Morgunblaðið - 04.04.2008, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. APRÍL 2008 39
skólann, Ósýnilega félagið, en það var
stofnað og starfrækt á 18. öld. Mark-
mið félagsins er að efla menntir og
vísindi með rannsóknum og fyrir-
lestrum. Reyndist Bolli þeim fé-
lagsskap drjúgur liðsmaður.
Sagan og listin voru Bolla einkar
hugleikin viðfangsefni enda marg-
fróður í þeim greinum auk þess að
vera sjálfur þjóðkunnur listamaður.
Fannst honum sjálfgefið að á Hóla-
stað risi kirkjumuna- og kirkjulista-
safn. Fékk hann því framgengt með
hjálp áhugasamra samherja að frum-
varp var lagt fram á Alþingi þar að
lútandi. Ekki naut það þó stuðnings
svo af framkvæmd yrði, en hugsjónin
vakir og bíður þess að verða með ein-
hverjum hætti að veruleika. Bolli lét
þó ekki staðar numið heldur hófst
handa um að vekja söguna til lífs á
Hólastað þótt með öðrum hætti væri.
Fékk hann þá snjöllu hugmynd að
endurreisa Auðunarstofu hina fornu,
sem verið hafði biskupsstofa á Hólum
í 500 ár, og bæta þar með úr aðstöðu-
leysi embættisins á staðnum. Er ekki
að orðlengja það að með aðstoð góðra
manna fékk hann því framgengt að
stofan var reist. Er hún hin mesta
staðarprýði og ber fagurt vitni fornri
húsagerðarlist sem og snilld í hönnun
og handbragði þeirra sem að unnu.
Jafnframt er hún veglegur minnis-
varði um herra Bolla Þ. Gústavsson
Hólabiskup.
Blessuð sé minning hans.
Blessuð séu þau öll sem hann unni.
Jón Aðalsteinn á Hólum.
Hann stendur fyrir altari og tónar.
Hér er ekkert raul heldur sungið full-
um rómi, bjartri, mikilli tenórrödd.
Hátíðasöngvar séra Bjarna ná há-
punkti þegar hann lyftir höndum til
að blessa. Þá fyllist kirkjan ekki bara
af blessun Drottins heldur líka músík
þeirra tveggja, tónskáldsins og flytj-
andans. Og söfnuðurinn hrífst.
Þannig munum við séra Bolla.
Munum hann greinilega þótt næstum
séu 17 ár liðin síðan hann hætti sem
prestur í Laufási og varð biskup á
Hólum. Við sáum eftir honum þá en
gátum þó ekki kvartað, höfðum fengið
að hafa hann í 25 ár. Kannski vorum
við líka dálítið spennt fyrir hans hönd
að sjá hann taka við þessu embætti.
Svolítið stolt líka. Vissum að hann
mundi bera biskupskápuna með
sóma. Okkar prestur.
Á næstu mynd stendur hann í
stólnum. Skýrmæltur, orðhagur og
flytur predikun sína af sannfæringu
þess sem veit að hann hefur boðskap
að flytja. Hvað skyldi hann vitna í
mörg skáld í dag? hugsar söfnuður-
inn.
Að vitna í skáld var sérgrein séra
Bolla sem hann beitti af mikilli íþrótt.
Hann var afar vel heima í bókmennt-
um og það var list hans að flétta
snjallyrði skálda og rithöfunda inn í
mál sitt. Skipti eiginlega ekki máli um
hvað hann talaði, alltaf gat hann kall-
að eitthvert skáld sér til fulltingis til
að skerpa mál sitt eða sýna á því nýj-
an flöt.
Lán hvers safnaðar er að hafa góð-
an prest, sérstakt lán að fá að hafa
hann lengi. Í litlu samfélagi verður
presturinn kunningi og heimilisvinur
allra og verður þannig einn af þeim
föstu punktum tilverunnar sem hægt
er að ganga að vísum og reiða sig á að
séu þarna þegar á þarf að halda á
stundum gleði og sorgar. Tilbúinn til
þátttöku í daglegu lífi fólksins, fé-
lagslífi þess jafnt sem hversdagslegu
amstri. Þannig var séra Bolli. Hann
tók meira að segja þátt í vörutalningu
í búðinni hjá Pétri.
Það var gaman að umgangast
Bolla. Hann hafði þennan smitandi
hlátur og þetta glaðlega yfirbragð
sem geislaði út frá honum. Það fylgdi
honum gleði. Líka á sorgarstundum.
Stundum heyrðist sagt eftir jarðar-
farir: „Þetta hefði enginn prestur get-
að gert betur.“
En séra Bolli var ekki bara þessi
afbragðs prestur. Hann var líka lista-
maður og ekki einhamur á því sviði.
Hann hefði getað orðið óperusöngv-
ari. Hann hefði náð langt sem mynd-
listarmaður eða skáld og rithöfundur
ef honum hefði gefist meiri tími til að
sinna því. Um það bera bækur hans
glöggt vitni. Þær hefðu átt að verða
fleiri þegar starfsævi lauk og um
hægðist. Vægðarlaus sjúkdómur kom
í veg fyrir það. Og nú er komið að því
sem hann sjálfur orðaði þannig í ljóði
sínu Endadægur sr. Björns Halldórs-
sonar:
Heilagt englalið
kallar skáld til farar.
Það fylgdi honum gleði. Þess vegna
kveðjum við hann núna með gleði og
þakklæti fyrir að hafa fengið að vera
samvistum við hann og njóta þess
sem hann hafði að gefa. Gleði yfir því
að hann skuli nú laus úr þeim fjötrum
sem hann var bundinn síðustu árin.
Hugur okkar í söfnuðum Laufáss
og Grenivíkur er þessa dagana hjá
Matthildi og hennar stóru fjölskyldu.
Við sendum þeim okkar dýpstu sam-
úðarkveðjur.
Björn Ingólfsson.
Mér þykir mjög vænt um bókina
sem hún Hildur Eir færði mér fyrir
fáeinum árum. Kveðja höfundarins,
föður hennar, fylgdi bókinni. Það var
hlýleg kveðja góðs manns sem alltaf
hafði sýnt mér velvild og vinsemd en
var nú sífellt meira markaður af erf-
iðum sjúkdómi.
Fyrstu samskipti okkar voru á
menntaskólaárum mínum þegar við í
KSS báðum hann um að skrifa grein í
Kristilegt skólablað. Það gerði sr.
Bolli með mikilli ánægju. Nokkrum
árum síðar kom ég í Laufás í hópi
guðfræðinema. Móttökurnar tóku
öllu fram sem hópurinn hafði kynnst
– og þó var alls staðar tekið á móti
honum af miklum myndarskap. En
glæsilegur kvöldverður hjá frú Matt-
hildi og sr. Bolla í Laufási er ógleym-
anlegur. Þau hjónin voru samhent í
þessu sem öðru. Þó var ekki erfitt að
álykta að hún hefði átt meiri aðild að
undirbúningi máltíðarinnar! Frú
Matthildur stóð fullkomlega við hlið
eiginmanns síns og átti sinn drjúga
þátt í því hve vel honum farnaðist.
Eftir að ég vígðist varð ég aldrei
var við að sr. Bolli kæmi öðruvísi fram
við mig en sem jafningja. Hann var
þannig gerður að öllum mátti líða vel í
návist hans og farsæll í þjónustu sinni
við Guð og kirkju hans.
Á vegferð lífsins hefi ég kynnst
flestum börnum þeirra hjóna. Þau
hafa fengið gott veganesti í foreldra-
húsum og fyrir þeim hefur legið að
þjóna trúnni og listinni. Það hefur
föður þeirra líkað. Sr. Bolli Gústavs-
son var einlægur trúmaður og mikill
listamaður. Hann orti, teiknaði og
skrifaði góðan texta. Í honum mætt-
ust trú kynslóðanna og menningar-
arfleifð þjóðarinnar með einstökum
hætti. Kirkjunni reyndist hann góður
þjónn og kollegum í prestastétt ljúfur
samþjónn. Það kom ekki á óvart að
Norðlendingar skyldu velja hann
vígslubiskup í Hólastifti hinu forna.
Að leiðarlokum skal þökkuð fögur
þjónusta sr. Bolla við kirkjuna okkar
og kristni landsins. Söknuðurinn við
fráfall hans er samofinn feginleikan-
um yfir því að hann skuli nú hafa
fengið lausn frá erfiðum, ólæknandi
sjúkdómi. Hann dó til að rísa upp með
frelsara sínum, í eilífri dýrð hans.
„Guði séu þakkir, sem gefur oss sigurinn
fyrir Drottin vorn Jesúm Krist“
(I. Kor. 15:57).
Sr. Ólafur Jóhannsson, for-
maður Prestafélags Íslands.
Við hjónin kynntumst þeim Bolla
og Matthildi er þau komu að Hólum á
prestastefnu eða aðra viðburði
tengda kirkjunni.
Þessi ljúfi og kviki maður, ævinlega
með bros á vör, hafði afar góða nær-
veru og lagði alltaf gott og uppbyggj-
andi til mála.
Þegar Bolli var svo kosinn vígslu-
biskup Hólastiftis flutti hann með
fjölskyldu sinni heim að Hólum.
Í vígslubiskupstíð Bolla og búsetu á
Hólum átti hann ríkan þátt í að festa
enn betur í sessi hið nýendurreista
biskupsembætti.
Saga, aldagömul menning og helgi
Hólastaðar fékk með Bolla sterkan
talsmann og góðan leiðtoga.
Bolli hafði einstaklega fallega og
hljómmikla rödd. Hann var gott
skáld, gæddur geislandi frásagnar-
hæfleikum og flutti talað mál svo vel
að unun var á að hlýða.
Bolli Gústavsson í biskupsskrúðan-
um fyrir altari Hóladómkirkju, þar
sem hann tónar guðspjallið með hina
fornu altarisbrík Jóns Arasonar í
bakgrunn og tekur undir messusöng-
inn fullum hálsi, er upplifun sem lét
engan ósnortinn.
Þau voru eins og sköpuð hvort fyrir
annað, helgi og einstakur hljómburð-
ur Hóladómkirkju og djúp og fyllt
rödd Bolla Gústavssonar.
Hið forna biskupshús, Auðunar-
stofa sem Auðunn biskup Þorbergs-
son lét reisa um 1320, stóð í fullri
reisn allt til þess er biskupsstóll var
lagður niður á Hólum upp úr alda-
mótum 1800. Á þeim niðurlægingar-
árum sem í hönd fóru var Stofan því
miður rifin.
Bolli einsetti sér að endureisa Auð-
unarstofu sem líkast því sem hún var
til forna.
Við minnumst með aðdáun elju
hans og þrautseigju í að ná því hugð-
arefni fram.
Ferð hans til Björgvinjar í Noregi í
þessu skyni er eftirminnileg.
Ljúka þurfti samningum um hlut
Norðmanna í byggingunni. Þeir lögðu
til timbrið og hluta af fornri verk-
þekkingu í byggingu hússins.
Hólastóll átti fyrr á öldum rétt til
viðarhöggs í tilteknum skógum Nor-
egs. Sagnir eru til um viðarhögg Auð-
uns biskups rauða og Jóns biskups
Arasonar í norskum skógum Hóla-
staðar.
Var gantast með að nú gengi Bolli
Gústavsson sömu skógargötu og
sækti sér viði líkt og hinir fornu bisk-
upar Hóla gerðu.
Það var léttstígur biskup með sig-
urbros á vör sem steig upp í flugvél-
ina á leið heim til Hóla með alla samn-
inga um endurgerð Auðunarstofu í
höfn.
Húsið var svo vígt og tekið í notkun
við hátíðlega athöfn skömmu áður en
Bolli lét af biskupsembætti á Hólum.
Auðunarstofa hin nýja er fagurt list-
verk og handiðn sem mun standa um
ókomnar aldir sem órækt minnis-
merki um biskupstíð Bolla Gústavs-
sonar á Hólum.
Samstarf og vinskapur okkar Bolla
á Hólum var afar náinn og góður.
Atvikin höguðu því svo til að börn
okkar bundust hjúskaparböndum og
urðu því tengslin og vináttan við hann
og fjölskylduna enn nánari en ella.
Það er ljúft að minnast manns eins
og Bolla Gústavssonar. Hann auðgaði
samfélagið með gleði sinni, kærleik
og hlýju. Guð gefi landi voru marga
slíka.
Við fjölskyldan þökkum Bolla fyrir
vináttu og samstarf á undanförnum
áratugum og sendum Matthildi og
fjölskyldunni allri einlægar samúðar-
kveðjur.
Blessuð sé minning Bolla Gústavs-
sonar.
Ingibjörg Kolka
og Jón Bjarnason.
Fornvinur okkar Bolli Gústavsson
hefur verið kallaður burtu eftir giftu-
drjúgt ævistarf, en langa og erfiða
sjúkdómslegu. Við minnumst margra
ánægjustunda með honum, mikil-
hæfri konu hans og börnum þeirra
sex og söknum liðinna ánægjustunda
á Akureyri og í Laufási við Eyjafjörð
þar sem hlátur og fölskvalaus gleði
ríkti. Við minnumst einnig samveru-
stunda við Bolla frá björtum árum
okkar í Menntaskólanum á Akureyri,
skólaleikritinu Æðikollinum, málfund-
um á Sal og umræðum á síðum skóla-
blaðsins Munins, sem Bolli ritstýrði,
og einnig vinnu okkar við skreytingar
á skóladansleikjum og teikningar í
Carminu. Minningarnar hópast að og
fyrir þessar góðu minningar og sam-
ferðina gegnum lífið viljum við þakka.
Bolli Gústavsson var miklum hæfi-
leikum búinn, næmur rithöfundur,
góður ræðumaður, listfengur teiknari
og smekkvís söngmaður. Þó er það
fremur góðvilji hans, hlýja og glaðvær
hlátur sem eru okkur efst í huga á
þessari skilnaðarstund. Orð Páls post-
ula í fyrra Korintubréfi um kærleik-
ann koma okkur í hug, því að kær-
leikur Bolla var mikill. „En nú varir
trú, von og kærleikur, þetta þrennt, en
þeirra er kærleikurinn mestur.“
Vinátta og margvíslegar gjafir
þeirra Matthildar og Bolla frá liðnum
árum eru okkur mikils virði. Eina
gjöfina höfum við fyrir augunum dag
hvern, hinar fögru vatnslitamyndir
Jóns Engilberts við ljóð Jónasar Hall-
grímssonar. Þessar myndir eru okkur
mjög kærar eins og minningarnar um
Bolla Gústavsson, þann góða dreng.
Um leið og við þökkum vegferðina
vottum við Matthildi og börnunum
samúð okkar.
Margrét Eggertsdóttir.
Tryggvi Gíslason.
Kveðja frá íbúum
Grýtubakkahrepps
Látinn er séra Bolli Gústavsson,
fyrrverandi sóknarprestur í Laufási.
Séra Bolli gerðist sóknarprestur okk-
ar árið 1966 en áður hafði hann þjónað
í Hrísey. Árið 1991 var hann vígður
vígslubiskup á Hólum í Hjaltadal og
flutti fjölskyldan þá frá Laufási. Þessa
dagana leitar hugur sveitunganna til
baka og þeir rifja upp góðar stundir
með horfnum vini.
Séra Bolli og hans fjölskylda settu
fljótt svip á samfélagið, m.a. var hann
einn af stofnendum Lionsklúbbsins
Þengils.
Séra Bolli var fjöllistamaður. Hann
var gott skáld og afar pennafær, enda
liggja eftir hann góð og mikil verk.
Einnig var hann drátthagur og prýða
myndir eftir hann veggi víða í sveitar-
félaginu. Í kirkjunni fyllti rödd séra
Bolla út í hvern krók og kima, hvort
heldur þegar hann tónaði eða þegar
hann flutti talað mál. Það var því aldr-
ei svefnsamt í kirkju hjá presti.
Síðast en ekki síst einkenndi séra
Bolla hversu brosmildur hann var og
hefur sá eiginleiki ríkulega erfst til
barnanna sem og aðrir fyrrnefndir
eiginleikar. Brosið áorkar miklu sé því
stráð á lífsins veg. Kæra Matthildur,
Hlín, Jóna Hrönn, Gústav Geir, Gerð-
ur, Bolli Pétur, Hildur Eir og allt ykk-
ar fólk. Íbúar Grýtubakkahrepps
votta ykkur innilega samúð sína og
við þökkum séra Bolla fyrir góða
samfylgd.
Guðný Sverrisdóttir.
Kærleikur, sköpunarkraftur, hóg-
værð og skemmtileg kímnigáfa eru
mér efst í huga þegar ég minnist
Bolla Gústavssonar. Leiðir okkar
lágu saman á Hólum í Hjaltadal, er
við hófum þar störf um svipað leyti
upp úr 1990. Samskiptin voru marg-
vísleg og með okkur tókst góð vinátta.
Heimsóknir til Bolla, Matthildar og
fjölskyldu voru ætíð gefandi og ófáar
samræður og pælingar sem þar áttu
sér stað. Þessi samskipti vörpuðu
nýju ljósi á tilveruna, hjálpuðu mér að
þroska tilfinninguna fyrir gildi Hóla-
staðar og skjóta þar rótum.
Bolli var boðberi fagurrar menn-
ingar og það sem hann tók sér fyrir
hendur bar merki lista- og fræði-
manns. Fljótlega ræddum við að
æskilegt væri að stofna vísinda- og
fræðafélag á Hólum, og þegar farið
var að huga að skipulagi þess hafði
Bolli fundið einkar snotra leið. Ósýni-
lega félagið sem stofnað var á Hólum
á síðari hluta 18. aldar skyldi endur-
vakið. Það var gert og síðan hefur fé-
lagið verið mjög virkt og sýnilegt!
Stórhugur Bolla um framtíð Hóla
var mikill og hann var einlægur tals-
maður staðarins. Hann og fjölskylda
hans urðu órofa hluti af samfélagi
staðarins og munu ætíð verða. Hug-
mynd hans um endurreisn hinnar
fornu Auðunarstofu varð að stórvirki.
Auk þess að vera byggingarlistaverk
hýsir Auðunarstofa skrifstofu vígslu-
biskups, margvíslegt menningarstarf
og bækur Hólaprents. Hún er verð-
ugur minnisvarði um Bolla, yfirlæt-
islaus og djúpfögur. Samstarf kirkju
og skóla hefur ávallt verið hornsteinn
starfseminnar á Hólum. Það var gott
að vinna með Bolla að málefnum
Hóla. Virðing, tillitssemi og hug-
myndaauðgi einkenndu framkomu
hans og ekki síður smitandi gleði.
Ósjaldan voru brosið og glettnislegur
hlátur hans meðölin sem hjálpuðu við
úrlausn jafnvel erfiðustu verkefna.
Ég lærði mikið af honum. Allt líf Bolla
einkenndist af djúpri tilfinningu fyrir
helgustu verðmætum lífsins. Það eru
mikil forréttindi að hafa átt samleið
með slíkum manni. Hann var sannur
vinur. Á Hólum minnumst við öll góðs
og gefandi manns. Við Sólrún vottum
Matthildi, börnunum og öllum að-
standendum Bolla okkar dýpstu sam-
úð.
Skúli Skúlason rektor.
✝
Ástkær faðir minn, tengdafaðir og afi,
GUNNAR G. GUÐMUNDSSON
frá Rafnkelsstöðum, Garði,
Kirkjuvegi 5,
Keflavík,
lést á Heilbrigðisstofnun Suðurnesja,
þriðjudaginn 1. apríl.
Gunnar verður jarðsunginn frá Útskálakirkju fimmtudaginn
10. apríl kl. 14.00.
Unnur Sigurðardóttir, Hreiðar Gíslason,
Thelma María og Aron Ingi.
✝
Elskuleg móðir mín, tengdamóðir og amma,
HERDÍS ÓLAFSDÓTTIR,
Brennigerði,
lést á Heilbrigðisstofnuninni Sauðárkróki,
laugardaginn 29. mars.
Útför hennar fer fram frá Sauðárkrókskirkju laugar-
daginn 5. apríl kl. 14.00.
Margrét Stefánsdóttir, Álfur Ketilsson
og fjölskylda.
✝
Okkar ástkæri,
FLOSI ÓLAFSSON
múrarameistari,
Jónsgeisla 1,
Reykjavík,
lést af slysförum miðvikudaginn 2. apríl.
Jarðarförin verður auglýst síðar.
Sigríður Steinunn Jónasdóttir,
Hólmgeir Elías Flosason, Berta Björg Sæmundsdóttir,
Valgeir Ólafur Flosason,
Valgerður Guðmundsdóttir.
 Fleiri minningargreinar um Bolla
Gústafsson bíða birtingar og munu
birtast í blaðinu næstu daga.