Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1995, Qupperneq 49

VÍKINGUR
Fiskmarkaðurinn
Fiskverðsvandinn:
Er lausn í sj ónmáli?
Benedikt Valsson
Að undan-
förnu hafa
komið í ljós
betur en áður
þeir brestir
sem má finna
í kerfi verð-
myndunar á
fiski hérlend-
is. Brestina
má helst rekja
til þess að
stærstur hluti
aflans sem
berst að landi
gengur kaupum og sölum milli sama
aðila, þ.e. sá sami ákveður einhliða
verð á fiski, án þess að sjómenn hafi
nokkuð um það að segja. Með þessu
er verið að misnota ákvæði í lögum
Verðlagsráðs sjávarútvegsins um
frjálsa samninga um fiskverð milli
kaupenda og seljenda, þar sem gengið
er framhjá sjómönnum sem seljend-
um.
Nú er svo komið að sjávarútvegs-
ráðherra tekur undir með gagnrýnis-
röddum og viðurkennir að margt
bendi til þess að verðlagning á fiski sé
ófullkomin vegna framangreindra
ástæðna. Jafnframt telur hann að verð-
myndunarvandann rnegi leysa með
því að selja allan fisk á markaði.
Þessu viðhorfi sjávarútvegsráðherra
ber að fagna, þótt hann bendi réttilega
á að slík lausn hafi hugsanlega í för
með sér viss vandkvæði. En við
slfkum vandkvæðum er án efa hægt
að bregðast, ef allir sem hlut eiga að
máli leggjast á eitt í þeim efnum.
Það sem skyggir á þessi jákvæðu
viðhorf sjávarútvegsráðherra eru
sjónarmið talsmanna Landssambands
íslenskra útvegsmanna, sem tekið
hafa ótvíræða afstöðu með hagsmun-
um kaupenda á fiski fremur en með
seljendum. Með öðrum orðum er
afstaða þeirra rnótuð frekar af hags-
munum „fyrirtækja“ með veiðar og
vinnslu á sínum snærum en af hags-
munum „útgerða“. Þetta eru bæði ný
og gömul sannindi. Þau virðast vera
ný hjá talsmönnum LIU, en eru
löngum þekkt hjá flestum öðrum sem
við sjávarútveg starfa, þó svo að þessi
sannindi hafi enn ekki hlotið almenna
viðurkenningu. Það er nauðsynlegt
fyrir alla viðkomandi aðila að þessi
sannindi séu viðurkennd opinberlega.
Annað er blekking.
Sjávarútvegsráðherra hefur velt upp
þeim möguleika að taka upp eldra
kerfi ákvörðunar á lágmarksverði
innan Verðlagsráðs sjávarútvegsins.
Slfkt getur verið óhjákvæmilegt sem
skammtímalausn þar til lausn á al-
mennri verðmyndun á markaði er
fundin. En nýtt verðlagsráð getur ekki
verið skipað sömu aðilum og áður
vegna þess að það tryggir ekki eðli-
legt jafnvægi milli seljenda og kaup-
enda. Fulltrúar seljenda í nýju verð-
lagsráði yrðu að vera sjómenn og
útgerðarmenn sem eru án hagsmuna-
tengsla við kaupendur, þ.e. fiskvinnsl-
urnar.
Þær úrlausnir sem hér eru reifaðar
þurfa að koma til framkvæmda fyrr en
seinna. Að sitja uppi með óleystan
vanda býður hættunni heim með
ófyrirsjáanlegum afleiðingum vegna
þess að biðlund þeirra sjómanna, sem
eru ofurseldir einhliða verðlagningu á
fiski, er á þrotum.
Útgerðarmenn — vélstjórar.
Önnumst allar raflagnir og viðgerðir í bátum, skipum og verk-
smiðjum. Áratuga þjónusta viö íslenskan sjávarútveg tryggir
reynslu og öryggi frá sérþjálfuðu starfsfólki.
49