Morgunblaðið - 29.05.2008, Blaðsíða 24

neytendur
24 FIMMTUDAGUR 29. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Bjástrandi karlar og konur íöðrum hverjum garði eröruggt merki þess aðsumarið sé handan við
hornið. Hvort sem viðfangsefni
þeirra er að uppræta mosann í flöt-
inni eða koma rækt í blómabeðin er
ekki verra að hafa góð ráð frá
reyndum garðyrkjumanni uppi í
erminni.
Hafsteinn Hafliðason garðyrkju-
fræðingur segir mosa sjaldnast
þurfa að vera stórt vandamál. „Yf-
irleitt kemur hann ekki nema það sé
mjög skuggsælt á grasflötinni, hún
mjög blaut eða lítið notuð,“ segir
hann og mælir því með því að fólk
sendi krakkana sína út á flöt í fót-
bolta eða haldi veglega grillveislu
tvisvar, þrisvar á sumri.
„Sé mosavandamálið hins vegar
til staðar er gott að byrja á því að
krafsa mosann upp úr túninu með
mosatætara eða hrífu. Síðan er bor-
inn grasáburður eða jafnvel mosa-
eyðir á flötina en í því síðarnefnda
er einnig áburður fyrir grasið.“
Aðspurður segir Hafsteinn að til-
búni áburðurinn sé í sjálfu sér hálf-
gert eitur. „Hann er búinn til á
kemískan hátt í verksmiðjum og er
bæði orkufrekur og umhverfisfjand-
samlegur. Vilji fólk forðast slík efni
má nota lífrænan áburð, s.s. fiski-
mjöl eða hænsnaskít, í staðinn. Svo
er gott að vökva yfir með Maxicrop,
sem er fljótandi, lífrænn þörunga-
kyns jarðvegur er þar fyrir. „Í gróf-
um dráttum má skipta honum í
þrennt,“ segir hann. „Í fyrsta lagi
getur verið algjör mýrarjarðvegur í
beðunum þar sem hvorki er að finna
sand eða steina heldur eingöngu
mold. Honum er þægilegt að koma í
ræktun því þá þarf einfaldlega að
stinga beðið upp, fjarlægja grasið
og bera í lífrænan áburð. Síðan má
setja í hann svolítið kalk og jafnvel
tilbúinn áburð ef fólk vill.“ Mælt er
með því að fólk fái leiðbeiningar hjá
sölufólki um magn áburðar sem
setja á í tiltekna stærð af beði.
„Í öðru lagi getur verið holta-
jarðvegur á lóðinni,“ heldur Haf-
steinn áfram. „Hann er að finna á
mörgum nýrri byggingarsvæðum
þar sem verið er að taka gömul
lyngholt og klapparholt í gagnið. Ef
til stendur að nota þá mold sem þar
er þarf að bæta einhverjum líf-
rænum efnum við jarðveginn, s.s.
moltu. Viðbótin þarf að vera um 15-
20 prósent af jarðveginum þegar
upp er staðið.“
Sendinn jarðvegur er þriðja teg-
undin sem Hafsteinn nefnir. „Sé
jarðvegurinn nánast bara sandur
þarf í rauninni lítið annað að gera
en að brosa og setja niður fræ og
það kemur allt saman upp. Kannski
má sletta svolitlum hrossaskít, kúa-
mykju eða nokkrum hjólbörum af
mold í beðin en annars er sandurinn
mjög góður sem jarðvegur fyrir
gróður.“
Hafsteinn bætir því við að séu
menn ekki með stóra lóð geti borg-
að sig að kaupa einfaldlega malaða
og hreinsaða mold í hlössum til að
setja í beð, ekki síst í nýjum görðum
„Allur jarðvegur sem fluttur er á
byggingarsvæði er yfirleitt bara
efni í mold og hann verður ekki að
ræktunarmold fyrr en búið er að
rækta eitthvað í honum í eitt eða tvö
ár.“
ben@mbl.is
Fallegar flatir og blómstrandi beð
Morgunblaðið/Sverrir
Mosinn Iðandi fjör á flötinni, s.s. krakkaskari í fótbolta, vinnur gegn því að mosinn nái undirtökunum á túninu.
Moldin Það þarf að huga að jarðveginum eigi blóm og
annar gróður að spretta vel.
Sé jarðvegurinn nán-
ast bara sandur þarf í
rauninni lítið annað að
gera en að brosa...
Mosinn er mjúkur og
dásamlegur … þar
sem hann á heima.
Fæstir kæra sig þó um
hann í eigin garði. Hins
vegar eru litfagrar
plöntur aufúsugestir í
beðum garðeigenda en
þá þarf líka að huga að
jarðveginum. Berg-
þóra Njála Guðmunds-
dóttir stakk sér á bóla-
kaf í mold og mosa.
Garðyrkjufræðingurinn Hafsteinn Hafliðason á ýmis
nytsamleg ráð uppi í erminni.
www. gardurinn.is
www.torf.is
www.blomaval.is
www.gardheimar.is
áburður sem hefur gefið mjög góða
raun. Sé flötin gloppótt eftir að búið
er að krafsa mosann upp má svo sá
fræi í sárin.“
Hafsteinn bætir því við að sé flöt-
in stinn og þurr og slegin reglulega,
s.s. á tíu daga fresti yfir sumarið og
notuð þess á milli, eigi mosi ekki að
vera vandamál. „Ég mæli eindregið
með því að fólk raki flötina eftir
slátt. Margar nýrri sláttuvélar eru
þannig að þær mala grasið fint í því
skyni að skilja það eftir en það
hentar ekki í okkar loftslagi. Grasið
á þá til að súrna og fúlna sem veldur
því að grasflötin verður miklu
svampkenndari en ella og þá á mos-
inn auðveldara uppdráttar. Á hinn
bóginn eru til sláttuvélar sem ryk-
suga upp slægjuna og þær eru fínar.
Þá má jarðgera slægjuna, blanda
henni saman við fínan sand og nota
hana til að laga ójöfnur í flötinni.“
Sé verið að leggja nýja flöt með
grasþökum mælir Hafsteinn hik-
laust með því að nota um 10-5 cm
þykkan púða af fíngerðum sandi
undir þökurnar. Með því móti verð-
ur flötin stinnari og þolir álag betur.
Þrjár megingerðir jarðvegs
Ekki dugir að huga bara að fal-
legri flöt heldur vilja beðin í garð-
inum einnig sína athygli. Þá er lyk-
ilatriði að huga vel að jarðveginum
sem blómum, matjurtum og trjá-
gróðri er ætlað að spretta úr.
Hafsteinn segir undirbúning beða
fyrst og fremst fara eftir því hvers
Fjarðarkaup
Gildir 29. maí-31. maí verð nú verð
áður
mælie. verð
Hamborgarar m/brauði, 4x80 g .. 398 496 398 kr. pk.
Nautahakk 1.fl. ísl. .................... 998 1298 998 kr. kg
Nautafile úr kjötborði ................. 2.298 2.998 2.298 kr. kg
Lambafile úr kjötborði ................ 2.598 2.998 2.598 kr. kg
Ferskur kjúklingur 1/1................ 539 899 539 kr. kg
Ali Spare ribs ............................ 994 1.235 994 kr. kg
Ali mexico hnakki úrb. ................ 1.409 1.879 1.409 kr. kg
Fjallalambs sítrónulæri............... 1.590 1.872 1.590 kr. kg
Nóatún
Gildir 29. maí-1. jún verð nú verð
áður
mælie. verð
Nóatúns þurrkr. lambalæri.......... 1.199 1.798 1.199 kr. kg
Nóatúns toscana grillpylsur ........ 839 1.198 839 kr. kg
Nóatúns mossarella grillpylsur .... 839 1.198 839 kr. kg
Nóatúns ostafylltar grillpylsur...... 839 1.198 839 kr. kg
Matfugl kjúklingap., Las Vegas .... 2.099 3.499 2.099 kr. kg
Matfugl kjúklingap., Gyros .......... 2.099 3.499 2.099 kr. kg
Lúða í franskri aspassósu ........... 1.698 2.398 1.698 kr. kg
Steinbítsspjót mexicomarinering . 339 398 339 kr. stk.
Ungnautaborgari, 90 g ............... 79 139 877 kr. kg
Meistara kryddkaka ................... 379 539 379 kr. stk.
Krónan
Gildir 29. maí-1. jún verð nú verð
áður
mælie. verð
Krónu lambagrillsneiðar læri ....... 1.389 1.998 1.389 kr. kg
Krónu kryddaðar grísakótelettur .. 1.289 1867 1.289 kr. kg
Rose kjúklingabr. danskar 900 g. 1.198 1.498 1.331 kr. kg
Goða hrásalat ........................... 149 229 425 kr. kg
Goða kartöflusalat ..................... 189 269 540 kr. kg
Ungnautaborgari, 120 g ............. 398 558 3.316 kr. kg
Ungnautaborgari, 175 g ............. 298 468 1.702 kr. kg
Krónu kjúklingabringur Mediter ... 1.679 2.799 1.679 kr. kg
Baquette snittubrauð ................. 69 119 314 kr. kg
Maarud flögur, 3 teg. ................. 279 335 1.594 kr. kg
Samkaup/Úrval
Gildir 29. maí-1. jún verð nú verð
áður
mælie. verð
Goði grísarif BBQ ....................... 998 1.436 998 kr. kg
Kjötborð nautahakk ................... 898 1.294 898 kr. kg
Goði lambalæri, sagað ............... 999 1.242 999 kr. kg
Gourmet lambalæri, villikryddað . 1.389 1.989 1.389 kr. kg
Goði grillpylsur toscana.............. 899 1.209 899 kr. kg
SS kryddl. svínakótelettur ........... 1.429 1.788 1.429 kr. kg
Ísfugl kalkúnabollur, steiktar ....... 869 1.088 869 kr. kg
Egils Tuborg Grön, léttöl 500 ml .. 69 99 138 kr. ltr
Fanta appelsín, 2 ltr................... 99 199 49 kr. ltr
Tómatar .................................... 187 369 187 kr. kg
Þín Verslun
Gildir 29. maí-4. jún verð nú verð
áður
mælie. verð
Myllu jöklabrauð, 7 sneiðar ........ 179 254 179 kr. pk.
Galbani parmesan, 200 g .......... 829 998 4.145 kr. kg
Burtons Toffypops, 150 g ........... 135 165 900 kr. kg
Haribo barbecue sykurp., 300 g.. 269 398 897 kr. kg
Veetee hrísgrjón, 4 teg. .............. 239 298 239 kr. pk.
Nóa karamellusprengjur 150 g ... 129 169 860 kr. kg
Champion sveskjur, st.lau. 340 g 229 295 674 kr. kg
Vilko vöffluduft, 500 g................ 379 429 758 kr. kg
Rúbín kaffi rauður 500 g ............ 519 569 1.038 kr. kg
Kingsford grillkol, 4,08 kg........... 519 689 128 kr. kg
helgartilboðin
Steinbítur og parmesan börnum hjá litríkumblómum en á kvöldin
grípur hann rómantíkin
og hann nýtur þess að
sitja undir berum himni
meðan bjart kvöldið
breytist í bjarta nótt.
Ekki er verra ef hann
fær félaga sinn með og
getur kannski smellt á
hann kossi þegar eng-
inn sér til.
x x x
Vorið er samtgrimmur árstími.
Fölir landsmenn hafa
þreyð veturinn og
margir halda að með vorinu verði allt
gott og allar áhyggjur á bak og burt.
En þegar vorið svo kemur breytist
kannski fátt annað en liturinn á and-
litinu. Hjónabandið enn jafn valt og
vinnan jafn erfið. Stemmning vorsins
hefur þau áhrif á Víkverja að hann
fyllist óþægilegri tilfinningu, næstum
eins og brjóst hans sé að springa.
En Víkverji þekkir nú inn á þetta
og veit sem er að þó að allt verði
grænt og sólin sjáist meira er það
ekki lausn við öllum heimsins vanda
og hvað þá lítilfjörlegum vanda-
málum Víkverja. Víkverji lætur sér
því hvergi bregða þó að lífsvöknun
vorsins hafi kannski öfug áhrif á hann
sjálfan eða hans nánustu.
Víkverji er einn afþeim sem láta árs-
tíðir ekki ráða lund
sinni ef hann mögulega
kemst hjá því. Þannig
fer vetrarveður ekki
fyrir brjóstið á Víkverja
þó að hann verði stund-
um dálítið pikkaður
þegar veðurguðirnir
ákveða að hafa enda-
laust haust, með til-
heyrandi gráum himni
og rigningu.
Víkverja finnst fátt
fallegra en snævi þakin
Reykjavíkurborg og
eftir að hann fékk sér
nagladekk undir hjólið sitt kemst
hann allra sinna ferða án þess að hafa
nokkrar áhyggjur. Og fátt er betra á
köldu vetrarkvöldi en að sitja undir
teppi í einu af hlýjum húsum Íslands
og drekka te.
x x x
Þegar vorar fyllist Víkverji stór-aukinni orku og stundum finnst
honum að hann sé sólin sjálf og þurfi
hreinlega aldrei að setjast niður. Í
stað tedrykkjunnar fær Víkverji sér
rósavín eða litríkan kokteil og nýtur
þess að sitja á bekk í einhverjum
hinna fallegu almenningsgarða borg-
arinnar.
Á daginn fylgist hann með litlum
  

 víkverji skrifar | vikverji@mbl.is