Morgunblaðið - 04.04.2008, Blaðsíða 20

20 FÖSTUDAGUR 4. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
LJÓSMYNDIR Spessa sem nú má
sjá í listasal Orkuveituhússins í
Reykjavík eru einfaldar við fyrstu
sýn. Þær sýna matarbakka starfs-
manna Orkuveitunnar að loknum
hádegisverði einhvern tíma á liðnum
vetri. Sýninginn ber nafn réttar
dagsins þann daginn; „Kjúklinga-
lund „fajitas“ að hætti Google–
manna, mexíkósk maíssúpa og
súkkulaðiís“. Myndir Spessa hafa
einnig verið gefnar út á bók ásamt
uppskrift að réttinum sem ætluð er
fyrir fjögur hundruð manns, með
textum eftir Jón Proppé og Sjón.
Spessi myndar töluverðan fjölda
af matarbökkum, ofan frá þannig að
diskurinn og matarleifarnar blasa
við, formin eru einföld, hringur og
ferningur brotin upp á mismunandi
hátt af matarleifum, servíettum eða
kókflöskum. Gulur litur maíssúp-
unnar er stundum ríkjandi, eða lit-
ríkt salat, hýði appelsínubáta.
Hér er m.a. vísað til hugmynda
listamanna frá síðari hluta 20. aldar,
þegar bandaríski listamaðurinn Jo-
seph Kosuth skrifaði texta sem hann
nefndi „Listamaðurinn sem mann-
fræðingur“ og líkti starfi listamanns-
ins við mannfræðirannsókn á eigin
umhverfi. Slíkar hugmyndir eru í
dag orðnar sjálfsagður hluti af hugs-
un margra listamanna. Skrásetning
var einnig algeng vinnuaðferð hug-
myndalistamanna á síðustu öld.
Spessi vinnur verk sín í þessum
anda og er oft lunkinn að finna við-
fangsefni sem leyna á sér, líkt og
hann gerir nú. Hugrenningar við
skoðun myndanna eru margvíslegar
og áleitnar hvað varðar íslenskt
samfélag og hegðun stórfyrirtækja
og einstaklinga innan þess. Mötu-
neyti Orkuveitunnar einkennist af
algjörri ofgnótt, kjöt, salat, ávextir,
súpa og eftirréttur. Diskarnir eru
ólíkir og bera notendum sínum fjöl-
breytilegt vitni. Margir hafa til-
hneigingu til að fá sér allt of mikið á
diskinn, líkt og við könnumst flest
við, og sóunin er mjög mikil.
Í yfirfærðri merkingu má líta á
það sem einkenni samtímans; að fá
sér of mikið á diskinn. Og erum við
ekki einmitt að súpa seyðið af
græðginni í þessum skrifuðu orðum?
Ástandið sem ríkir í samfélaginu í
dag ljær sýningu Spessa aukið vægi
og þáttur samtímaádeilu verður
sterkari en ella.
Portrett af samtímanum
MYNDLIST
Gallerí 100°, Húsi Orkuveitunnar
í Reykjavík
Til 2. maí. Opið alla virka daga frá kl.
8:30-16. Aðgangur ókeypis.
„Kjúklingalund „fajitas“ að hætti Google–
manna, mexíkósk maíssúpa og súkku-
laðiís“, Ljósmyndir, Spessi
bbbnn
Matarbakki „Myndir Spessa hafa einnig verið gefnar út á bók ásamt upp-
skrift að réttinum sem ætluð er fyrir fjögur hundruð manns.“
Ragna Sigurðardóttir
SUMT fólk heldur að fagott sé eitt-
hvað sem maður tengir við samkyn-
hneigð. Ekki allir vita hvað fagott
er, enda eru fagotttónleikar fátíðir.
Hljóðfærið býður ekki heldur upp á
svo marga möguleika að það rétt-
læti löng einleiksverk. Tónleikar í
15:15-röðinni á sunnudaginn voru
því forvitnilegir, en þar flutti Krist-
ín Mjöll Jakobsdóttir fagottleikari
íslensk verk, nokkur þeirra með
fulltingi Guðrúnar Óskarsdóttur
semballeikara.
Hugleiðing Önnu S. Þorvalds-
dóttur, sem var fyrsta verkið á dag-
skránni, olli vonbrigðum. Þar voru
að vísu áheyrilegar hendingar, en
þær urðu aldrei að neinu bitastæðu.
Og Sónata XII og Sumarsólstöður
eftir Jónas Tómasson, sem á eftir
komu, voru einkennilega rislitlar og
hugmyndasnauðar tónsmíðar.
Mun athyglisverðari var Fönsun
IV sem Atli Heimir Sveinsson
samdi árið 1968, verk sem var þó
aldrei borið fram fyrir áheyrendur
á þeim tíma. Atli endurskoðaði
verkið fyrir skömmu og var það
frumflutt á tónleikunum í nýrri
mynd. Einn tónn var hálfgert leið-
arstef, öll tónlistin hverfðist um
hann, hann breiddi úr sér í ýmsar
áttir en kom alltaf aftur og varð þá
bara að sjálfum sér á ný. Fókusinn
í tónlistinn gaf henni spennu sem
ánægjulegt var að upplifa, og var
það kærkomið eftir ládeyðuna þar á
undan. Túlkun Kristínar var líka
ágætlega útfærð.
Síðasta atriði dagskrárinnar, Úr
rímum af Rollant (einn af riddurum
Karla-Magnúsar) eftir Þorkel Sig-
urbjörnsson, er líka skemmtileg
músík. Þar byggir tónskáldið
einkar skáldlega á einfaldri hend-
ingu sem hefur á sér suðrænt yf-
irbragð og er útkoman í sjálfu sér
mergjuð.
Verkið kom þó ekki alveg nógu
vel út á tónleikunum, aðeins örlaði
á óöryggi í flutningi, auk þess sem
styrkleikaójafnvægi á milli hljóð-
færanna var bagalegt. Semballinn
var svo veikradda að hann náði
aldrei að seiða fram réttu stemn-
inguna, þótt það hafi ekki verið
semballeikaranum að kenna. Óneit-
anlega velti maður því fyrir sér
hvort ekki hefði verið hægt að
magna sembalinn aðeins upp, líkt
og gert er þegar gítar kemur við
sögu í sinfónískum verkum. Við lif-
um jú ekki lengur á tímum Bachs –
af hverju ekki að notfæra sér þá
tækni sem í boði er í dag?
Hinn eini tónn
TÓNLIST
Norræna húsið
Tónsmíðar eftir Önnu Þorvaldsdóttur, Jón-
as Tómasson, Atla Heimi Sveinsson og
Þorkel Sigurbjörnsson. Kristín Mjöll Jak-
obsdóttir lék á fagott; Guðrún Ósk-
arsdóttir lék á sembal. Sunnudagur 30.
mars.
Fagotttónleikarbbnnn
Morgunblaðið/Ómar
Kristín Mjöll Jakobsdóttir og Guðrún Óskarsdóttir.
Jónas Sen
ÞAÐ kom ekki fram af tónleika-
skrá. En fyrir staðvirka menning-
arrannsóknarblaðamennsku (þ.m.t.
heimildarýni í Dagskrá Listvina-
félags Hallgrímskirkju 2007-8)
hafðist þó upp að tónleikar sl.
sunnudags undir fyrirsögninni
Sálmar og tónaljóð hefðu upp-
haflega átt að vera 24.2. sl., en
féllu þá niður vegna veikinda. Mán-
aðarseinkunin dró samt ekki úr að-
sókn, því stærsta kirkja landsins
var vel setin þetta sunnusíðdegi,
þrátt fyrir norðannepju og ískrandi
gluggasól.
Tvö fyrstu verk dagsins klæddu
hvort annað. Þau voru oftast hæg-
ferðug og gegnsæ og féllu að sama
skapi vel að stórheyrð staðarins.
Efst á blaði var Allir verði eitt,
frekar stutt [9] en laundjúp ein-
söngskantata Þorkels Sigurbjörns-
sonar við sálm lútherska prestsins
Johs. Heermann (1585-1647) í þýð-
ingu Sigurbjörns Einarssonar bisk-
ups. Sálmtextinn átti fyrir sinn
tíma fágætt ekúmenískt erindi til
allra samkristinna játninga – í
miðju síðasta og harðsvíraðasta
trúarbragðastríði Norðurálfu þegar
kaþólskir og mótmælendur bárust
á banaspjót – en í nútímaframleng-
ingu kannski einnig til sambúðar
kirkna Vesturlanda og íslams.
Hér hefði að vísu verið fróðlegt
að fá þýzka frumtextann með til
víddarauka. Allt um það virtist sá
er fyrir lá hinn vænlegasti til inn-
blásturs, eins og fljótt mátti heyra
á kliðfögru tónmáli Þorkels. Hér
birtist hlustendum sannkölluð upp-
hafning einfaldleikans í tímalaust
eterísku ákalli; stundum flúrað
kyrrlátum arabeskum í n.k. hljóð-
líki steinvíravirkja á við aldingarða
Alhömbru. Ómenguð fegurð úr yf-
irvegaðri hendi þroskaðs mann-
vinar, að viðbættum töfrum frá-
bærrar spilamennsku.
Sálmar á atómöld – 20 mín.
lagaflokkur Elínar Gunnlaugs-
dóttur við ljóð úr samnefndri bók
Matthíasar Johannessen er ég
heyrði frumfluttan í Skálholti sum-
arið 2004 – höfðu elzt vel eftir
ítrekun sunnudagsins að dæma,
með viðeigandi lágstemmdu há-
marki í lokin á heillandi nátt-
úrunótum næfurtærra hillinga. Nú
veit maður auðvitað ekkert um
hvort höfundur hafi hugsanlega
nýtt sjálfsögð forréttindi sín til að
breyta einhverju eða bæta í milli-
tíðinni. En hvort sem er þá kom
verkið afar fallega út í innsærri
meðferð Camerarcticu, og und-
irtektir voru eftir því góðar.
Hallgrímskirkja er varla kjör-
vettvangur kammerverka. Það
sannaðist í svanasöng Max Regers
(1873-1916), Klarínettkvintettinum
í A-dúr frá andlátsári hans. Eink-
um í hraðari þáttum, er í hljóm-
skoli guðshússins verkuðu nærri
sem uppvakningarórar dóp-
sjúklings eftir afeitrun. Á hinn
bóginn komu hæggengari staðir
oft fallega út í samstilltum flutn-
ingi Camerarcticu með ofurdýnam-
ískum leik Ármanns Helgasonar í
forgrunni, og var trauðla við hóp-
inn að sakast þó að krómatísk eft-
irlegukind þýzka síðrómantismans
teygði lopann í lúshæga Largo-
þættinum.
Eterískt
ákall til friðar
TÓNLIST
Hallgrímskirkja
Þorkell Sigurbjörnsson: Allir verði eitt
(frumfl.). Elín Gunnlaugsdóttir: Sálmar á
atómöld (2004). Reger: Kvartett í A Op.
146. Kammerhópurinn Camerarctica
(Marta G. Halldórsdóttir sópran, Hall-
fríður Ólafsdóttir flauta, Ármann Helga-
son klarínett/bassakl., Hildigunnur Hall-
dórsdóttir & Ingrid Karlsdóttir fiðla,
Guðrún Þórarinsdóttir víóla og Sigurgeir
Agnarsson selló).
Sunnudaginn 30. marz kl. 17.
Kammertónleikarbbbbn
Ríkarður Ö. Pálsson
Í HINU smáa sýningarrými Boxi við
Kaupvangsstræti á Akureyri hefur
hin kanadíska Erin Glover, gesta-
listamaður Gilfélagsins, unnið inn-
setningu sem opnuð var á skírdag.
Þar hefur hún af hugulsemi fært Ís-
lendingum, a.m.k. um stundarsakir,
lítinn skóg eins og yfirskriftin gefur
til kynna: „A Forest for Iceland“.
Sýningin er unnin í samstarfi við
listahópinn Populus Tremula.
Það er sem þyrping stíliseraðra
trjágreina vaxi út úr veggnum og
staka grein þar hjá. Greinarnar eru
hvítar að lit og yfirborð þeirra er ör-
lítið loðið. Þær teygja sig út í rýmið
og mynda, ásamt mjúkum skugg-
unum, „greinótt“ mynstur. Verkið er
jafnframt nokkurs konar felumynd,
því að við nánari athugun reynist
sumir „skugganna“ vera málaðir
(fölbláir) á vegginn: verkið er þrívítt
og hefur einnig tvívíða eiginleika
málverks. Þetta er ljóðrænt verk
sem lætur lítið yfir sér en nær að
laða fram lúmskan leik við áhorfand-
ann. Þá felur það, í einfaldleika sín-
um í sér ýmis merkingarlög – ekki
síst vísun í skóg (og „fjarveru“ hans
hér á landi) en hin hvíta útfærsla ber
með sér andlegar, jafnvel trúarlegar
skírskotanir. Er hér á ferðinni hug-
vekja í tilefni páskanna?
Hugleiðing
MYNDLIST
GalleriBOX
Til 6. apríl 2008. Opið lau – su. kl. 14–
17. Aðgangur ókeypis.
Erin Glover – A Forest for Iceland
Hugleiðing Ljóðræn verk í lúmskum leik við áhorfandann.
Anna Jóa
33B er sýningarrými og vinnustofur myndlistamanna og
tónlistamanna að Skipholti 33b. Nafnið vísar í húsnúmer,
sjúkrahúsdeild, og starfsmannaleigur. 33b er fyrir aftan
hið sívinsæla Bingó í Vinabæ eða gamla Tónabíó. Í frétt
frá 33b segir að ekki sé úr vegi að sameina ferð á sýningu
við eina umferð í Bingó því hin árlega sýning vinnustof-
unnar verði nú um helgina. Tvísýnt hafi verið um framtíð
deildarinnar og því blásið til erfidrykkju. Annað hafi
komið á daginn og verði upprisan því að erfidrykkju lok-
inni. Sýnendur og flytjendur eru: Pétur Thomsen, Karen
Ósk Sigurðardóttir, Arndís Gísladóttir, Sandra María
Sigurðardóttir, Róbert Örn Hjálmtýsson, Viðar Jónsson,
Brynja Emilsdóttir, Þórunn Inga Gísladóttir, Arnar Ingi
Hreiðarsson, Margrét M. Norðdahl og Elísabet Stef-
ánsdóttir. Hljómsveitin Les Kunt sem einhverjir kann-
ast við úr pönklagasamkeppni Rásar 2 leikur við opn-
unina í kvöld kl. 20 - 23, en opið er um helgina frá 14-17.
Allir eru velkomnir.
Erfidrykkja og upprisa