Morgunblaðið - 04.04.2008, Blaðsíða 34

34 FÖSTUDAGUR 4. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
nærveru. Þannig var hann líka fyrir
tæpum 40 árum þegar ég, skóla-
stelpa úr Verzló, var við sumaraf-
leysingar hjá Sjónvarpinu og þannig
minnist ég hans í dag.
Það var mér mikill heiður þegar
hann fyrir rúmum tveimur árum,
sem verðandi forseti klúbbsins, fór
þess á leit við mig að ég yrði arftaki
hans í embætti, og ég var full til-
hlökkunar að starfa með honum á
þeim vettvangi. Þetta átti þó ekki
eftir að verða, því sökum sjúkdóms
síns ákvað hann draga sig í hlé frá
þeim trúnaðarstörfum.
Okkur var það hins vegar öllum til
ómældrar ánægju að Ólafur hélt
áfram þar til í haust að sækja fundi
klúbbsins og það var aðdáunarvert
hvernig hann beitti ýmissi tækni til
þess að halda uppi samræðum við
okkur félagana. Ég held að hann hafi
líka notið þessara stunda.
Við sendum okkar dýpstu samúð-
arkveðjur til Elínar, sonanna
tveggja og fjölskyldunnar allrar.
Oddrún Kristjánsdóttir,
forseti Rkl. Reykjavík miðborg.
Ólafur Ragnarsson er kvaddur
með sárri eftirsjá.
Hann var okkur Halldóri manni
mínum ómetanlegur vinur, hjálpar-
hella og gleðigjafi. Ég finn til van-
máttar að horfa á eftir þessum ljúfa
dreng, í blóma lífs síns.
Elsku besti Ólafur. Nú er ég orð-
laus í bili.
Kæra Elín mín, hugurinn er hjá
þér og fjölskyldu ykkar.
Guð blessi minningu Ólafs Ragn-
arssonar.
Auður Laxness.
„Með Kodachrome kveðju“ var
ritað með fagurri rithönd í eina af
minningarbókum okkar í Versló vor-
ið 1963. Augljóst var hvað bjó að
baki, og sá sem þetta ritaði hafði
ómældan áhuga á ljósmyndun og átti
meira að segja kvikmyndatökuvél, 8
mm, og mundaði hana óspart þegar
tilefni gafst og þá var Kodak aðal-
merkið í filmunum! Hann hafði
reyndar áhuga á svo ótal mörgu og
hreif okkur hin með geislandi gleði
sinni og ferskum hugmyndum. Í
Verzlunarskóla Íslands hófust kynni
okkar árið 1961 og vinátta okkar
allra styrktist æ síðan. Við fylgd-
umst hvert með öðru í gleði og sorg-
um og höfum notið samvista við ým-
iss konar tækifæri, farið í fjölmargar
ferðir innanlands og utan, sem voru
sérlega uppbyggjandi og skemmti-
legar. Raunar ógleymanlegar okkur
öllum. Það var uppörvandi og
ánægjulegt fyrir okkur að fylgjast
með sjónvarpsfréttamanninum,
blaðamanninum, ritstjóranum, bóka-
útgefandanum, fræðimanninum, rit-
höfundinum og fjölskyldumanninum
Ólafi Ragnarssyni, sem við erum svo
lánsöm að hafa átt að sönnum og
góðum vini. Hann hefur verið ómiss-
andi hlekkur í hinni sterku keðju
sem tengdi okkur saman svo eftir
var tekið. Hann var meistari í mann-
legum samskiptum og ávann sér
virðingu og velvild hvar sem hann
fór. Ber að nefna hin sterku tengsl
hans við nóbelsskáldið okkar og
samtalsbækur þær sem urðu af-
rakstur þeirra samskipta, en Lax-
ness treysti honum einum til að
vinna þetta verk. Sú þriðja og síðasta
sem kom út í vetur, „Til fundar við
skáldið, Halldór Laxness“, er ger-
semi, en Ólafur vann afrek er hann
lauk við þá bók, fársjúkur, knúinn
áfram af óbilandi vilja og dugnaði.
Og svo er það hún Elín, konan hans,
sem reyndist honum sá lífsförunaut-
ur sem hann þarfnaðist, þau voru
sem eitt og unnu saman að öllu. Það
sýna synir þeirra sem nutu sannar-
lega hins besta frá þeim báðum, gáfu
þeim yndislegar tengdadætur og fal-
leg og heilbrigð barnabörn, stolt
þeirra og yndi.
Í dag er kveðjustund, sem okkur
finnst auðvitað ótímabær, en nú hef-
ur líkn lagst með þraut. Hann Óli
okkar er sá fimmti af þessum 25
manna hópi VÍ ’65, sem við nefnum
okkur gjarna, er kveður þetta líf og
stefnir á æðri leiðir eins og skáldið
Einar Benediktsson kveður í sálm-
inum fagra: „Hvað bindur vorn hug
við heimsins glaum?“
Af eilífðarljósi bjarma ber,
sem brautina þungu greiðir.
Vort líf, sem svo stutt og stopult er,
það stefnir á æðri leiðir.
Og upphiminn fegri en auga sér
mót öllum oss faðminn breiðir.
Já, lífið stefnir á æðri brautir og
Drottinn Guð breiðir faðminn á móti
Ólafi, þar sem fegurðin ríkir í bjarma
af eilífðarljósinu. Við biðjum Guð
allrar huggunar um að vera Elínu og
öðrum ástvinum Ólafs nálægur og
styðja þau í sorg þeirra. Við dveljum
við allar góðar minningar um vin
okkar og þökkum honum allt sem
minning hans geymir og Guði sem
gefur allt hið góða. Veri hann kært
kvaddur í eilífri náðinni.
F.h. VÍ ’65
Kristín Árnadóttir.
Hann var hafsjór af fróðleik,
reyndur blaðamaður, sjónvarpsmað-
ur, útgefandi, sem ekki hugsaði um
klukkuna þegar hann var að vinna.
Nú er vinnunni lokið og hinn erfiði
sjúkdómur MND hefur lagt hann að
velli fyrir aldur fram.
Um þær mundir sem ég hóf störf
hjá Ólafi Ragnarssyni í Vöku-Helga-
felli var hann að efla og stækka fyr-
irtæki sitt, sem þá var nokkurra ára,
og það dafnaði sannarlega vel.
Hvern morgun kom hann í vinnuna
glaður og reifur, snyrtilegur, búinn
að lesa dagblöðin, með landsmálin á
hreinu, tilbúinn í verkefni dagsins.
Hann var frjór í hugsun og ævintýrin
alltaf á næsta leiti.
Að fylgjast með elju hans og dugn-
aði, samböndum við rithöfunda, ís-
lenska og erlenda, starfsfólk í prent-
smiðju, fjölmiðlafólk, alla þá mörgu í
þjóðfélaginu, sem hann átti erindi
við, vakti aðdáun mína. Hann var
snillingur að spjalla við fólk og fá það
til liðs við sig, alltaf stutt í græsku-
laust skop. Hann virtist hafa tíma
fyrir allt og alla en hefði helst þurft
að lengja sólarhringinn.
Ólafur var afar nákvæmur í ritun
og vitnaði oft í Emil Björnsson, fv.
fréttastjóra á Sjónvarpinu, sem hafði
brýnt fyrir starfsmönnum sínum að
vanda málfar og réttritun. Öll bréf
voru gerð af alúð og ekki síst þau
sem vörðuðu umboð eða rétt til út-
gáfu, gleðin var mikil þegar jákvæð
svör bárust, og það var oft. Þá gátu
annars konar bréf borist eins og
bréfið frá svissneska Bandaríkja-
manninum, sem spurði hvernig á því
stæði að ættarnafn hans um aldarað-
ir, Blesi, væri notað í Laxnessbók og
það á hest. Þótt okkur þætti þetta
spaugilegt var sent kurteislegt svar
með varfærnislegum útskýringum,
einkennandi fyrir Ólaf.
Ræðismaður Hollands á Íslandi
var Ólafur í níu ár og sinnti því starfi
með miklum sóma.
Dagleg málefni konsúlatsins voru
ótrúlega fjölbreytt og minnisstætt
þegar drottning Hollands kom til Ís-
lands á þessum árum ásamt maka
sínum og fylgdarliði í bæði opinbera
og óopinbera heimsókn. Verkefnið
var stórt fyrir fámennt konsúlat, en
Ólafur vann ötullega að vinnslu hinn-
ar viðamiklu dagskrár, vandvirkur
og minnugur. Árangurinn var líka
eftir því en ræðismannsstörfin tóku
oft mikinn tíma frá útgáfunni og álag
mikið.
Ólafur átti einstaklega góða fjöl-
skyldu og vinahóp og áberandi vænt-
umþykja hans til þeirra allra. Hann
og Elín kona hans tóku oft á móti
gestum og alltaf af miklum höfðings-
skap.
Í þessum ströngu veikindum Ólafs
hefur Elín staðið með honum, óhagg-
anleg, aðdáunarverð.
Við Jón Kristinn vottum Elínu,
Ragnari, Kjartani og allri fjölskyld-
unni innilega samúð um leið og ég
þakka samfylgd og vinsemd mæts
manns.
Margrét Örnólfsdóttir.
Mig langar í örfáum orðum að
minnast góðs vinar, Ólafs Ragnars-
sonar, en aðrir munu eflaust fjalla
nánar um lífshlaup hans.
Það var rétt fyrir jólin 2006, sem
ég átti síðasta samtal við Óla æsku-
vin minn, en þó með nokkrum erf-
iðismunum. Hann heimsótti mig í
bankann og sat hjá mér, þar sem við
m.a. vorum að fara yfir liðin ár, sér í
lagi þegar við vorum unglingar. Eftir
þessa samverustund voru tjáskipti
okkar í gegnum tölvu og var með
ólíkindum hvað alltaf var stutt í
„húmorinn“ hjá honum Óla. Hann
hafði greinst með MND-sjúkdóm,
sem lagði hann að velli, þrátt fyrir
hetjulega baráttu. Það er ólýsanleg
tilfinning að vita af því þegar ein-
staklingur eins og Óli, hugmyndarík-
ur með afbrigðum og kraftmikill, er
sviptur nær öllum möguleikum til að
hafa vald á líkama sínum. Þrátt fyrir
þessa erfiðleika tókst honum að
koma frá sér bókinni „Til fundar við
skáldið“ nú fyrir síðustu jól. Það var
að mínu mati kraftaverk.
Vinátta okkar Óla hefur staðið
samfleytt í yfir 50 ár. Báðir fæddir og
uppaldir á Siglufirði og urðum við
samferða í skóla, útskrifuðumst sam-
an frá Gagnfræðaskóla Siglufjarðar
og síðar frá Verzlunarskólanum 1963.
Ógleymanleg er kvikmynd, sem hann
sýndi á 40 ára afmælishófi árgangs
okkar frá skólaárunum.
Það var glaðvær hópur tæplega 60
ungmenna, sem séra Ragnar Fjalar
fermdi í maí 1958 eða fyrir rétt
fimmtíu árum. Þar á meðal vorum
við Óli og er hann annar úr þessum
glæsilega hópi, sem fellur frá að því
er ég best veit.
Á unglingsárunum á Sigló unnum
við saman eitt sumar hjá Birgi Run-
ólfssyni og er það eftirminnilegt
sumar. Mikill hamagangur og dágóð
síldveiði var þetta sumar og vorum
við á fullu allt sumarið að aka, selja
og afhenda vörur til kaupmanna,
sem voru margir á þeim árum. Strax
á þessum árum kom fram hjá Óla
áhugi hans á ljósmyndun og frétta-
skrifum, þegar hann hóf að skrifa
fyrir Vísi. Þetta munu hafa verið
hans fyrstu spor að fréttamennsku,
sem varð síðar hans aðalstarf um
árabil, fréttamaður hjá sjónvarpinu,
á bernskuárum þess, og síðar rit-
stjóri hjá Vísi.
Þau hjónin Ólafur og Elín Bergs
stofnuðu síðar bókaútgáfuna Vöku-
Helgafell ehf., sem þau ráku með
miklum sóma um árabil. Ólafur átti
gott með að skrifa og eru bækur
hans um Halldór Laxness m.a. ekki
síst lifandi vitnisburður um samband
skálds og útgefanda.
Veit ég að fyrir munn fermingar-
og skólasystkina Ólafs Ragnarsson-
ar flyt ég hér með þakkir fyrir frá-
bæra viðkynningu og vináttu í gegn-
um árin. Hann féll frá allt of ungur
og mig grunar að hann hafi átt margt
ógert. Við Erlen kveðjum þig kæri
vinur með miklum söknuði. Það var
gæfa fyrir okkur, sem unglinga og
síðar fullorðið fólk, að eiga samleið.
Elsku Elín mín, við sendum þér,
sonum og fjölskyldu innilegar samúð-
arkveðjur og biðjum algóðan Guð að
styrkja ykkur á erfiðri stundu og
blessa minningu Ólafs Ragnarssonar.
Hvíl í friði.
Matthías Gíslason.
Það er komið á fimmta áratuginn
síðan kynni okkar Ólafs Ragnarsson-
ar hófust. Við Markús Örn Antons-
son höfðum verið í Englandi til þess
að kynna okkur starfsemi fréttastofu
ITN og héldum þaðan til Stokkhólms
til þess að setjast á tveggja mánaða
námskeið í upptökustjórnun og þar
bættist Ólafur í hópinn, eftir að hafa
verið á námskeiði hjá frændum okkar
í Kaupmannahöfn. Við gengum í
gegnum sama námskeiðið, enda þótt
ljóst væri að aðalstarf okkar Mark-
úsar yrði fréttamennska en Ólafs við
stjórnvölinn í myndstjórn í því fyr-
irbæri sem fæstir höfðu trú á að yrði
nokkru sinni barn í brók, nefnilega
íslensku sjónvarpi. Frændum okkar,
og ekki síður Bretum, þótti það fá-
ránleg hugdetta að ætla sér að reka
sjónvarp fyrir innan við þrjú hundruð
þúsund manns og með aðeins um 30
manna starfsliði. Ekki er ætlunin að
rekja þá sögu en minnisstætt er mér
enn að síðari hluta fyrsta útsending-
ardagsins hringdi ég í umsjónar-
kennara okkar hjá sænska sjónvarp-
inu og tónninn í spurningu hans er
hann stundi upp: Tror du det går?
Aðrir skulu dæma þar um, en víst
er um það að allir lögðust á árarnar
eftir megni og eins gott að vinnutíma-
ákvæði Evrópusambandsins voru
ekki komin í lög hér. Á engan er hall-
að þótt sagt sé að þar hafi Ólafur
staðið í fremstu víglínu og oft hafi
reynt á hann við að róa umhverfið
þegar taugar voru fullstrekktar, ekki
síst hjá þeim er þessi orð setur á blað.
Eftir nokkur ár skildi leiðir í vinnu
en vinátta hópsins er mikill fjársjóð-
ur í minningunni. Eftir að hafa verið
útsendingarstjóri og fréttamaður
hélt Ólafur á ný mið og gerðist rit-
stjóri og síðan umfangsmikill bóka-
útgefandi. Þar nutu listfengi hans og
reynsla sín vel, enda sópaði að hon-
um á því sviði. Hann nýtti sér nýjar
leiðir í markaðsmálum og fyrirtæki
hans auðgaði íslenskar bókmenntir
með mörgum dýrgripum. „Fyrir-
tæki hans“ segi ég, en hann var ekki
einn þar á ferð. Ungur gekk hann að
eiga unnustu sína, Elínu Bergs, og
hún var betri en enginn við rekstur
fyrirtækisins. Enda átti Óli til að
segja þegar starfsemin barst í tal:
„Blessaður vertu, ég er bara í vinnu
hjá henni Ellu.“
Síðustu árin hefur verið vík milli
vina vegna heilsufars. Þessi hrausti
og síkáti vinur minn greindist með
sjúkdóm sem læknavísindi nútímans
eiga ekkert svar við og aðeins getur
endað á einn veg. Þrek hans var
aðdáunarvert í þeirri baráttu og þeg-
ar flestir hefðu lagt árar í bát kom
hann frá sér tveimur bókum, sam-
talsbók við nóbelsskáldið og ljóðabók
sem mun koma fyrir augu þjóðarinn-
ar á næstu dögum. Í lokastríðinu
stóð Ella hans með honum, sami
kletturinn og áður, svo og synirnir
og fjölskyldur þeirra. Þau hafa mest
misst og hjá þeim er samúð okkar.
Magnús Bjarnfreðsson.
Sú var tíð er sátum við og undum
sæl og glöð á morgni lífsins þá.
Minningar frá mörgum gleðistundum
magnast þó að líði ævina á.
Ó, þessi ár með þér
sem aldrei gleymast mér
með söng og dans,
og sælu, bros og tár.
Við undum ör og frjáls
við unað gleðimáls.
Ó, þessi ár með þér, ó, þessi ár!
Á hinstu kveðjustund okkar Ólafs
Ragnarssonar hlýddum við saman á
lagið okkar frá því í gamla daga,
„Those were the days“ og minntumst
með gleði dýrðardaga svart-hvítu
brautryðjendaáranna á Sjónvarpinu
með blik og tár í augum. Við köll-
uðum hvor annan oft „nafna“ vegna
þess að upphafsstafirnir, sem við
urðum að merkja fréttirnar okkar
með, voru upphaflega þeir sömu,
„Ó.R.“ Við hlógum af því að ég átti
upphaflega að heita í höfuðið á ömmu
minni, Ólöfu, og bera nafnið Ólafur
Ragnarsson eins og hann, en þegar í
ljós kom að ég var rauðhærður
breyttu foreldrar mínu nafni mínu í
Ómar til þess að ekki yrði hætta á því
að ég yrði kallaður „Óli rauði“. Nið-
urstaðan á fréttastofunni varð sú að
ég breytti minni skammstöfun í
Óm.R. og hef haldið því æ síðan við
öll tækifæri, þótt langt sé síðan að
nokkur misskilningur geti hlotist af
því. Ég hyggst halda þessum sið
áfram til heiðurs „nafna“ mínum og
minnast hans ævinlega með þakklæti
og virðingu. Hann var brautryðjandi
í ýmsu, t.d. í fyrstu ferðaþáttaröðinni
í íslensku sjónvarpi, um Ísafjarðar-
djúp. Barátta hans við illvígan sjúk-
dóm og það afrek hans hvernig hon-
um tókst, langt leiddum af þessum
lömunarsjúkdómi, að ljúka við merk-
asta lífsverk sitt sem tengdist lífi og
verkum nóbelsskáldsins, mun halda
nafni hans lengi á lofti. En svona fór
þetta þá, nafni, og aldrei hefði okkur
órað fyrir því þegar við áttum saman
stundir sem merla sem perlur í sjóði
minninganna og engan skugga ber á.
Þú stóðst þig eins og hetja. Hafðu
þökk fyrir allt og allt. Ó, þessi ár með
þér! Ó, þessi ár!
Ómar Ragnarsson.
Myndir renna yfir minningaskjá-
inn: Óli að lesa fréttir, Óli á harða-
hlaupum fram í stúdíó gamla sjón-
varpshússins á Laugavegi 176 með
fréttahandritin undir handleggnum,
Óli hlæjandi í klippiherberginu á síð-
ustu stundu að ganga frá fréttafilm-
unum fyrir kvöldfréttirnar.
Á þennan veg eru fyrstu minning-
ar um Ólaf Ragnarsson en myndir
minningasafnsins eru óteljandi enda
byggðar á náinni vináttu sem hefur
staðið í nærfellt 40 ár og aldrei borið
skugga á.
Þetta voru skemmtileg ár og
hlátrasköllin frá fréttastofunni bár-
ust langar leiðir þegar Ómar var að
prófa nýju brandarana sína á okkur.
Óli var aðalleiðbeinandi minn í
fréttamennsku en lögfræðikunnátta
dugði skammt á því sviði þó góð gæti
verið til síns brúks.
Hann fékk í vöggugjöf ótal góða
kosti, hann var glaðsinna og létt lund
hans hafði áhrif á alla sem áttu við
hann samskipti. Hann var hug-
myndaríkur og ráðagóður í fréttaöfl-
un en síðast en ekki síst var hann
vinsamlegur og ljúfur maður án þess
þó að vera skaplaus.
Þegar Óli ákvað að segja skilið við
fréttamennskuna og þau Ella stofn-
uðu bókaútgáfuna Vöku birtust nýj-
ar hliðar á Óla, hann var semsé einn-
ig dugandi í viðskiptum.
Litla bókaútgáfan tók til starfa í
þröngu húsnæði á Laugaveginum og
starfsfólkið fátt þannig að fyrstu ár-
in komum við Gylfi eiginmaður minn
þeim Óla og Ellu stundum til aðstoð-
ar á kvöldin á aðventunni við að
ganga frá kössum með jólabókum
bókaútgáfunnar, sem sendar voru til
bókabúðanna úti á landsbyggðinni.
En dugnaður og hugmyndaauðgi
beggja eigendanna varð til þess að
litla bókaútgáfan varð ótrúlega fljótt
að stóru bókaforlagi, Vöku-Helga-
felli sem gaf út bækur margra helstu
rithöfunda og skálda þjóðarinnar
auk þess sem forlagið kynnti til sög-
unnar unga rithöfunda sem við öll
þekkjum í dag.
Þetta var ekki síst að þakka for-
stjóranum sjálfum sem var mikill
markaðsmaður og fékk frábærar
hugmyndir sem hann dreif í fram-
kvæmd.
En hann var einnig mikill fjöl-
skyldumaður og þau Ella einstaklega
samhent hjón, sem unnu saman og
tóku allar ákvarðanir sameiginlega.
Ótal samverustundir áttum við
fjögur með börnum okkar í gegnum
tíðina bæði innanlands og utan.
Minnisstæðar eru margar skútu-
siglingar okkar með vinahópi við
Bresku Jómfrúreyjar í Karíbahafinu.
Stundum gaf á bátinn og Óli átti
það til að vera sjóveikur en lét það
ekkert á sig fá og var glaðvær eins
og ævinlega.
Síðasta utanlandsferð okkar var í
september árið 2004 þegar hann
varð sextugur. Fórum við fjögur í
ógleymanlega siglingu á ánni Níl og
Ólafur Ragnarsson Þitt er valið
Hann er sífellt innan seilingar
þegar syrtir í álinn
kaleikur bölsýni og kjarkleysis,
fleytifullur af myrkri.
Fjær stendur bikar vonar og bjartsýni,
barmafullur af ljósi.
Teygðu þig í hann.
Ólafur Ragnarsson
Úr ljóðabókinni Agnarsmá brot úr eilífð, sem var að koma út.