Morgunblaðið - 04.04.2008, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. APRÍL 2008 19
ÆTLI Horace Silver og Art Blakey
séu ekki helstu kappar harðboppsins,
enda stóðu þeir að fyrstu Jazz Mes-
senger-sveitinni þó að leiðir skildi
fljótlega og sveitir Silvers stæðu ætíð
í skugga sveita Blakeys. Þó var Silver
einn af fínustu píanistum harðbopps-
ins og eitt helsta tónskáld stílsins og
mörg verka hans eru á dagskrá djass-
sveita heimsins enn í dag og verður
svo lengi. Hvaða boppisti þekkir ekki
„Nica’s Tempo“„Doodlin“ og jafnvel
upphafslag Múlatónleikanna „Filthy
McNasty“, en sem betur fer voru
mörg lög sem sjaldan heyrast á efnis-
skrá þeirra félaga. Tíu léku þeir eftir
Silver og eitt eftir Joe Henderson,
„The Kicker“, sem Silver hljóðritaði á
skífu sinni „Song For My Father“. Í
því lagi fór bandið fyrst almennilega í
gang og bæði Ólafur og Snorri með
þrususólóa; Snorri hafði að vísu farið
á kostum nokkru fyrr í „Doin’ The
Thing“ af samnefndri skífu og svo átti
Agnar Már hvern snilldarsólóinn öðr-
um betri þetta kvöld, enda engin
goðgá að telja hann fremsta djasspí-
anista okkar þessa dagana. Verst var
hversu kompið hans heyrðist illa.
Þorgrímur og Eric voru traustir að
vanda og sem betur fer kæfðu
trommurnar ekki píanósólóana eins-
og gjarnan vill henda þegar mögnun
er léleg. Horace Silver hefur samið
margar frábærar ballöður eins og
Lonley Woman (samnefnd verkum
Bennys Carters og Ornettes Colem-
ans) og Peace, sem er strayhorísk í
ljóðrænni fegurð sinni. Snorri blés
Peace-melódíuna fallega, en gullmol-
inn var sóló Agnars þar sem einfaldar
spunalínur, hljómar og lagboði flétt-
uðust saman í glitrandi vígindi.
Það sem helst mátti finna að tón-
leikum þessum var hversu tempóið
var einhæft, ballöðurnar hefðu mátt
vera fleiri eða bara að leika einstöku
harðbopplínu hægt eins og Horace
Silver gerði stundum. Afríkury-
þminn, eins og við þekkjum hann
helst úr Karíbahafinu, er oft ríkjandi
í verkum Silvers, enda faðir hans frá
Grænhöfðaeyjum, og setti hann
skemmtilegan svip á þessa fínu tón-
leika.
Harðbopp á hundrað
TÓNLIST
Múlinn á DOMO
Snorri Sigurðarson trompet, Ólafur Jóns-
son tenórsaxófón, Agnar Már Magn-
ússon píanó, Þorgrímur Jónsson bassa
og Eric Qvick trommur.
Fimmtudagskvöldið 26.3.
Silver-kvintettinnbbbmn
Vernharður Linnet
Eins og lesendur Morgun-blaðsins hafa væntanlegatekið eftir, alla vega þeir
sem fylgjast með menningarum-
fjöllun, hafa flestir myndlistar-
dómar, frá og með janúar síðast-
liðnum, birst með stjörnugjöf, en
þrír af fjórum myndlistargagnrýn-
endum dæma nú sýningar með
þeim hætti. Var gagnrýnendum
gefið grænt ljós á stjörnugjöfina
um áramótin en ritstjórnin taldi þó
ástæðulaust að skikka gagnrýn-
endur til þessa, frekar að gefa
þeim frjálst val.
Það hafði lengi verið rætt á
meðal gagnrýnenda hvort ekki
væri tími kominn á stjörnugjöf.
Eðlilega eru skiptar skoðanir um
ágæti stjörnudóma, ekki bara hjá
gagnrýnendum heldur líka hjá
myndlistarmönnum og
myndlistarunnendum.
Margir álíta að ekki sé hægt að
meta myndlist eins og kvikmyndir
eða popptónlist þar sem hún
spanni of vítt svið og form hennar
sé ekki bundið álíka takmörk-
unum. Einnig telja menn að við
stjörnugjöf setji myndlistina ofan
og henni sé skipað á bás dæg-
urlistar.
  
Ég er að mörgu leyti sammálaþessu. Myndlistarformið er
margþættara en kvikmyndir og
popptónlist og þótt skil fagurlista
og dægurlista séu óljós eru þau
ennþá fyrir hendi, sérstaklega
þegar myndlist er sett í list-
sögulegt samhengi.
Ég er engu að síður hlynntur
stjörnugjöf og má tína margt sam-
an til að styðja þá afstöðu mína.
Helst eru þó tvær ástæður sem
leiddu mig til þess að ríða á vaðið
og hefja stjörnugjöf.
Fyrri ástæðan er að eftir að les-
mál fyrir gagnrýni Morgunblaðs-
ins var stytt geta stjörnur vegið
sem dæmandi efni í texta. Gagn-
rýnin verður þá ekki afstöðulaus
þótt gagnrýnandi skrifi lýsandi
gagnrýni eða fari á hugarflug í
ljóðrænni gagnrýni í þetta 100-300
orða texta.
Síðari ástæðan er sú að ég tel
stjörnugjöf vera tímabæra yfirlýs-
ingu um stöðu Morgunblaðsins í
menningarumfjöllun. Það eru viss-
ar væntingar gerðar til blaðsins í
menningarmálum sem það er ekki
í stakk búið til að sinna.
  
Íslensk myndlistarsaga hefurekki verið skrifuð að neinu
ráði í 50 ár og nú þegar á að skrá
samtímalistina er einu heimild-
irnar að finna í greinasafni Morg-
unblaðsins. Á þetta benti Unnar
Örn Jónasson Auðarson myndlist-
armaður á opnu gagnrýnendaþingi
í fyrra og bætti svo við: „Gagnrýni
í Morgunblaðinu er eins og stað-
festing á að sýning hafi verið.“
Menn hafa misjafnt álit á rit-
stjórnarstefnu Morgunblaðsins, en
ég held þó að allir geti verið sam-
mála um að enginn fjölmiðill hefur
sinnt myndlistarumfjöllun af jafn-
miklu kappi og Morgunblaðið,
enda eini fjölmiðillinn sem hefur
gert það alla sína tíð.
Sinnuleysi annarra fjölmiðla í
garð myndlistar gerir það að verk-
um að umfjöllun um myndlist-
arsýningu sem birtist í Morg-
unblaðinu verður eina aðgengilega
heimildin um sýninguna þegar
fram líða stundir. Við þess háttar
ástand kann hlutverk gagnrýnand-
ans að verða óskýrt og hann hall-
ast jafnvel til heimildasöfnunar,
þ.e. ef hann leggur slíka ábyrgð á
sínar herðar, sem um leið getur
ýtt undir afstöðuleysi eða gagn-
rýni án dóms.
  
Stjörnugjöfin er að mínu matiskýr skilaboð um að gagnrýn-
andi hafni skrásetningarhlutverk-
inu og að Morgunblaðið sé ekki
sérskjalavarsla íslenskrar sam-
tímalistar. Dægurfjölmiðillinn
Morgunblaðið sinnir dægurgagn-
rýni. Undantekningar kunna að
vera í fræðilegum úttektum sem
birtast í Lesbók, en venjubundin
gagnrýni er dægurgagnrýni. Það
undirstrika stjörnurnar.
Stjörnur
AF LISTUM
Jón B.K. Ransu
»Ég er engu að síðurhlynntur stjörnugjöf
og má tína margt saman
til að styðja þá afstöðu
mína.
ransu@mbl.is
Morgunblaðið/Valdís Thor
Sögulegt Sýning Ívars Valgarðssonar í Galleríi i8 í janúar síðastliðnum
var fyrsta myndlistarsýningin til að vera dæmd í Morgunblaðinu með
stjörnugjöf. Hlaut hún þrjár og hálfa stjörnu.
BARBARA-bara-barbara heitir
kona. Hún var kynnir á fjölskyldu-
tónleikum Sinfóníunnar á laugardag-
inn. Sagðist vera rasskynnir, en það
var húmor sem féll aldeilis í kramið
hjá yngri áheyrendum. Og ekki bara
hjá þeim, fullorðna fólkinu fannst
Barbara-bara-barbara líka fyndin,
a.m.k. hló ég alveg jafnmikið og níu
ára dóttir mín, sem sat við hliðina á
mér.
Fjölskyldutónleikar Sinfóníunnar
hafa verið nokkuð misjafnir í gegnum
tíðina, og oft staðið og fallið með
kynninum. Halldóra Geirharðsdóttir
var í hlutverki Barböru-bara-barböru
og stóð sig prýðilega, brandararnir
hennar hittu í mark og voru frábær
inngangur að sjálfum tónleikunum.
Og tónleikarnir voru óvanalega vel
heppnaðir. Ástæðan var mús nokkur,
Maxímús Músíkús, sem er hug-
arfóstur Hallfríðar Ólafsdóttur
flautuleikara í hljómsveitinni. Hall-
fríður hefur skrifað sögu um músina,
sem villist inn á hljómsveitaræfingu,
en kynnist þannig hörpunni, horninu,
básúnunni, fiðlunni og öllum hinum
skemmtilegu hljóðfærunum. Bókin
kom út um helgina og er myndskreytt
af öðrum hæfileikaríkum hljómsveit-
armeðlimi, Þórarni Má Baldurssyni
víóluleikara. Á tónleikunum ráfaði
músin á milli hljóðfæranna á meðan
verið var að stilla þau, og svo kynntist
hún þeim enn betur þegar hljóm-
sveitin spilaði Bóleró eftir Ravel.
Bóleró er sérlega sniðugt verk til
að kynna börnum ólíkar hliðar sinfón-
íuhljómsveitarinnar. Sama stefið er
leikið aftur og aftur, en af mismun-
andi hljóðfærum og hljóðfærahópum.
Þannig kynnist barnið enn betur
hljóðfærunum og því hvernig hægt er
að mála laglínu margvíslegum litum.
Valur Freyr Einarsson var sögumað-
ur og frásögn hans af því hvað músin
var að upplifa á meðan tónlistin var
leikin var ákaflega vel útfærð.
Auðvitað er fyrsti kafli fimmtu sin-
fóníu Beethovens talsvert flóknari
tónsmíð en verk Ravels, en virkaði þó
fyllilega á tónleikunum. Flestir
þekkja upphafsstefið, og það er í
rauninni endurtekið í sífellu, bara í
mismunandi myndum. Prýðilegt
dæmi um marga þá möguleika sem
klassísk tónsmíðaaðferð (ef hægt er
að nota það heiti) býður upp á.
Hátíðagjall fyrir hinn almenna
borgara eftir Copeland var líka góð
birtingarmynd á KRAFTINUM sem
býr í einni hljómsveit, og Á Sprengi-
sandi eftir Sigvalda Kaldalóns stend-
ur að sjálfsögðu alltaf fyrir sínu. Stef-
ið um Maxímús, eftir Hallfríði, var
svo fullkominn endir á tónleikunum.
Bernharður Wilkinson stjórnaði
hljómsveitinni og gerði það af fag-
mennsku og öryggi. Og Gunnhildur
Halla Ármannsdóttir var sannfær-
andi í hlutverki músarinnar.
Þessir tónleikar sýndu glöggt hvað
hægt er að gera á fjölskyldu-
tónleikum þegar fagfólk stendur að
þeim. Við viljum meira svona!
Músin á æfingunni
TÓNLIST
Háskólabíó
Ravel: Bóleró; Beethoven: Fimmta sin-
fónían, fyrsti kafli; Copeland: Hátíðagjall
fyrir hinn almenna borgara; Sigvaldi
Kaldalóns: Á Sprengisandi; Hallfríður
Ólafsdóttir: Lagið hans Maxa. Laug-
ardagur 29. mars.
Sinfóníutónleikarbbbbn
Jónas Sen
FÉLAGAR úr Sinfóníuhljómsveit Íslands flytja verk eftir Louis Spohr á tón-
leikum í Þjóðmenningarhúsinu kl. 17 á morgun. Fram koma Ingibjörg Guð-
jónsdóttir söngkona og fríður flokkur hljóðfæraleikara hljómsveitarinnar.
Endurvekja meistara Spohr
Morgunblaðið/Árni Sæberg