Morgunblaðið - 04.04.2008, Blaðsíða 38

38 FÖSTUDAGUR 4. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Sr. Bolli ÞórirGústavsson
fæddist á Akureyri
17. nóvember 1935.
Hann lést á Landa-
kotsspítala 27. mars
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
hjónin Gústav Elís
Berg Jónasson raf-
virkjameistari á Ak-
ureyri, f. 16.11.
1911, d. 20.11. 1990,
og Hlín Jónsdóttir
húsfreyja, f. 17.6.
1911, d. 27.1. 1973.
Systkini Bolla eru ónefndur
drengur, f. 13. febrúar 1937, d.
skömmu eftir fæðingu og Ingi-
björg sjúkraliði, f. 25.9. 1941.
Bolli kvæntist 27.5. 1962 Matt-
hildi Jónsdóttur hárgreiðslumeist-
ara og húsfreyju, f. 2. janúar 1936.
Foreldrar hennar voru hjónin Jón
Friðrik Matthíasson loft-
skeytamaður í Reykjavík, f. 23.8.
1901, d. 22.10. 1988, og Jónína Jó-
hannesdóttir húsfreyja, f. 27.8.
1907, d. 4.8. 1996. Börn Bolla og
Matthildar eru: 1) Hlín kennari og
nemi, f. 21.7. 1963, gift Agli Erni
Arnarsyni kaupsýslumanni, f.
7.10. 1962. Börn þeirra eru Gyrðir
Örn, f. 26.3. 1990, og Þórunn Þöll,
f. 22.2. 1993. 2) Jóna Hrönn sókn-
arprestur í Garðaprestakalli í
Garðabæ, f. 22.7. 1964, gift Bjarna
Karlssyni sóknarpresti í Laug-
arnesprestakalli í Reykjavík, f.
6.8. 1963. Börn þeirra eru Andri
kennari og tónlistarmaður, f. 13.4.
1983, sambýliskona Unnur Bryn-
dís Guðmundsdóttir sjúkraþjálf-
ari, f. 24.2. 1983, Matthildur, f. 8.5.
1988, og Bolli Már, f. 13.3. 1992. 3)
Gústav Geir myndlistarmaður, f.
stifti, síðar í Prestafélagi þess
sama stiftis, og þá sinnti hann for-
mennsku í Hólanefnd eftir að hann
tók við embætti vígslubiskups á
Hólum.
Um árabil var sr. Bolli formaður
úthlutunarnefndar listamanna-
launa og lét í því samhengi víða til
sín taka í lista- og menningarlífi
þjóðarinnar. Hann var kunnur fyr-
ir ritstörf bæði fyrir blöð og tíma-
rit og skrifaði lengi reglulega
pistla og greinar í Morgunblaðið
ásamt leiklistargagnrýni fyrir
sama blað um sýningar Leikfélags
Akureyrar. Um tveggja ára skeið
ritstýrði hann tímaritinu Heima er
best og tók saman ófáar dagskrár
um skáld og skáldskap til útvarps-
flutnings.
Sr. Bolli skrifaði sex bækur um
menn og málefni. Flestar þeirra
myndskreytti hann sjálfur og fyrir
bókina Vorganga í vindhæringi
fékk hann viðurkenningu Al-
menna bókafélagsins á 25 ára af-
mæli þess. Hann hlaut styrk úr
Gjöf Jóns Sigurðssonar fyrir söfn-
un og útgáfu á ljóðmælum séra
Björns Halldórssonar í Laufási og
ritgerð um skáldið. Á afmælisdegi
sr. Bolla hinn 17. nóvember síðast-
liðinn kom út bókin Lífið sækir
fram, sem er safn prédikana og
ljóða eftir hann og gefin út að
frumkvæði fjölskyldu hans.
Eftir að sr. Bolli tók við embætti
vígslubiskups á Hólum beitti hann
sér fyrir byggingu Auðunarstofu,
en það er endurgerð stokkahúss,
sem Auðun biskup rauði reisti á
14. öld og var rifið, illu heilli, í
byrjun 19. aldar. Hús þetta prýðir
nú Hólastað, það vitnar um forna
sögu og nýtist um leið sem fræði-
og fundaraðstaða starfi kirkju og
kristni til blessunar.
Útför sr. Bolla verður gerð frá
Vídalínskirkju í Garðabæ í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.
6.10. 1966, kvæntur
Veronique Legros
myndlistarkonu, f.
13.8. 1969. Sonur
þeirra er Axel Franz,
f. 10.12. 1998. 4)
Gerður söngkona og
leikskólakennari, f.
7.12. 1967, gift Ás-
geiri Jónssyni hag-
fræðingi, f. 21.6.
1970. Börn þeirra
eru Sólveig Kolka, f.
13.6. 1993, Þórir
Kolka, f. 6.3. 2000, og
Kjartan Kolka, f.
27.10. 2005. 5) Bolli Pétur prestur
í Seljaprestakalli í Reykjavík, f.
9.8. 1972, kvæntur Sunnu Dóru
Möller guðfræðinema, f. 28.5.
1975. Börn þeirra eru Jakob Þór,
f. 20.12. 1994, Sigrún Hrönn, f. 2.1.
2000, og Matthildur Þóra, f. 10.10.
2002. 6) Hildur Eir prestur í Laug-
arnesprestakalli í Reykjavík, f.
25.4. 1978, gift Heimi Haraldssyni
námsráðgjafa við Háskólann í
Reykjavík, f. 29.10. 1976. Sonur
þeirra er Haraldur Bolli, f. 19.2.
2002.
Sr. Bolli lauk guðfræðiprófi frá
Háskóla Íslands árið 1963 og vígð-
ist sama ár sóknarprestur til Hrís-
eyjarprestakalls. Hann var skip-
aður sóknarprestur í
Laufásprestakalli árið 1966, þar
sem hann gegndi embætti uns
hann varð vígslubiskup á Hólum í
Hjaltadal árið 1991, en lét síðan af
því embætti árið 2002 sökum
heilsubrests.
Sr. Bolli gegndi margvíslegum
félags- og trúnaðarstörfum innan
kirkju sem utan. Þar má af mörgu
nefna formennsku hans í æsku-
lýðssambandi kirkjunnar í Hóla-
Láréttir geislar
yfir alhvítu landi
bræða frerann seint.
Þó logar hjartað
er dauðinn þokast nær
þá brennur hjartað
lífið sækir fram
gagnstæð skaut mætast
fljúga neistar í milli
leiftrandi neistaflug kveikir
í þurru tundri hjartans
og það slær.
Við staðnæmumst hjá gröfunum
finnum þanþol lífsins
vaxa í dauðanum
líkt og vorhimin eilífðar
yfir hvítu landi.
(Bolli Gústavsson)
Með ástkærri þökk,
Matthildur.
Áður en ég settist niður til að skrifa
minningarorð um föður minn, sr.
Bolla Þóri Gústavsson, fékk ég mér
göngu út með sjó á Svalbarðsströnd.
Sólin sendi geisla sína í gegnum hríð-
arkóf og varpaði þeim á æðarfuglinn
þar sem hann hvíldi á öldum sjávar og
úaði. Tákn ljóss og frelsis sameinuð-
ust í helgimynd náttúrunnar. Í feg-
urðinni er fólginn styrkur, en við faðir
minn fengum okkur alloft göngu á
þessum slóðum eftir að hann veiktist.
Við áttum mörg samtöl, en líka marg-
ar þagnir þar sem við nutum fegurðar
og friðsældar. Þegar ég, á göngu
minni, rifjaði upp þá tíma frá því ég
var barn þá mundi ég sterkast þá til-
finningu hversu styrka hönd faðir
minn hafði. Fyrir barn, að leggja
hönd sína í stóra, hlýja hönd með
þéttu handtaki, var fullkomnun ör-
yggisins. Þetta hlýja handtak var
tákn um persónu föður míns og hann
veitti styrk og öryggi allt til enda.
Þegar hann bað kvöldbænir og söng
okkur systkinin í svefn þá fann ég
alltaf til viðkvæmni vegna þess að
hann gerði alla hluti af svo mikilli til-
finningu að það gat ekki látið mann
ósnortinn. Hann skapaði stemningu
hvar sem hann var. Þegar maður eld-
ist og þroskast, og á svo sterka fyr-
irmynd, þá óneitanlega veltir maður
því fyrir sér í hverju styrkurinn er
fólginn. Ég naut þeirrar gæfu fyrr í
vetur að lesa bókina Ugg og ótta eftir
danska heimspekinginn og guðfræð-
inginn Sören Kierkegaard. Ég hafði
heyrt föður minn áður tala um þenn-
an mann og ákvað að lesa skrif hans.
Þá rann upp fyrir mér ljós. Í bókinni
leggur Kierkegaard út frá sögunni
um Abraham og Ísak og kröfunni um
fórnina. Abraham, í algjöru trausti á
Guð, fylgdi fyrirmælunum og gekk til
verks, í æðra skyni, í þeirri trú að
hægt væri að endurheimta það sem
honum var kærast í þeirri tvöföldu
hreyfingu sem felst í óendanlegri auð-
sveipni og óbilandi trúarvissu. Kier-
kegaard taldi að trúin væri utan skiln-
ings og tilheyrði allt öðru sviði en
þekkingin, vegna þess að hún væri í
raun ástríða mannsins, tengd óvissu
og áhættu. Hann leit á Abraham sem
riddara trúarinnar vegna trúar-
styrksins og í trausti þess að persónu-
legur Guð væri hið algjöra. Trúin er
verkefni fyrir lífið, verkefni sem hver
og einn verður að ganga í gegnum. Ég
hef áttað mig á því að það er leiðin
sem faðir minn fór. Hann skilur eftir
sig ómetanlegan, mannlegan auð og á
lífsins leið hefur hann aldrei sveigt af
leið auðsveipni og æðruleysis. Alltaf
kurteis og óendanlega þakklátur. En
það hefur líka markað honum ákveðin
spor að hann var listamaður. Hann
skilur eftir sig minningar sem verða
mér áfram veganesti til aukins þroska
og skilnings. Það eru forréttindi að
eiga hann að föður og heiður að hafa
átt hann að samferðamanni. Hann var
predikun í mannsmynd, riddari trú-
arinnar.
Með virðingu og djúpu þakklæti.
Hlín Bolladóttir.
Vorið er komið, angan af ný-
sprottnum gróðri fyllir vit okkar. Ló-
an situr uppi í tré, tístir lítinn lagstúf
og horfir til himins með eftirvæntingu
í hjarta. Ég horfi á þig pabbi. Ég geng
með þér örugg. Litla höndin mín í
þykku hendinni þinni. Handtak þitt
er þétt, því fylgir festa og hlýja.
Við nálgumst hliðið sem skilur að
bæjarhlaðið og stíginn upp í hlíðina.
Við göngum hátíðleg í fasi áleiðis að
ásnum sem stendur tignarlegur í
morgunsólinni. „Blágresi, fjóla og
holtasóley,“ segir pabbi og bendir. En
hvað heitir hún þessi litla sem hjúfrar
sig upp við steininn? „Hvítsmári,“
svara ég stolt og við höldum áfram að
læknum sem hjalar við hlustir okkar
eins og lítil sinfónía. Við stöldrum við
og horfum á útsýnið. Spóinn spíg-
sporar og vellur ofboðslega góður
með sig og við förum að hlæja – fynd-
inn fugl með sitt langa nef. Gæsirnar
garga í hólmunum og fljúga hæversk-
ar yfir jarðeplagrösin. Himinninn er
blár og tær eins og sjórinn langt í
fjarska. Við tölum saman um ævin-
týrið sem verður á vegi okkar, hvern-
ig náttúran lifnar við. Við hrífumst
með og setjum saman orð sem verða
að ljóðum og hlustum á hljóð verða að
tónum. Við göngum áfram mót hækk-
andi sól, kindurnar horfa á okkur í
forundran, hætta að jórtra um stund
og halda síðan áfram við sína
skemmtilegu iðju eins og ekkert hafi
ískorist. Fuglarnir syngja dirrindí og
við tökum undir hástöfum, það er
gaman að syngja eins og fugl úti í
guðsgrænni náttúrunni.
Við sitjum í stofunni heima, hlust-
um á Heidenröslein og Die Forelle,
sögurnar um Heiðarósina og sniðuga
silunginn. Dietrich Fischer-Dieskau
syngur Schubert með sinni tæru og
mjúku rödd. Ljúfir tónar líða áfram í
huga mínum, meðan lífið heldur
áfram og fjarlægðin lengist við fortíð-
ina. Framtíðin er eins og óskrifað
blað sem oft er fyllt út með óvæntum
hætti. Fífilbrekkan brosir í fjarska.
Ég sit við rúmið hans pabba, í síðasta
sinn horfi ég í heiðbláu augun hans
sem vekja minningar. Það er óend-
anleg dýpt í þessum augum, eins og
þau vilji segja svo margt. Nú eru liðin
átta ár síðan þú veiktist faðir minn.
Við höfum haldist í hendur, hlustað og
rifjað upp gamla tíð með fögrum tón-
um sem hugga og styrkja. „Blow the
wind southerly“ syngur Kathleen
Ferrier, af miklu næmi og innlifun.
Ég sný mér við í dyragættinni, horfi
einu sinni enn, pabbi er að hlusta. Ég
geng út í kvöldkyrrðina og hugsa um
pabba, hvað hann hefur kennt mér og
gefið mér mikið.
Flögrandi rjúpur
ber við svartan skóg.
Hvítari en þorrafönn
í þverbröttu rjóðri
hverfa þær yfir ásinn.
(Úr ljóðab. Borðnautar – Bolli Gúst.)
Takk elsku faðir minn.
Þín dóttir,
Gerður.
Ég gleymi aldrei þessari mynd. Ég
var 10 ára gömul og gekk með pabba
inn á veitingastað á Akureyri. Þar
sem við stóðum og biðum afgreiðslu
kom ljóshært stelpuskott hlaupandi á
móti okkur, stillti sér upp fyrir fram-
an pabba, gaf honum merki með agn-
arsmáum vísifingri um að beygja sig
niður og þegar hann beygði sig tók
hún báðum höndum um vanga hans
og smellti kossi á kinn. Síðan hljóp
hún til baka að borði foreldra sinna
sem fylgdust forviða með barninu. Þá
þótti mér nú frekar um þessa uppá-
komu enda var hann pabbi minn, en í
dag finnst mér myndin vera táknræn
fyrir líf hans og persónu. Því svo liðu
árin og pabbi varð veikur, heilabilun
rændi hann getu og færni en eftir stóð
það sem litla stúlkan sá, á veitinga-
staðnum forðum, það var hjarta hans.
Því börn lesa fyrst og fremst í hjörtu
manna líkt og Kristur bendir á, í guð-
spjöllunum.
Við pabbi fengum kannski ekki
langan tíma saman, í árum talið, en sá
tími var innihaldsríkur, þökk sé hon-
um sem aldrei þreyttist á að taka litla
örverpið með í hinar og þessar ferðir
og heimsóknir. Eldriborgaraferðir í
Bárðardal hina bestu sveit, héraðs-
fundir austur á Húsavík, leikhúsferð-
ir inn á Akureyri, fermingartímar á
Svalbarðsströnd og Grenivík, kirkju-
afmæli, Hólahátíðir, heimsóknir til
skálda, þar sem ég fékk að hlýða á
ógleymanleg samtöl og ljóðaflutning,
gönguferðir upp í ásinn út að Grýlub-
aði þar sem við hvíldum lúin bein og
slökktum þorstann. Allar þessar dýr-
mætu minningar eru fjársjóður sem
hvorki mölur né ryð fær eytt. Og það
sem honum pabba tókst í uppeldinu
að sá í mitt hjarta er fullvissan um að
ég hafi eitthvað fram að færa sem geti
orðið og eigi að verða öðru fólki til
blessunar. Þannig lifði hann sjálfur og
dó.
Guð blessi minningu pabba og Guð
umvefji mömmu sem var hans besti
vinur.
Hildur Eir Bolladóttir.
Af öllum kostum tengdaföður míns
Bolla Þóris Gústavssonar var einn
ágætastur. Hvernig sem örlögin
rændu hann, hve mjög sem veikindi
sviptu hann gjöfum listar, þekkingar
og færni þá fékk sá vægðarlausi
hrammur aldrei að snerta við því
besta sem Bolli átti. Þess vegna er allt
betra og sorgin hlaðin þökk.
Dag einn stóð hann á stofugólfinu í
lítilli íbúð suður í Reykjavík, sviptur
embætti sínu, tímaskyni og staðhátt-
um. Í hönd hans lá fíngerð askja og í
henni stórriddarakrossinn sem hann
eitt sinn hafði verið sæmdur. „Ég má
ekki gleyma að skila þessu?“ sagði
hann íhugull og fiffaði með vörunum
eins og hans var vani þegar hann var
hugsi.
Enn undrast ég áhuga hans og elju
gagnvart mér sem ungum tengdasyni
og guðfræðinema og minnist með
ómældri þökk hlustunar hans, ráð-
gjafar og fræðslu er við hjónin hófum
prestskap. Gott var að standa í skjóli
séra Bolla og frú Matthildar í dagsins
önn og yndi.
Er heilabilun og ótímabær hrörnun
lagðist að lífi Bolla hugði ég að við þau
kaflaskil yrði fjölskyldan svipt þeim
gæðum sem líf hans hafði borið. Þá
vissi ég ekki að enn áttum við eftir að
njóta þess besta, að enn ætti hann eft-
ir að sýna okkur svo margt sem ekki
yrði kennt í styrkleika og velgengni.
Ógleymanleg eru mér orð hans er
hann mælti: „Mér er ekki vandara um
en öðrum mönnum að veikjast.“ Svo
bætti hann við þakklætisorðum til
Guðs og manna fyrir allt það lán sem
honum hefði hlotnast. Þegar vondu
dagarnir komu stóð það heima. Bolli
Gústavsson kunni að vera máttvana.
Hann átti þetta sem gerir það að
verkum að menn una í veikleika sín-
um.
Eftir því sem minnið sveik hann
meir og meir urðu tvær fréttir honum
mest fagnaðarefni. Sú fyrri að frú
Matthildi Jónsdóttur liði vel, hin síð-
ari að nú væri hann látinn af embætti.
Af öllu sem honum var kærast mátti
hann síst til þess hugsa að bregðast
konunni sinni eða kirkjunni. Hjóna-
bandið og prestsþjónustan var honum
helgasta alvaran og dýpsta gleðin,
það fannst á öllu.
Engum hef ég kynnst sem fengið
hefur jafn marga hæfileika í vöggu-
gjöf og ræktað þá af viðlíka kostgæfni
og Bolli tengdafaðir minn. Óumræði-
lega dýrmætt var einnig að eiga hann
að ástvini og afa barnanna minna.
Merkust varð þó sú reynsla að fá að
vera nærri honum í vanmættinum.
Því er ég þakklátastur af öllu sem
hann gaf okkur. Þar birtist þetta eina
sem var stærst og best og aldrei varð
frá honum tekið. Grundvöllur lífs
hans kom í ljós. Uppspretta gleðinnar
sem umlék persónu hans jafnt í heilsu
sem vanheilsu, ástæða þakklætisins
sem svo áreynslulaust streymdi frá
honum hvort heldur var á dögum
upphefðar eða vanmáttar varð opin-
ber. Þá blasti við að reisn hans var
aldrei byggð á yfirburðum heldur á
trú. Til hinstu stundar trúði hann og
treysti góðum Guði og mönnum og
bar vitni um fyrirheit frelsarans Jesú:
„Frið læt ég yður eftir, minn frið gef
ég yður. Ekki gef ég yður eins og
heimurinn gefur. Hjarta yðar skelfist
ekki né hræðist.“ Blessuð sé minning
Bolla Gústavssonar.
Bjarni Karlsson.
Nú hefur afi okkar kvatt þennan
heim. Við horfum til baka og finnum
hvað minningar okkar um hann eru
dýrmætar. Gönguferðirnar á Hólum
að „Bollalæk í Matthildargili“, hráa
eggið í æðarvarpinu í Laufási, steina-
safnið, jólasveinaútlitið, hafragrautur
í bland við morgunleikfimina í útvarp-
inu og svo sundferðirnar í seinni tíð.
Kærleikur afa í okkar garð var svo
auðfundinn og sú tilfinning er ómet-
anleg. Þó er það annað sem okkur
finnst enn dýrmætara, en það er sá
lærdómur sem við drögum af báráttu
afa við erfiðan sjúkdóm. Í þeirri bár-
áttu komu fram hans merkilegu
mannkostir; æðruleysi, auðmýkt,
þakklæti og traust á guði og mönnum.
Elsku afi, minning þín lifir sem
þessi lærdómur. Þú ert okkur fyrir-
mynd.
Andri, Matthildur og Bolli Már.
Kveðja frá Hólastifti
Í dag drúpa íbúar Hólastiftis höfði í
virðingu og þökk.
Herra Bolli Þ. Gústavsson vígslu-
biskup er kvaddur hinstu kveðju.
Honum fylgja þakkir fyrir mikil og
giftudrjúg störf í þágu kirkju og
kristni.
Herra Bolli vígðist til biskups á
Hólum árið 1991 og sat staðinn með
reisn og alkunnum höfðingsskap í 11
ár. Í því naut hann konu sinnar frú
Matthildar Jónsdóttur, en þau voru
samvalin í smekkvísi sinni og glaðri
gestrisni.
Embætti sitt rækti Bolli af kær-
leiksríkri mildi og djúpri virðingu fyr-
ir þeirri helgu þjónustu sem hann var
kallaður til. Hann var virðulegur í
allri framgöngu, hagur á orð, skýr í
hugsun og hreif áheyrendur sína með
hljómmikilli rödd sinni hvort heldur
hann talaði eða söng. Hann var því
verðugur arftaki Jóns helga á Hólum.
Dagfarslega var Bolli glaður og reif-
ur.
Þótt Hólastaður nyti krafta Bolla
skemur en vonir stóðu til, þá ber stað-
urinn honum engu að síður verðugan
vitnisburð til frambúðar. Hugsjón
Bolla var sú að efla Hólastað og gera
hann á ný að miðstöð trúar, mennta
og menningar. Um það átti hann gott
samstarf við stjórnendur Hólaskóla.
Átti hann m.a. frumkvæðið að því að
endurvekja fornan félagsskap við
Bolli Gústavsson
Til elsku afa.
Nú falla tár. Þér fagnið þá
er finnast vinir himnum á
og samvist hefst í sælubyggð
þá sorg mun gleymd og dauðans
hryggð.
Svo krjúpið hljóð við kisturnar
og kveðjið þá er blunda þar
og flytjið kvöldbæn hægt og hljótt.
Af hjarta segið: Góða nótt.
(Valdimar V. Snævarr)
Jakob Þór, Sigrún Hrönn
og Matthildur Þóra.
HINSTA KVEÐJA