Morgunblaðið - 19.04.2008, Síða 32

32 LAUGARDAGUR 19. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
ÓVIÐUNANDI AÐSTÆÐUR
Árni Tryggvason leikari skrifaðigrein hér í Morgunblaðið ígær, sem vakið hefur verð-
skuldaða athygli. Grein Árna
Tryggvasonar hefst á þessum orðum:
„Ég þurfti að dvelja nokkra daga á
geðdeild 32C Landspítalans, en er nú
búinn að ná mér upp á grasið aftur,
með góðri fagmennsku læknis og
starfsfólks, sem þar er og er til fyr-
irmyndar.“
Hversdagleg byrjun á blaðagrein
en samt með þeim hætti, að enn eru
þeir margir, sem treysta sér ekki til
að tala á þennan veg, þótt mikið hafi
breytzt á rúmum áratug í þeim efn-
um.
Í grein Árna Tryggvasonar segir:
„Þá finnst mér einnig, að aðbún-
aður sjúklinga sé algjörlega óviðun-
andi og kannski helzt á þann veg, að
aðgreining á mjög alvarlega veiku
fólki og þeim sem ekki eru jafn illa
haldnir er ekki nægileg. Þetta tel ég
að bitni óhjákvæmilega á sjúklingun-
um, sem næðu eflaust fyrr bata, ef
allur aðbúnaður, bæði sjúklinga og
starfsfólks væri betri.“
Árni Tryggvason víkur hér að al-
geru lykilatriði í starfsemi geðdeilda,
en sem ekki hefur verið nægilegur
gaumur gefinn.
Margir þeirra, sem hafa haft kynni
af starfsemi geðdeilda sem gestir til
þess að heimsækja sjúklinga, hafa
spurt sig þeirrar spurningar, hvort
nærvera mikið veikra sjúklinga á
geðdeildum gæti haft neikvæð áhrif á
þá, sem eru á batavegi.
Hér lýsir þjóðkunnur leikari
reynzlu sinni sem sjúklings á geð-
deild á þann veg, að svo sé.
Orð hans hljóta að vega þungt. Það
er áleitin spurning, sem sett hefur
verið fram áður hér á síðum Morg-
unblaðsins, hvort nauðsynlegt sé að
koma upp einhverju millistigi milli
dvalar á geðdeild og heimilis fyrir þá,
sem náð hafa nægilegum bata til þess
að útskrifast af geðdeildum en ekki
nægilegum bata til þess að fara heim
og taka því daglega áreiti, sem fylgir
hversdagslífi fólks.
Þessu máli hefur verið hreyft áður
hér á þessum vettvangi án þess að
hafa fengið nokkrar undirtektir. Nú
gengur Árni Tryggvason leikari fram
á sjónarsviðið og vekur athygli á
þessu lykilatriði af nokkrum þunga.
Má búast við að þeir sem mesta
ábyrgð bera á þessu sviði bregðist
við?
Framfarir hafa orðið miklar í geð-
lækningum og í meðferð geðsjúkra.
Grasrótarhreyfingar hafa risið upp
sem skila merkilegu starfi. En þarna
er gat í kerfinu, sem Árni Tryggva-
son bendir á.
Það er til mikið af ónotuðu húsnæði
í þessu landi. Er ekki prófandi að
gera a.m.k. tilraun með að starfrækja
slíkt millistig á milli geðdeildar og
heimilis og sjá hvort reynslan verður
sú að tilefni sé til að færa út kvíarn-
ar?
Árna Tryggvasyni leikara ber að
þakka fyrir að hreyfa þessu máli. Til
þess þurfti kjark.
ATHYGLISVERÐ TILRAUN
Nú hefur það gerzt, sem fjallað varum hér í Morgunblaðinu fyrir
nokkru að gæti gerzt, þ.e. að Kristi-
legir demókratar og Grænir hafa tek-
ið höndum saman í borgarstjórn
Hamborgar og myndað þar meiri-
hluta.
Yfirleitt hafa Kristilegir demókrat-
ar og Frjálsir demókratar unnið sam-
an í þýzkum stjórnmálum og jafnað-
armenn og grænir. Nú er þetta
mynztur brotið upp.
Í heimi þýzkra stjórnmála er fylgzt
með þessari tilraun af miklum áhuga.
Gangi þetta samstarf upp í Hamborg
er vel hugsanlegt að sömu flokkar
myndi ríkisstjórn í Þýzkalandi að
loknum næstu þingkosningum en þar
situr nú að völdum ríkisstjórn Kristi-
legra demókrata og jafnaðarmanna
eða áþekk ríkisstjórn og hér.
Morgunblaðið hefur vakið athygli á
því, að samstarf flokka á borð við
Sjálfstæðisflokk og Vinstri græna
gæti verið áhugaverður kostur af
mörgum ástæðum. Því miður reyndi
ekki á það í borgarstjórn Reykjavík-
ur hvort af slíku samstarfi gæti orðið
og í þingflokki Sjálfstæðisflokksins
varð sú skoðun ofan á eftir síðustu
þingkosningar að leita frekar eftir
samstarfi við Samfylkingu en Vinstri
græna. Sumir þingmanna Sjálfstæð-
isflokksins báru því við, að það mundi
taka svo langan tíma að mynda rík-
isstjórn með Vinstri grænum.
Það hefur tekið langan tíma að
koma hinum nýja meirihluta saman í
Hamborg en það tókst.
Kristilegir demókratar og Grænir
náðu saman í Hamborg um mál á borð
við skólamál, umhverfismál og skipu-
lagsmál.
Takist þetta samstarf vel eru
komnir upp nýir valkostir í þýzkum
stjórnmálum. Þá eru Kristilegir
demókratar ekki lengur háðir því að
mynda ríkisstjórn annaðhvort með
Frjálsum demókrötum eða jafnaðar-
mönnum. Þeir eiga fleiri kosta völ.
Hið sama á við um Græna, sem hingað
til hafa verið háðir jafnaðarmönnum.
Þessi mynd er nánast sú sama hér.
Á þessari stundu á Sjálfstæðisflokk-
urinn ekki margra kosta völ, þótt
ástæðulaust sé að gleyma þeim mögu-
leika að flokkurinn geti myndað rík-
isstjórn með Framsóknarflokki og
Frjálslynda flokknum.
Ef múrinn milli Sjálfstæðisflokks
og Vinstri grænna yrði brotinn niður
blasa við nýir möguleikar í íslenzkum
stjórnmálum.
Og ekki má gleyma því, að þetta
eru ekki bara möguleikar fyrir Sjálf-
stæðisflokk heldur líka Vinstri
græna.
Forystumenn Sjálfstæðisflokks og
Vinstri grænna ættu að fylgjast með
þeirri tilraun, sem nú er hafin í Ham-
borg, ekkert síður en stjórnmála-
mennirnir í Berlín.
Tilraunin í Hamborg getur leitt til
áhugaverðra valkosta.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Það er bjart yfir minningum mínum fráSandvík. Ég var krúnurakaður sjöára snáði, þegar ég kom þangað fyrstásamt Benedikt Sveinssyni frænda
mínum, en við erum jafnaldrar og mjög nánir.
Móðir hans, Helga Ingimundardóttir, var tvö
sumur í Sandvík nokkrar vikur með börnum
sínum, en þær Aldís voru systradætur. Og það
mun skýringin á því, að Aldís leyfði mér að vera
í Sandvík og gæfa mín. Þar var ég síðan átta
sumur og naut góðs atlætis. Hefur sá þroski,
sem ég tók þar út, reynst mér gott veganesti á
lífsleiðinni. Aldís og Lýður bjuggu yfir miklum
eðliskostum, góðir húsbændur og uppalendur,
hlý og drengir góðir. Lýður var íhaldsmaður af
gamla skólanum og hjá honum fékk ég mínar
fyrstu pólitísku lexíur, þegar við riðum niður á
Mýri. Trygglyndi Aldísar var við brugðið og oft
fann ég, að sá eiginleiki var ríkur í fari Páls.
Trygglyndi, hlýja og traust. Þessi orð koma
fram á varir mér, þegar ég hugsa til míns
gamla vinar.
Páll varð fljótt bókelskur, hann var mikill
námsmaður og það bar snemma á því, að hann
íhugaði hvaðeina og festi sér í minni. Það gátu
verið óvenjuleg orðatiltæki, skrítilegheit í lát-
bragði fólks eða atburðir. Við skemmtum okk-
og
hel
gey
að
fræ
stó
dóm
Me
ég
orð
Þ
Pál
ma
haf
sér
aða
sam
D
og
mis
min
ur síðar við að rifja upp þvílíka smámuni, þegar
við hittumst eða töluðum saman. Og auðvitað
stóð hugur hans til langskólanáms. Hann inn-
ritaði sig í fornleifafræði við Háskólann í Ósló.
En þá gripu örlögin í taumana í líki ungrar
stúlku frá Laugabóli í Miðfirði, Elínborgar
Guðmundsdóttur. Þau felldu hugi saman, sett-
ust að á ættaróðalinu Litlu-Sandvík og var hún
stoð hans og stytta í búskapnum.
„Þú varst mikill þjóðfræðingur“ segir Guð-
mundur á Sandi í erfiljóði sínu um Ólaf Dav-
íðsson. Og fellur vel að elju Páls á söfnunar- og
fræðasviðinu. Hann kom sér snemma upp
miklu bóka- og skjalasafni sem hann hafði góða
reglu á, svo að hann gat gengið að öllu vísu,
stóru og smáu. Frændi hans, Guðmundur
Kristinsson, hefur sagt mér, að Páll hafi verið
honum betri en enginn, þegar hann skrifaði
sögu Selfoss. Og svo var um aðra þá, sem vant-
aði heimildir, áður en Héraðssafn Árnesinga
kom til sögunnar. Allir leituðu til Páls og hann
tók þeim ljúfmannlega og leysti úr erindi
þeirra. Páll var mikilvirkur rithöfundur og góð-
ur stílisti. Hann átti auðvelt með að setja hugs-
anir sínar á prent og var allt vandað og traust
sem frá honum kom. Það er ekki langt síðan ég
talaði við hann. Þá bar fræðistörf hans á góma
Páll Lýðsson
EKKI er ástæða til grund-vallarbreytinga hjáSamtökum atvinnulífs-ins að sögn Þórs Sigfús-
sonar, forstjóra Sjóvár, sem var
kjörinn formaður samtakanna með
liðlega 94% greiddra atkvæða
þeirra sem eiga aðild að þeim.
Hann segist taka við góðu búi af
Ingimundi Sigurpálssyni, sem hef-
ur gegnt formennsku í samtök-
unum síðastliðin fimm ár.
„Ljóst er að helstu verkefnin
framundan hjá samtökunum eru
að vinna að því að koma okkur út
úr því umróti sem er núna í efna-
hagslífinu,“ segir Þór. „Þar höfum
við mikilvægu hlutverki að gegna.
Kannski er það einmitt styrkleiki
samtaka á vinnumarkaði almennt
nú hvernig þau taka á þessum mál-
um. Og það verður að segja að
launþegahreyfingunni er til hróss
það frumkvæði sem hún sýndi í
síðustu viku, að bjóða upp á sam-
vinnu okkar, hennar og ríkisvalds-
ins um eins konar þjóðarsátt. Það
er gífurlega mikilvægt, og er
kannski merki um nýja tíma á
þessum vettvangi. Það er nefnilega
búið að nútímavæða þessar stofn-
anir á vinnumarkaðinum, og þær
vita hvað skiptir máli þegar um er
að ræða lífsgæði fólksins í land-
inu.“
Þór segir að þegar ró verður
komin á í efnahagslífinu hafi hann
mikinn hug á því að takast á við
framtíðarstefnumótun innan Sam-
taka atvinnulífsins.
„Ég verð að viðurkenna að mér
eru nýjar kynslóðir mjög ofarlega í
huga. Það hvílir mikil ábyrgð á
okkur að búa svo um hnútana að
fólkið sem er í skólunum eða er að
koma inn á vinnumarkaðinn fái
spennandi tækifæri, og að við
tryggjum að Ísland verði áfram
land tækifæranna fyrir þetta fólk.
Þar höfum við gífurlega margt
fram að færa og líklega er þar
merkilegast menningin í landinu.
Þá á ég við hugarfar þjóðarinnar.
Hugarfarið eða viðhorf almennings
til athafnamennsku og frumk
er mjög gott. Og þetta þurfu
að örva enn frekar og gera fó
kleift að stofna sín fyrirtæki
listastarfsemi og fleira.“
Örva þarf nýsköpun
Þór segir að ríkisbúskapurin
sér ofarlega í huga. Hann ha
ist mikið út á síðustu árum o
þurfi að skapa meiri stemnin
fyrir umbótum og nýjum við
horfum. „Þetta á til að mynd
um að það eigi ekki að þurfa
taka þrjú ár að ræða það hvo
hleypa eigi einkaaðilum að m
nýjar hugmyndir í vegagerð
en nokkuð er gert. Kannski g
færi á því núna, á komandi m
erum, þegar við sjáum fram
legri tíma og vonandi stöðug
Helstu verkefnin nú
komast úr úr umrót
Þór Sigfússon, for-
stjóri Sjóvár, tók við
formennsku í Sam-
tökum atvinnulífsins á
aðalfundi samtakanna
í gær. Grétar Júníus
Guðmundsson ræddi
við hann.
Nýr formaður Þór Sigfússon ræðir við Kjartan Gunnarsson og Bj
HIMINHÁIR vextir hér á landi virka eins og
sleggja á atvinnulífið og undan henni geta
fyrirtæki ekki vikið sér nú með sama hætti og
þegar aðgangur að ódýru erlendu lánsfé var
greiður. Þetta var meðal þess sem kom fram í
ræðu Ingimundar Sigurpálssonar, fráfarandi
formanns Samtaka atvinnulífsins, á aðalfundi
samtakanna í gær. Fundurinn var haldinn und-
ir kjörorðinu Út úr umrótinu – inn í framtíðina.
Sagði Ingimundur að við þær aðstæður sem
nú væru á fjármálamörkuðum þurfi verulega
lækkun vaxta, en hér sé þveröfugt farið. Því
stefni í mikla erfiðleika í at-
vinnulífinu ef ekki rofi til á er-
lendum fjármálamörkuðum.
„Íslensku atvinnulífi er
nauðsynlegt að gripið verði til
aðgerða sem allra fyrst,“
sagði Ingimundur. „Dragist
það úr hófi mun það ef að lík-
um lætur brjótast undan oki
hárra vaxta og stöðugra
gengissveiflna með þeim að-
ferðum sem tiltækar eru.“
I
við
sta
sín
sín
me
„
er þ
my
sag
sin
efti
Hætta á að fyrirtæki f