, og það glæddi vonir fjárfesta.
Evrópumegin lækkuðu hins vegar
helstu vísitölur um 0,5% með bank-
ana Lloyds, BNP Paribas og UBS í
forrystu. Þá lækkuðu bréf lággjalda-
flugfélagsins Ryanair um 4,5% og
bréf British Airways um 3,7%. Á
fréttavefnum Bloomberg kemur
fram að greinendur vænta nú minni
hagnaðar hjá þessum fyrirtækjum
en áður var spáð.
Hækkanir vestanhafs
þrátt fyrir atvinnuleysi