Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1987, Síða 77

Náttúrufræðingurinn - 1987, Síða 77
1981, e.t.v. sami fugl og sást þar árið áður. Síðan sást fullorðinn rósamáfur í júní 1982 í Aðaldal (9. mynd). Fullorðinn rósamáfur sást einnig um 200 sjómílur suður af Vík í Mýrdal, 30. apríl 1971 (Thurston 1982). Auk þeirra fugla, sem að framan greinir, sáust 3 fuglar við Laxá í Þingeyjarsýslu 10. júní 1951 og tveir þrem dögum síðar, sem gætu hafa verið rósamáfar. Þar sem nánari lýsing er ekki fyrir hendi, eru þessir fuglar ekki taldir með í skránni hér að framan. Par sem fuglinn við Skipalón birtist ár eftir ár, eru sterkar líkur á því, að um sama einstakling hafi verið að ræða í öllum tilfellum, og að það sé sami einstaklingur, sem sást á Akureyri (en þar á milli eru um 12 km). Ekkert bendir til þess að þessi fugl hafi reynt varp. í upptalningunni hér að ofan eru þær athuganir, sem eiga við fugl þenn- an, merktar með stjörnu (*). í nýlegri grein um rósamáfa eftir Bledsoe og Sibley (1985) kemur fram að þeir þekkja ekki dæmi þess að rósamáfar hafi sést ár eftir ár á sömu slóðum utan íshafssvæðanna. Slík hegðun er þó ekki óþekkt meðal fugla sem hrakist hafa út fyrir venjuleg heimkynni sín. Eins og skráin hér að framan ber með sér, hefur einn fugl sést í febrúar og annar í mars, en allir hinir á tíma- bilinu apríl til ágúst, flestir í júní. Þannig hafa engir rósamáfar sést fyrri part vetrar (nóvember til janúar), og skýtur það nokkuð skökku við rósa- máfsfundi annarsstaðar við strendur Evrópu, en þar eru þeir mun algengari að vetrarlagi (nóvember til febrúar) heldur en á vorin og sumrin (10. mynd). Rósamáfur er lítill máfur, mun minni en hettumáfur. Fullorðnir fuglar að sumarlagi eru roðalitir á kviði, síð- um og höfði. Mjór dökkrauður (eða svartur) hringur er um háls þeirra (9. mynd). Vængirnir eru gráir að ofan og neðan með ljósari rönd á afturbrún. Fullorðnu fuglarnir missa roðalitinn og dökka hálshringinn á veturna. Vængmynstur ungfugla á fyrsta ári er líkt og á ungum ritum. Gott einkenni á fullorðnum og ungum rósamáfum, auk smæðar, er fleyglaga stél og hlutfalls- lega lítið nef. ísmáfur (Pagophila eburnea) Ismáfar eru hánorrænir, svo sem nafnið bendir til. Þeir verpa á Sval- barða, á eyjunum í Norður-íshafinu norðan Síbiríu, nyrst á Grænlandi og eyjum norðan Kanada. Þeir hafa ný- lega fundist verpandi á jökulskerjum norðan Angmagssalik á austur Græn- landi (Wright & Matthews 1980). fs- máfar verpa á gróðurlausum klöppum eða í urð, sjaldan fjarri sjó, eða á breiðum bjargsyllum. ís og snjór er aldrei langt undan, og ísmáfur hefur meira að segja fundist verpandi á ís- jaka. Sjaldgæft er að sjá ísmáfa setjast á sjó, og vitað er að þeir forðast bleytu. Fæða ísmáfa er ýmsir fiskar og hryggleysingjar, sem þeir taka við ís- jaðarinn, en einnig leggjast þeir á hræ sela og fleiri dýra. Á myrkum vetrar- dögum eru sjálflýsandi fiskar mikilvæg fæða (Orr & Parsons 1982). Fátt er vitað um ferðir ísmáfa utan varptíma. Þeir halda sig þó við ísrönd- ina í Norður-íshafi á veturna og flytja sig til með ísnum. Þeir eru reglulegir vetrargestir við Labrador og í Davis- sundi vestan Grænlands. Merkingar benda til þess, að varpfuglar frá Sval- barða leiti þangað. Hins vegar eru ís- máfar sjaldséðir við N-Noreg og við Síbiríustrendur. Við Færeyjar eru ís- máfar e.t.v. reglulegir vetrargestir (Bloch & Sórensen 1984). Þeir eru 71
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.