Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.2001, Page 62

O'Brians-menn, Mc Isaacs-frændur,
Reids-menn og tröllið hann Donald
Gaskell - allir heljarmenn og þaulæfðir
sjógarpar. En þeim leist ekki á sjóinn
þann dag.
„Hvað er þarna á sundinu?" sagði ein-
hver.
„Það er bátur,” sagði Donald Gaskell.
Hann stóð með krosslagða armana og
reykti úr stuttri krítarpípu.
„Sá bátur hlýtur að vera vel skipaður
mönnunt sem leggur út á sjóinn í dag,”
sagði einhver í hópnum.
„Það er aðeins einn maður í bátnum,”
sagði Donald Gaskell, „og það er sá
gamli íslendingur því báturinn kemur frá
eyjunni.”
„Þá er hann líka orðinn ær og örvita,”
sögðu hinir.
„Nei, ekki mun hann vera ær,” sagði
Donald, „heldur mun eitthvað vera að
hjá honum því enginn leggur út á slíkan
sjó í opnum smábát nema brýna nauðsyn
veri til og líf sé í hættu.”
Þorpsbúar höfðu nú alltaf stöðugt auga
á bátnum. Þeir sáu að honum var kná-
lega róið og að honum miðaði drjúgum
áfram, enda var veðrið heldur á eftir.
Hann færðist alltaf nær og nær uns hann
kom að brimröstinni við nesið. Þar var
sóknin hörðust og lengi tvisýnt hvort
hann kæmist af. En að lokum slapp hann
yfir röstina og inn á lygnuna fyrir innan
nesið. Þar voru menn til taks sem óðu út
í sjóinn á móti honum og drógu bátinn
með Hrómundi upp á þurrt land. Svo
þyrptust menn utan um hann og spurðu
hvað honum gengi til að sækja á land í
öðru eins voðaveðri.
„Dr. Patrik! Dr. Patrik!” sagði Hró-
mundur og stökk út úr bátnum. Hann
var í gömlu rauðu strigafötunum og var
berhöfðaður.
„Dr. Patrik á heima þarna upp í hlíð-
inni,” sagði einn af mönnunum; „en
hvað viltu honum? Hver er veikur?”
„Dr. Patrik! Dr. Patrik!” var allt sem
Hrómundur sagði. Hann ýtti mönnunum
frá sér með hægð og lagði af stað upp
hlíðina, að húsi læknisins, og var stór-
stígur.
Dr. Patrik var inni í verkstofu sinni.
Hann sá þetta ægilega, forneskjulega
heljarmenni bruna áfram upp snarbratta
brekkuna eins og brekkan væri renni-
sléttur skeiðvöllur. Hann kenndi mann-
inn strax og þóttist vita í hvaða erinda-
gjörðum hann væri kominn. Og dr. Pat-
rik fann einhvern ónotahroll vara um sig
allan.
Hér skal þess getið að dr. Patrik var
rúmlega þrítugur að aldri, fremur lítill
maður vexti en vel limaður, fölur i and-
liti og með hrafnsvart hár.
Þegar Hrómundur kom að húsinu drap
hann á dyr. Og þegar ekki var undireins
lokið upp opnaði hann hurðina og gekk
óboðið inn í stofuna til læknisins. - Það
var líka víkingasiður til forna og þótti
bera vott um einurð; enda mun Hró-
mundur hafa álitið stofu læknisins opin-
beran stað, en ekki „prívat”-hús. Og
hann hafði nokkuð fyrir sér í því.
„Sæll, herra læknir!” sagði Hrómund-
ur, „konan mín er veik - komdu strax
með mér út til eyjarinnar, og ég skal
borga þér það sem þú setur upp fyrir fyr-
irhöfn þína.”
„En veðrið er ólmi, og það er alveg ó-
fært í sundinu,” sagði dr. Patrik, „ég get
ekki farið með þér fyrr en ögn lægir
veðrið.”
„Konan er mjög þungt haldin,” sagði
Hrómundur.
„Að leggja út á sundið i dag er sama
sem að fremja sjálfsmorð,” sagði læknir-
inn, „en strax og veðrið batnar skal ég
fara með þér.”
„Konan er dauðvona,” sagði Hrómund-
ur á sinni bjöguðu ensku, „þú verður að
koma undireins!”
„Þó öll auðæfi veraldarinnar stæðu
mér til boða færi ég ekki í þessu veðri,”
sagði dr. Patrik, „nei, hvorki fyrir kóng
né páfa legg ég á sjó í dag!”
„En konan deyr,” sagði Hrómundur,
„og börnin eru sex, bæði ung og smá.”
„Ég á líka konu og börn,” sagði dr.
Patrik, „og ég má ekki hlaupa frá þeim
út í opinn dauðann að raunalausu. Og ég
segi það enn einu sinni að ég legg ekki á
sjó í dag.”
Gamli Hrómundur sagði nú ekki
meira. Hann varð fölur í andliti, kreisti
saman varirnar, varð þungur á brún, og
augun tindruðu - urðu hvöss, hörð og
ægileg. Og dr. Patrik sýndist hinn breiði
barmur hans þrútna og nokkur stór tár
hrynja niður hina hrukkóttu vanga hans.
- En það voru ekki algeng lár - engin ör-
væntingartár hins yfirbugaða manns,
heldur gremjutár hetjunnar - vikingsins -
tár sem líktust hagli - hörð, köld og
nístandi eins og dauðinn.
Hrómundur var ægilegur þar sem
hann stóð fyrir framan dr. Patrik. Það
komu undarlegir drættir í andlit hans,
voðalegur glampi í hin hintinibláu augu;
hinir steklegu, hrufóttu fingur hans
krepptust inn í lófana svo hnúarnir
hvítnuðu, og það var eins og krampi
gripi hvern vöðva og hverja taug í hand-
leggjum hans og herðum. - Hann steig
eitt spor í áttina til læknisins - og nam
svo staðar. í huga hans voru tvö sterk öfl
að berjast um yfirráðin; skynsemin og of-
dirfskan. Hann steig fram annað spor -
og nam staðar. - Lækninum fór ekki að
lítast á blikuna. Og enn steig heljar-
mennið fram eitt spor - og nam staðar.
Og um leið náði skynsemin yfirráðunt í
huga hans og kom jafnvægi á tilfinningar
hans og geðshræringar. Andlitið náði aft-
ur sínum rétta lit, og hinn geigvænlegi
glampi hvarf úr augunum. Hann sneri
sér við snúðugt og snöggt, gekk hvatlega
út úr húsinu, fór ofan brekkuna í fáurn
skrefum og stikaði stórum skrefum í átt-
ina til bátsins í fjörunni.
En enginn má hugsa að hann hafi ætl-
að að vinna lækninum mein. Honum var
annað í hug eins og þið fáið bráðum að
heyra.
Niður við sjóinn voru þorpsbúar. Þeir
viku úr vegi fyrir Hrómundi um leið og
hann gekk að bát sínum. Þeim þótti brún
hans þung og eitthvað tröllslegt við hann
og óhemjulegt. Og þeir þóttust vita or-
sökina.
Donald Gaskell tók út úr sér krítarpíp-
una og gekk til hans og lagði hönd á öxl
honum.
„Vertu kyrr, gamli íslendingur!” sagði
Donald með sinni djúpu bassarödd; „-
vertu kyrr hjá okkur þangað til veðrinu
slotar ofurlítið, og þá skulu tíu færustu
drengirnir hérna flytja þig og dr. Patrik í
stóra bátnum hans O'Hara út til eyjarinn-
ar. En nú sem stendur er engu skipi fært
út á sundið nema stóru gufuskipi.”
Allir tóku nú í sama strenginn og Don-
ald og báðu Hrómund að bíða uns veðr-
inu slotaði ögn.
En gamli Hrómundur þagði. Hann ýtti
fram bátnum ofur hægt, þumlung fyrir
þumlung, og virtist vera að ráða það við
sig hvort hann ætti að vera eða fara.
„Hafðu mín ráð, gamli sterki sæúlfur,”
sagði Donald, „og vertu kyrr; því svo illt
sem það var að komast í land verður þó
hálfu verra að fara til baka.”
En Hrómundur þagði enn og hélt á-
fram að ýta bátnum fram, þumlung fyrir
þumlung, án sýnilegra erfiðismuna. Bát-
urinn var að sjá léttur eins og skel í
höndunum á honum.
í þessu kom dr. Patrik í hópinn. Hann
kallaði hvað eftir annað til Hrómundar
og bað hann að gæta skynseminnar og
fara ekki fyrr en lyngdi og kvaðst þá
skyldu fara með honum. Ýmsir aðrir
skutu þar orði inn í - en Hrómundur
þagði alltaf. - Og nú var hann næstum
búinn að ýta bátnum á flot. Hann sneri
sér við með mestu hægð og horfði til
mannanna sem stóðu í þéttri röð í fjör-
unni. Hann horfði út til eyjarinnar og
hugsaði lil konunnar dauðvona og litlu
barnanna sinna, og hann horfði á röstina
við nesið og ölduganginn á sundinu. í
slutlu máli; hann horfði eins og maður
sá sem ætlar að stökkva yfir hyldýpisgjá,
upp á líf og dauða, og er að mæla nteð
augunum hvað stökkið sé langt og þykir
tvísýnt að hann komist yfir unt.
Allt í einu tók hann snöggt viðbragð
eins og þeir einir geta tekið sem eru hálf-
tröll og hamramir. Hann stökk upp fjör-
una eins og pardusdýr eða tígris og
stefndi á Donald Gaskell. En þegar
minnst varði tók hann aðra stefnu og
vatt sér inn í mannþröngina þar sem dr.
Patrik stóð, þreif til hans með ógnar
snarræði, tók hann í fang sér eins og lítið
62 - Sjómannablaðið Víkingur