Morgunblaðið - 29.05.2008, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. MAÍ 2008 21
AUSTURLAND
Eftir Gunnlaug Árnason
Stykkishólmur | Fyrirtækið Plast-
prent hefur hafið framleiðslu á pok-
um og plastfilmum úr lífræna efninu
Mater-Bi sem brotnar niður í nátt-
úrunni. Allt heimilissorp er flokkað í
Stykkishólmi og falla nýju pokarnir
því vel í kramið þar.
Ólafur Hrafn Sigurþórsson hjá
Plastprenti kom vestur í Stykkis-
hólm og afhenti Agli Egilssyni,
verslunarstjóra í Bónus, fyrstu pok-
ana sem framleiddir eru á Íslandi, en
svokallaðir maíspokar hafa verið
framleiddir erlendis í nokkurn tíma.
Allt heimilissorp flokkað
Síðan íbúar Stykkishólms hófu að
flokka allt heimilissorp í janúar sl.
hefur lífrænn úrgangur verið settur í
svokallaða maíspoka og breytist í
moltu. Fljótlega eftir að flokkunin
hófst hafði Egill verslunarstjóri
samband við Plastprent og spurðist
fyrir hvort fyrirtækið gæti framleitt
svona poka í stað þess að flytja þá
inn. Hugmyndinni var vel tekið og
nokkrum mánuðum síðar eru pok-
arnir tilbúnir til sölu.
Ólafur sagði er hann afhenti pok-
ana að hann hefði strax orðið hrifinn
af dugnaði Hólmara að fara af stað
með að flokka allt heimilissorp og
tók hugmynd Egils fagnandi. „Það
er óhætt að segja að um tímamót í
framleiðslumálum Plastprents sé að
ræða þegar fyrstu burðarpokarnir
úr Mater-Bi-efninu runnu út af færi-
bandinu fyrir nokkrum dögum. Und-
irbúningur og þróun á framleiðslu úr
þessu efni hefur staðið í nokkurn
tíma og gengið vel. Hægt er að
prenta á efnið með hefðbundnum
prentlitum og prentaðferðum og
hægt er að fá plastfilmurnar í mis-
munandi lit. Efnið býður upp sömu
framleiðslu á pokum og umbúðum og
hefðbundin plastefni. Ljóst er að lítil
takmörk eru í framleiðslumöguleik-
um úr þessu efni,“ segir Ólafur.
Mikilvæg skref
Hann telur að hér sé verið að stíga
mikilvægt skref til að minnka urðun
sorps. „Áður en langt um líður munu
mörg sveitarfélög fylgja í kjölfarið.
Þarna er verið að fara inn á nýjar
brautir og við viljum taka þátt með
því að bjóða innlenda poka til að
setja úrganginn í,“ segir Ólafur og
bætir við: „Við vildum afhenda Bón-
us í Stykkishólmi að gjöf fyrstu 4.000
pokana til að sýna velþóknun okkar á
því sem hér er að gerast í sorpmálum
og um leið að vekja athygli lands-
manna á stöðu mála.“
Burðarpokar fram-
leiddir úr korni
Morgunblaðið/Gunnlaugur
Vistvænt Ólafur Sigurþórsson frá Plastprenti afhenti Agli Egilssyni, versl-
unarstjóra, Bónuss fyrstu maíspokana sem framleiddir eru hér á landi.
Bónus í Stykkis-
hólmi fær fyrstu
pokana að gjöf
Í HNOTSKURN
»Hráefnið í pokana er unniðúr maíssterkju og blandað
með öðrum efnum sem brotna
niður í náttúrunni.
Vestfirðir | Það skíðlogaði í gömlu
íbúðarhúsi á Arnórsstöðum á
Barðaströnd. Slökkviliðsmenn voru
á staðnum en stilltu sér upp til
myndatöku í stað þess að slökkva.
Slökkviliðsmenn hjá Brunavörn-
um Vesturbyggðar og slökkviliði
Tálknafjarðar héldu sameiginlega
brunaæfingu og var Bernhard Jó-
hannesson, leiðbeinandi frá Bruna-
málastofnun, viðstaddur. Húsbrun-
inn á Arnórsstöðum var liður í
æfingunni en húsið var orðið ónýtt.
Hún fólst meðal annars í því að
fylgjast með þróun elds innandyra,
svokallaðri yfirtendrun. Æfingin
þótti heppnast vel og að henni lok-
inni var boðið upp á veitingar.
Morgunblaðið/Guðlaugur Albertsson
Fylgst með yfirtendrun
Þjórsárdalur | Landnámsdagur
verður haldinn í Skeiða- og Gnúp-
verjahreppi nk. laugardag. Meðal
annars verður dagskrá í Þjóðveldis-
bænum.
Opið hús verður á tveimur bæjum
í sveitinni, Reykjahlíð og Skaftholti,
frá kl. 10 til 12. Landgræðslan og
Skógræktin bjóða upp á gönguferðir
og sérfræðingur frá Fornleifavernd
ríkisins verður við bæjarrústirnar að
Stöng kl. 11 til 13.
Dagskrá verður í Þjóðveldisbæn-
um milli kl. 14 og 17. Þar verður sýnt
handverk, víkingar bregða á leik,
flutt tónlist og sagnamenn koma
fram. Þá verður örmessa í litlu kirkj-
unni.
Landnámsdagur í Skeiða-
og Gnúpverjahreppi
LANDIÐ
Eftir Steinunni Ásmundsdóttur
steinunn@mbl.is
Eskifjörður | „Sú hugmynd kom upp
síðasta vetur að ég fengi afnot af
Randulffs-sjóhúsi í gamla útbæ
Eskifjarðar fyrir bátana mína níu og
ýmislegt ferðaþjónustutengt fyrir al-
menning,“ segir Sævar Guðjónsson,
sem rekur ásamt konu sinni, Berg-
lindi Ingvarsdóttur, ferðaþjónustuna
Mjóeyri við Eskifjörð. Þau sérhæfa
sig í menningartengdri ferðaþjón-
ustu.
Sævar hefur staðið í ströngu und-
anfarið við að lagfæra húsið og
skipuleggja að innan, þannig að hin
gamla sjómenning væri sem mest
ríkjandi innanstokks. „Við ætlum að
setja hér upp langborð fyrir 80
manns og verðum með gamlar minj-
ar úr sjómennsku og netagerð. Þann-
ig viljum við hafa hinn gamla, brim-
salta anda hússins í heiðri,“ segir
Sævar. Hann sýnir blaðamanni ógn-
arstórt, gamalt saltfiskkar á miðju
gólfi sem hann notar sem veitinga-
borð undir hákarl, harðfisk og
brennivín ofan í gesti í ferðalok. Þá
klæðir hann sig í lopapeysu og setur
upp gamlan, enskan sjóhatt til að
falla inn í umhverfið.
Gamlir dýrgripir í húsinu
„Við getum nýtt húsið á ýmsan
hátt. T.d. höfum við verið með hópefli
og óvissuferðir fyrir hópa og auðvelt
að tengja það við húsið. Fólk fer þá
út á fjörðinn á bát og veiðir ýsu, sem
nóg er af í firðinum á sumrin, og
kemur svo með hana á grillið.“
Verið er að leggja síðustu hönd á
vísi að sjóminjasafni á neðri hæð
hússins. Þar má m.a. líta gamlar sölt-
unartunnur, árabát, gamlar hjólbör-
ur sem líklega eru ættaðar úr Helgu-
staðanámu og fleira hnýsilegt.
Verbúð síldarsjómanna er á loftinu,
ásamt litlu eldhúsi með kolaeldavél.
Inn af verbúðinni liggur gömul land-
nót og fyrirdráttarnót. „Þetta er
nánast eins og menn löbbuðu frá því
á sínum tíma; pönnur, hakkavél,
skeiðar og gafflar. Fyrir innan eru
svo sex kojur þar sem menn sváfu,
gömul stígvél standa á gólfum og
stakkar hanga á snögum. Við ætlum
að hafa sýningu hér inni sem verður
eins og að menn hafi rétt skotist frá.“
Sævar fékk hátt í sextíu skólabörn
frá Norðfirði í sjóhúsið í gær, en
hann ætlar að opna það formlega á
sjómannadaginn, eins og vera ber.
Randulffs-sjóhús var byggt árið
1890 sem síldarsjóhús og var í eigu
bræðranna Þorgeirs og Friðriks
Klausen útgerðarmanna. Síðar eign-
aðist Thor Klausen húsið, en nú er
það í eigu Sjóminjasafns Austur-
lands. „Meðan húsið var notað sem
síldarsjóhús drógu menn næturnar
upp inn um gaflinn, yfir loftið og nið-
ur í nótageymsluna hinum megin og
voru svo að vinna við net og síld-
arsöltun hér. Um miðja síðustu öld
eignaðist Thor sjóhúsið og hann not-
aði það fyrir trilluútgerð. Eskfirð-
ingar hafa margir hverjir ekki komið
lengra inn í þetta hús en rétt inn fyr-
ir bryggjudyrnar, enda var það aldr-
ei opið almenningi,“ segir Sævar.
Bryggjurnar hjörtu bæjanna
Ferðaþjónustan á Mjóeyri hefur
dafnað vel. Nú eru Sævar og Berg-
lind með gistingu í fimm sum-
arhúsum, fimm herbergjum í íbúðar-
húsi og einum gistiskála. Sævar er
leiðsögumaður með hreindýraveið-
um tvo mánuði hvert haust. Þau
bjóða einnig upp á gönguferðir,
veiðiferðir, bátaleigu og nátt-
úruskoðun ýmsa, svo sem eins og
hellaskoðun, söguferðir, skíðaferðir,
vetrarferðir, hvata- og óvissuferðir.
Sævar er með ýmislegt á prjón-
unum og segir næst á dagskrá að
gera matsal á Mjóeyri og er að hugsa
um gamalt sjóhús í því sambandi.
Hann situr í hafnastjórn og hefur þar
komið fram með hugmynd um varð-
veislu gamalla bryggja og sjóhúsa í
Fjarðabyggð. Vinna stendur nú yfir
við að meta sérstaklega gömlu
bryggjurnar, sem eru smám saman
að falla í valinn hver af annarri.
„Bryggjurnar eru hjarta bæjanna
hér. Þarna var lífæðin og snautlegt
ef þær og gömlu sjóhúsin hverfa. Það
má ekki gerast.“ Að svo mæltu
hverfur hinn ötuli frumkvöðull inn í
stakkageymsluna og heldur áfram
þar sem frá var horfið við endurnýj-
un Randulffs-sjóhúss.
Gamla Randulffs-sjóhúsið lifnar á ný
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Áhugavert Ferðaþjónustan á Mjóeyri tekur nú gamalt síldarsjóhús upp á arma sína og gerir að lifandi safni, útgerð,
smábátaleigu og viðkomustað fyrir ferðafólk og heimamenn. T.v. við Randulffs-sjóhús sést Mjóeyri í fjarska.
Ljósmynd/Mjóeyri
Stemning Sævar í lopapeysu og með enskan sjóhatt býður gestum hákarl
og brennivín við ferðalok í gamla Randulffs-sjóhúsinu við Eskifjörð.
Brimsaltri sjósögu
gerð skil á Mjóeyri