Morgunblaðið - 04.04.2008, Blaðsíða 28

28 FÖSTUDAGUR 4. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
ingum. Í öllum þessum málum hefur
kerfið sýnt styrk og hæstiréttur í
Ísrael er sennilega sá atkvæðamesti í
heiminum þegar kemur að því setja
mörkin milli stríðsins gegn hryðju-
verkum og mannréttindakrafna.“
– Talandi um dómara, eru áhrif
hæstaréttar Bandaríkjanna of mikil?
„Ég held það,“ segir hann. „Mér
finnst að hæstiréttur taki margar
ákvarðanir, sem ættu að vera í hönd-
um almennings. Bush gegn Gore er
mest sláandi dæmið um það. En
hann hefur einnig gegnt mikilvægu
hlutverki. Til dæmis hefði enginn
getað afnumið kynþáttaaðskilnað í
skólum hefði hæstiréttur ekki tekið
forystu. Svo má til dæmis deila um
mál Roe gegn Wade, sem færði kon-
um rétt til fóstureyðinga. Ég var að
sjálfsögðu hlynntur niðurstöðunni og
vil að konan eigi rétt á að ákveða sjálf
hvort hún fari í fóstureyðingu, en á
hinn bóginn er spurning hvort þetta
hefði ekki átt að vera í höndum þing-
anna í hinum einstöku ríkjum, sú lög-
gjafarbarátta hefði unnist og þá
hefði það gerst með lýðræðislegum
hætti. Er það ekki betra en að níu
dómarar taki ákvörðunina?“
Dershowitz hefur verið verjandi í
tíu morðmálum, vann þau öll og lítur
á þau sem sín uppáhaldsmál.
„Það eru heilaskurðlækningarnar
í lagaheiminum,“ segir hann. „Ég
elska mál þar sem hægt er að leysa
málið með hjálp réttarlæknisfræði,
félagsvísinda og rannsóknum. Ný-
lega var ég með mál þar sem læknir
hafði verið dæmdur fyrir að myrða
konu sína með því að sprauta hana
með lyfi, sem lamar og hefði stöðvað
hjarta hennar. Það munaði einu at-
kvæði að hann yrði dæmdur til
dauða. Ég tók málið að mér til áfrýj-
unar, fór yfir vísindavinnuna og
sannaði að sýnagreiningin hefði verið
vitlaus og maðurinn væri blásaklaus.
Hann var látinn laus og býr nú frjáls
og hamingjusamur maður í Vancouv-
er í Kanada. Þetta veitir mér mesta
ánægju, þegar ég get vísindalega
sannað sakleysi skjólstæðingsins.
Það gerist ekki of oft, en þegar það
gerist er það mjög ánægjulegt.“
Að verja sekan mann
– Hefur þú alltaf verið viss um
sakleysi skjólstæðinga þinna?
„Alls ekki.“
– Hefur þú bjargað sekum manni í
morðmáli?
„Án nokkurs vafa,“ segir hann.
„Ég myndi segja að af þeim tíu
morðmálum, sem ég hef tekið að
mér, hafi helmingurinn sennilega
verið sekur – sennilega – ég get ekki
fullyrt það því að það myndi rjúfa
trúnað lögfræðings og skjólstæðings.
En ég hef tekið að mér mál vitandi að
hinn ákærði er sekur. Ég veit það
reyndar aldrei fyrir víst, en jafnvel
þótt ég sé nokkuð viss verður að
verja þá. En það er mjög erfitt, sér-
staklega þegar þeir ljúga blákalt og
sverja við gröf móður sinnar og þú
veist að þeir eru að ljúga og hatar þá.
Ég þoli ekki að vera í sama herbergi
og margir af skjólstæðingum mín-
um.“
– Þú hefur líka varið menn, sem
voru ákærðir fyrir hatursáróður.
„Ég hef varið nasista, en ég rétt-
lætti það með því að ég tryði á mál-
frelsið. Ég hef varið fólk, sem hefur
viljað drepa mig og það er erfitt. Eitt
sinn stökk skjólstæðingur yfir borð
og reyndi að kyrkja mig. Verðirnir
urðu að koma inn í herbergið til að
skilja okkur að. Rithöfundurinn
Norman Mailer bað mig um að taka
málið að mér. Ég fór að hitta skjól-
stæðinginn og hann reyndi að ráðast
á mig. Hann hét John Henry Abbot.
Mailer fékk hann lausan úr fangelsi,
svo myrti hann þjón og síðan reyndi
hann að ná mér. Það hefur síðan
komið að ég hef þurft lögregluvernd
þegar skjólstæðingar eða fólk, sem
ég hef neitað að vinna fyrir, hefur
ætlað að ná sér niðri á mér.“
Óvirðing fyrir eigin einkalífi
– Frá hryðjuverkunum 11. sept-
ember hefur verið þrengt að almenn-
um réttindum og spurningin vaknar
hvar draga eigi mörkin milli friðhelgi
einkalífsins og aðgengis yfirvalda að
upplýsingum og hvort það sé ekki
mótsögn að verja frelsið með því að
draga úr því.
„Það hefur ekkert verið haggað
við málfrelsinu, en það gegnir öðru
máli um friðhelgi einkalífsins,“ segir
Dershowitz. „Þetta er spurning um
stigsmun, hversu langt á að ganga.
Það er ljóst að höfundar stjórnar-
skrárinnar sáu aldrei fyrir sér að
hægt væri að hlera og skoða sam-
skipti með þeirri hátækni, sem til er í
dag. Í þeim efnum vil ég ekki horfa
fram hjá þeirri staðreynd að við get-
um síað samtöl. Ég er hlynntur því
að nota tæknina til að hlusta eftir
orðum og orðasamböndum, sem gefa
hryðjuverkastarfsemi til kynna. Þeg-
ar hins vegar einstaklingur hefur
verið dreginn fram og ætlunin er að
hlera samtöl hans þarf að réttlæta
það með heimild frá dómara. Ég
myndi hafa stigsmun á hve langt má
seilast inn í einkalíf fólks eftir því
hvað menn hafa miklar sannanir,
sem benda til að viðkomandi sé við-
riðinn hryðjuverkastarfsemi.
Ég er á móti öfgunum, annars veg-
ar því að aldrei eigi fylgjast með
samtali eða samskiptum og hins veg-
ar því að alltaf megi fylgjast með
samtölum svo fremi að þau séu í
þágu hryðjuverka. Ég vil fara milli-
leiðina þannig að fylgjast megi með
upp að einhverju marki.
Eitt dæmi um þessa umræðu er
heiti á tölvubréfin. Sumir segja að
leyfilegt eigi að vera að lesa heiti á
tölvupóstum fólks án heimildar. Ég
held að það sé rangt, heiti tölvupósta
geta veitt miklar upplýsingar. Þetta
er ekki eins og að horfa framan á um-
slag. Lögin kveða nú á um að það
megi skoða umslög og aftan á póst-
kort, en heiti tölvupósta gefa til
kynna efnið og oft setja menn allt
efni skeytisins í póstinn.“
– Hvað með aðgang því hvaða
bækur menn lesa á bókasöfnum?
„Ég er alfarið á móti því sem og
flestu því sem kveðið er á um í ætt-
jarðarlögunum (Patriot Act),“ segir
Dershowitz. „Þegar ég fór fyrst til
Sovétríkjanna kom ég með ungan
andófsmann með mér til baka. Ég
fékk honum vinnu og hann bjó heima
hjá mér um tíma. Þegar ég fór með
hann á Harvard-torg trúði hann því
ekki að hægt væri að ganga inn í
bókabúð og kaupa bók með reiðufé
án þess að nokkur skráði hjá sér
hvaða bók þú værir að kaupa. Í
Moskvu voru nefnilega engar opnar
hillur, stjórnvöld fylgdust með öllu
sem þú last og keyptir. Slíku er ein-
faldlega ekki hægt að una í lýðræð-
isríki. Ég held að stjórnvöld eigi ekki
að geta fylgst með því hvað þú lest,
hvað þú skoðar á Netinu – ég held að
stjórnvöld gangi of langt, jafnvel
varðandi klám og barnaklám, þau
eru allt of aðgangshörð.“
Erfitt að bæta upp skaðann
Dershowitz heldur að það verði
erfitt að lagfæra það, sem fór úr-
skeiðis með ættjarðarlögunum.
„En við skulum líta á björtu hlið-
ina. Ekkert hefur verið hróflað við
málfrelsinu. Við óttuðumst það mjög.
Hver einasta stjórn hefur fordæmt
að yfirvöld dragi í dilka eftir kyn-
þætti – það er gert, en við fordæmum
það. Hræsni er virðingarvottur last-
anna við dyggðina. Það er betra að
fordæma það.
Stóra málið er friðhelgi einkalífs-
ins og flestir Bandaríkjamenn eru
hlynntir því að henni séu takmörk
sett. Við lifum á tímum fyrirbæranna
My Space og FaceBook. Ég er af-
brotalögfræðingur og það fyrsta sem
ég geri þegar ég tek að mér mál er að
láta einkaspæjara skoða það sem
kemur fram á þessum stöðum um þá,
sem í hlut eiga, og það er ótrúlegt
hvað fólk setur þarna. Fólk ber sjálft
enga virðingu fyrir friðhelgi eigin
einkalífs. Fólk talar um kynferð-
ishneigðir sínar, kynlíf og sín við-
kvæmustu leyndarmál. Það er því
rétt að stjórnvöld hafa brotið gegn
friðhelgi einkalífsins, en einstakling-
arnir virðast ekki telja að friðhelgi
einkalífs þeirra hafi neitt gildi og það
er að minni hyggju stærra vandamál.
Mesta ógnin við friðhelgi einkalífsins
er því ekki stjórnvöld – þótt það sé
miklu verra þegar þau rjúfa hana því
að þá er Stóri bróðir kominn á kreik
– heldur einkafyrirtæki vegna
gagnagrunna, til dæmis hjá
greiðslukortafyrirtækjum. Þau vita
allt um þig. Ef þú vilt í raun eiga
einkalíf þarftu að nota reiðufé, sem
nánast er búið að afnema, hætta að
nota farsíma og svo framvegis.“
Baráttan fer harðnandi í forkosn-
ingum demókrata í Bandaríkjunum
og Dershowitz fylgist grannt með.
„Þetta er mjög hörð kosningabar-
átta og ég vil að hún haldi áfram,“
segir hann. „Ég styð Hillary, hún er
vinur minn og ég hef þekkt hana
lengi. Ég þekki Barak Obama líka og
kann að meta hann. Ég studdi hann
mjög ákaft þegar hann bauð sig fram
til öldungadeildarinnar. Ég kýs
Hillary þó frekar, en mun styðja
hvort þeirra sem sigrar.“
Dershowitz er ekki sammála þeim
sem segja að það sé slæmt fyrir
demókrataflokkinn að Hillary Clint-
on skuli ætla að berjast til þrautar
fyrir tilnefningu demókrata.
„Það er greinilega áróður úr her-
búðum Obama og fólk Clintons segir
hið gagnstæða,“ segir hann. „Hillary
á enn möguleika, en hún þarf að
sigra með yfirburðum í Pennsylvaníu
og afgerandi í Indiana. Ef hún sigrar
afgerandi í þessum tveimur ríkjum
hefur hún borið sigur úr býtum í öll-
um þeim ríkjum þar sem á eftir að
verða mjótt á mununum í forseta-
kosningunum. Obama hefur hins
vegar sigrað í öllum ríkjunum, sem
hann getur ekki náð í forsetakosn-
ingunum sjálfum. Ég tel Hillary
Clinton eigi meiri möguleika á að
sigra í forsetakosningunum.“
Dershowitz telur að kosningarnar
nú séu ekki góður mælikvarði á það
hvort Bandaríkjamenn séu fremur
reiðubúnir til að kjósa konu eða
blökkumann í embætti forseta vegna
þess að hvorugt þeirra sé dæmigert.
„Ég held að við séum tilbúin til að
kjósa konu, tilbúin til að kjósa
blökkumann og tilbúinn til að kjósa
Gyðing,“ segir hann. „En erum við
tilbúin til að kjósa blökkumann, sem í
20 ár sótti messur í afrósentrískri
kirkju hjá presti, sem predikaði kyn-
þáttafordóma? Erum við tilbúin að
kjósa forseta konu, sem er maki Bills
Clintons?“
Dershowitz finnst hræðilegt hvað
mikil áhersla er orðin á það að fram-
bjóðendur þurfi að sýna fram á að
þeir séu sanntrúaðir.
„Þetta er ekki bara hjá repúblik-
önum, heldur einnig demókrötum.
Barak Obama komst í vandræði
vegna þess að hann bast kirkjunni
sinni svo sterkum böndum að Jeffer-
son hefði snúið sér við í gröfinni.
Jefferson neitaði að segja börnunum
sínum frá sínum trúarskoðunum
vegna þess að þær væru einkamál.
Hann sagði: „Það kemur hvorki við
budduna hjá mér né brýtur á mér
fótinn hvort nágranni minn trúi á
einn guð, marga guði eða engan
guð.“ Við ættum að halda trúnni utan
stjórnmála.“
Úrslitin velta á efnahagnum
Dershowitz segir að margt megi
finna George Bush til foráttu, en
hann sé ekki rasisti eins og sjáist af
því að hann hafi skipað fólk af öllum
kynþáttum til hárra embætta.
„Persónulega er Bush nokkuð
virðingarverður maður,“ segir hann.
„Bush er góður eiginmaður, hjóna-
bandið er gott, eftir því sem ég
kemst næst er hann góður faðir,
hann er trúr konu sinni og hann er
ekki vitlaus. En hann er fullkomlega
áhugalaus um innviði hlutanna og
áttar sig ekki á hinu margslungna.
Hann hefur einfalda sýn á heiminn.
Það er gott og illt. Hann hefði orðið
góður prins, en ekki góður kóngur
eða forseti. Hann var ekki einu sinni
kosinn í fyrra skiptið og komst í emb-
ætti með því að svindla í skjóli
hæstaréttar. Svo var hann endur-
kjörinn að mínu mati vegna þess að
demókratar völdu rangan mótfram-
bjóðanda þegar þeir tilnefndu John
Kerry. Hann hefur verið lánsamur
og setið í átta ár, en hann verður
sennilega talinn til eins af verstu for-
setunum á næstum öllum sviðum.“
Dershowitz telur að það hafi verið
bráðsnjallt hjá repúblikönum að
velja John McCain sem forseta-
frambjóðanda.
„McCain er ekki eins og Bush,
hann er ekki arftaki Bush, hann er
mjög ólíkur honum. Hann hefur ver-
ið mjög sjálfstæður repúblikani og
getur því boðið fram án þess að
frammistaða Bush þvælist fyrir hon-
um. Síðan eru demókratar klofnir.
16% stuðningsmanna Hillary segjast
aldrei munu kjósa Obama – ég er
ekki einn þeirra – og 16% stuðnings-
manna Obama segjast aldrei munu
kjósa Hillary. Þetta gæti farið niður í
sex til sjö prósent. Úrslitin munu
hins vegar velta á því hvað gerist í
efnahagsmálunum. Því verra sem
efnahagsástandið verður, þeim mun
meiri möguleika eiga demókratar.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Einkalíf Dershowitz telur stigsmun á hve langt megi seilast inn í einkalífið.
» Fólk talar um kyn-ferðishneigðir sínar,
kynlíf og sín viðkvæm-
ustu leyndarmál. Það er
því rétt að stjórnvöld
hafa brotið gegn frið-
helgi einkalífsins, en
einstaklingarnir virðast
ekki telja að friðhelgi
einkalífs þeirra hafi
neitt gildi og það er að
minni hyggju stærra
vandamál.
V i n n i n g u r
Kr. 7.000 Kr. 14.000 (tvöfaldur)
2 1 9 6 0 1 1 9 6 9 8 2 9 1 9 9 3 8 7 7 1 4 7 7 2 6 6 0 0 3 3 7 0 6 6 2
3 6 9 8 9 5 2 0 5 2 4 2 9 6 5 6 3 8 9 4 3 4 8 1 6 8 6 0 1 6 6 7 0 8 0 4
4 3 1 0 0 1 6 2 0 8 1 1 3 0 1 8 0 3 8 9 8 5 4 8 2 9 8 6 0 4 9 0 7 0 9 0 9
3 9 9 1 0 1 0 4 2 0 8 9 3 3 0 3 9 1 3 9 7 3 9 4 8 3 4 6 6 0 8 1 1 7 1 0 5 5
8 1 5 1 0 4 0 4 2 1 3 0 7 3 0 4 2 7 3 9 8 9 7 4 9 7 3 4 6 0 9 3 9 7 1 3 8 8
9 3 3 1 0 6 4 6 2 1 3 4 9 3 1 2 3 3 4 0 3 8 1 5 0 5 5 4 6 1 3 4 3 7 1 4 3 2
2 0 3 1 1 1 4 1 8 2 1 7 6 1 3 1 2 7 7 4 0 4 5 9 5 0 8 3 7 6 1 7 1 9 7 1 7 6 8
2 1 6 2 1 1 9 7 7 2 1 7 6 2 3 1 6 8 9 4 0 6 2 4 5 0 9 1 9 6 2 0 2 2 7 1 9 9 2
3 4 3 2 1 2 0 9 1 2 1 7 6 4 3 1 7 6 5 4 0 8 0 1 5 1 2 8 1 6 2 0 4 1 7 2 1 0 0
3 6 5 0 1 2 1 4 7 2 1 9 0 1 3 2 0 1 1 4 1 0 0 6 5 1 4 5 0 6 2 3 7 6 7 2 3 4 8
3 8 0 8 1 2 8 1 5 2 2 2 2 8 3 2 5 8 7 4 1 0 9 2 5 1 5 0 9 6 2 5 4 1 7 4 2 7 6
4 3 3 0 1 3 3 5 2 2 2 7 4 5 3 2 7 4 9 4 1 5 2 9 5 1 5 1 2 6 2 6 0 5 7 4 7 1 5
4 4 3 4 1 4 1 6 6 2 2 7 6 0 3 3 5 7 6 4 1 7 4 5 5 2 0 3 9 6 2 6 0 6 7 5 3 6 5
5 4 2 1 1 4 4 4 4 2 2 7 7 7 3 3 7 5 3 4 2 2 2 7 5 2 6 7 9 6 3 0 8 4 7 5 5 0 1
5 7 8 3 1 4 7 3 5 2 3 2 8 5 3 3 8 9 7 4 2 7 2 1 5 3 0 5 4 6 3 4 7 5 7 5 6 7 9
5 9 9 4 1 4 7 8 2 2 3 4 9 6 3 4 0 3 9 4 3 1 4 4 5 3 2 1 2 6 3 6 4 6 7 6 2 9 5
6 4 1 5 1 4 8 3 8 2 3 8 2 8 3 4 0 8 7 4 3 1 7 8 5 4 1 4 0 6 3 8 7 1 7 6 8 2 7
6 4 6 0 1 4 9 2 2 2 4 1 4 3 3 4 8 0 7 4 3 2 0 1 5 4 3 7 0 6 4 1 2 0 7 7 0 1 5
6 5 2 0 1 5 2 9 6 2 4 3 8 3 3 4 8 5 4 4 3 3 0 5 5 4 4 4 8 6 4 4 7 3 7 7 5 8 8
6 5 5 6 1 5 5 1 6 2 4 3 9 5 3 4 8 5 5 4 4 2 8 8 5 4 9 5 6 6 5 0 2 7 7 7 7 5 5
6 5 8 3 1 5 5 2 1 2 4 5 0 0 3 5 3 3 1 4 4 3 7 6 5 5 1 0 1 6 6 0 2 7 7 8 0 4 6
6 6 9 3 1 6 2 9 8 2 4 8 5 4 3 5 7 4 5 4 4 8 3 5 5 6 2 6 6 6 6 1 7 9 7 9 3 2 0
7 3 7 1 1 6 8 0 9 2 5 0 7 8 3 6 2 8 6 4 4 9 4 7 5 6 5 0 5 6 6 4 4 9 7 9 4 4 7
7 5 9 6 1 6 9 6 1 2 5 1 0 5 3 6 6 4 9 4 5 2 4 7 5 6 5 2 4 6 6 6 1 6 7 9 5 0 2
7 6 0 8 1 7 8 5 4 2 5 1 3 6 3 6 7 8 7 4 5 2 6 3 5 6 7 0 3 6 6 8 1 0 7 9 6 2 0
8 1 1 1 1 7 9 8 3 2 5 6 8 5 3 6 8 3 4 4 5 3 4 4 5 6 9 5 3 6 6 8 7 2 7 9 7 3 0
8 4 9 4 1 8 2 4 4 2 5 8 3 4 3 7 3 7 4 4 5 5 4 2 5 7 3 0 7 6 8 4 8 3
8 5 2 3 1 8 3 2 5 2 6 5 3 9 3 7 7 9 4 4 6 0 0 5 5 7 4 8 1 6 8 8 3 9
8 5 7 4 1 8 6 0 9 2 6 7 7 7 3 8 1 4 5 4 6 2 3 2 5 7 8 7 1 6 9 1 3 7
9 4 1 4 1 8 9 4 3 2 7 6 1 5 3 8 2 8 7 4 6 6 8 7 5 8 2 9 7 6 9 2 8 6
9 4 3 1 1 9 5 6 8 2 8 0 6 5 3 8 4 8 3 4 6 6 9 9 5 8 4 9 7 6 9 5 4 4
9 4 4 7 1 9 5 8 1 2 9 1 8 3 3 8 6 0 4 4 7 6 6 7 5 9 4 5 4 6 9 7 2 2
V i n n i n g a s k r á
49. útdráttur 3. april 2008
A ð a l v i n n i n g u r
Kr. 2.000.000 kr. 4.000.000 (tvöfaldur)
1 4 2 1 3
V i n n i n g u r
Kr. 100.000 Kr. 200.000 (tvöfaldur)
7 9 2 4 1 1 3 0 1 6 0 9 7 5 6 5 3 5 6
V i n n i n g u r
Kr. 50.000 Kr. 100.000 (tvöfaldur)
1980 21888 25108 44126 51549 52485
4849 23607 27388 45182 52330 75673
V i n n i n g u r
Kr. 12.000 Kr. 24.000 (tvöfaldur)
6 9 9 1 1 3 1 9 2 2 0 1 6 3 6 5 7 6 4 2 7 7 4 5 7 0 5 3 6 8 0 7 2 7 7 1 6 7
1 5 2 7 1 2 0 6 6 2 2 1 0 0 3 7 2 2 2 4 2 8 8 1 5 7 5 1 0 6 8 4 7 7 7 7 2 1 6
3 4 1 2 1 2 4 6 5 2 3 2 5 4 3 7 6 5 1 4 4 1 8 8 5 8 0 0 5 6 9 0 7 0 7 7 9 7 3
4 4 1 0 1 2 9 4 3 2 5 1 7 2 3 7 7 0 4 4 4 6 2 4 5 8 4 4 2 6 9 3 7 5 7 8 3 8 3
4 5 1 9 1 3 4 7 2 2 6 7 2 6 3 7 7 5 3 4 5 5 9 2 5 8 6 7 4 6 9 5 1 3 7 8 5 2 2
5 3 4 2 1 3 4 9 1 2 9 7 2 9 3 7 7 7 6 4 6 0 0 4 5 9 1 6 4 6 9 6 6 8 7 8 9 0 8
6 6 0 7 1 3 6 3 9 3 0 0 0 6 3 8 1 0 9 4 8 2 1 4 6 1 2 2 9 7 1 1 5 9 7 8 9 3 6
7 4 8 7 1 5 8 6 1 3 0 4 7 7 3 8 3 1 1 4 9 5 6 4 6 2 1 9 6 7 2 7 1 4 7 9 0 8 7
9 2 7 4 1 6 7 4 1 3 1 1 0 7 3 8 6 0 8 5 1 0 8 4 6 2 7 4 7 7 3 4 1 3 7 9 1 4 8
9 3 3 0 1 6 9 5 9 3 2 1 3 3 3 9 7 9 0 5 2 2 4 4 6 4 5 6 2 7 3 6 9 9
9 7 9 3 1 9 2 9 8 3 2 9 6 0 3 9 8 3 3 5 2 8 1 4 6 7 3 1 9 7 3 7 2 2
1 0 0 6 8 1 9 3 5 8 3 3 0 8 7 4 0 0 4 4 5 3 0 0 8 6 7 8 0 8 7 4 1 6 8
1 1 0 7 9 2 1 3 1 1 3 5 0 2 7 4 2 6 7 1 5 4 7 4 7 6 7 9 7 6 7 6 6 1 4