Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1965, Blaðsíða 9

ingar, í allt um .útt hundrað
manns eða meira með konum og
krökkum. Fyrst ætlaði ekkert að
ganga og tvisvar slitnaði línan.
Var þá fengin önnur lína
miklu sverari og loks fór þetta
að mjakast. Fyrst hægt og lítið
i einu með hvíldum, en allir
sögðu samtaka nú, og svo fór að
þetta hafðist. Mikil var líka gleði
manna, er ferlíkið kom í ljós í
fjöruborðinu og var þá rekið upp
heróp á mörgum tungumálum.
Erfitt var í byrjun að trúa að
þetta væri byssa, enda var grjót
það og kuðungar, sem vaxið hafði
utan um hlaupið mun meira að
vöxtum og þyngslum, en jafnvel
byssan sjálf og var hún þó engin
léttavara.
Var nú strax hafist handa að
berja utan af henni draslið. Það
var ekki eins auðvelt og halda
mætti. Þetta var allt svo soðið
og meitlað saman, að engin leið
var að losa nema smábúta í einu.
Þegar loks tókst að komast inn
úr steinbrynjunni og hreinsa
hlaupið á bletti, sást að hér var
um kopar fallstykki að ræða og
töldu hinir lærðustu og vitrustu
af nærstöddum að þetta gæti
varla verið yngra en um 300 ára.
Þá fór nú að lyftast brúnin á
sumum, og einn af okkar mönn-
um staðhæfði strax, að þetta
væri áreiðanlega frá einu tyrkja-
skipinu, sem hefði rænt í Vest-
mannaeyjum forðum. Það væri
svo sem ekki nema eðlilegt að það
hefði fengið vondan enda, eins
og Islendingar hefðu óskað því
til andskotans.
Svo hirti enginn um þetta
fallstykki og við gleymdum því
þangað til búið var að lesta
skipið og við gerðum okkur til-
búna að vinda upp akkeri. Þá
stingur einn okkar upp á því að
við ættum að sækja fallbyssuna,
við hefðum bjargað henni. Við
íslendingar ættum heldur enga
fallbyssu, og það væri skömm að
láta þetta tækifæri framhjá sér
fara að eignast eina.
Við gerðum þá nefnd á fund
skipstjóra og spurðum hvort við
mættum ekki taka byssuna um
VÍKINGUR
&
-«>
Fallbyssan tekin um bor'ö.
Greinarhöfundur einn þeirra, sem er í sjónum og stySur við flekann. A myndinni má
sjá spánskan tollvörö, sem fylgist meS af athygli.
<s>-

borð, því við ætluðum að gefa
Dvalarheimili aldraðra sjómanna
byssuna til minja. Sagði hann að
sama væri sér, ef við treystum
okkur til að koma byssunni um
borð og það tefði ekki burtför-
ina.
Hinir erlendu kunningjar okk-
ar voru komnir þarna til að
kveðja okkur og buðust þeir nú
til að hjálpa okkur við að koma
byssunni upp í málningar-
pramma, sem við höfðum við
skipshliðina og sem við stóðum í
við að mála skipsskrokkinn.
Var nú þegar snúið sér að
þessu. Það tókst sæmilega vel að
velta fallbyssunni upp á flekann
í fjörunni og koma honum áflot,
en verra var að varna því að hon-
um hvolfdi eða sporðreistist á
leiðinni. Eina leiðin til að varna
því, var að skipverjar syntu með
flekanum og reyndu að rétta
hann við eftir því sem hallaðist
á.
Þetta var erfitt, en að lokum
gekk það og út að skipi komst
bæði flekinn og fallbyssan og
voru menn þá ekki lengi að húkka
í hana og hífa hana inn á þilfar.
En ekki vorum við fyrr búnir
að ná fallbyssunni um borð, en
að þustu vopnaðir Franco-her-
menn og skipuðu okkur að af-
henda aftur byssuna. Var engu
tauti við þá komið. Þeir sögðust
vita að við hefðum bjargað henni
frá sjávarbotni, en þetta væri
skipan frá hæstu stöðum.
Varð þá skipstjórinn á Hvíta-
nesinu reiður og kallaði: Piltar,
hendið þið helvítis byssunni fyr-
ir borð, ef Franco vill fá byssuna,
þá getur hann sjálfur kafað eft-
ir henni, ,,og út með hana nú.“
Þessi merkilegi forngripur var
nú hífður upp og út fyrir og
byssunni fleygt á enn meira
dýpi en því, sem við höfðum
bjargað henni af.
Við störðum eftir byssunni
þegar við hugsuðum til þess
mikla erfiðis er það hafði kostað
okkur að ná henni upp, en á hinn
bóginn gladdi það okkur að
Franco fékk hana ekki heldur.
Þannig er þá sagan af því, þeg-
ar við ætluðum að ræna fallbyssu
frá einvalda Spánar, eru það
máske orð að sönnu að við höf-
um ætlað okkur helzt til mikið.
289