Náttúrufræðingurinn - 1958, Side 6

60
NÁTT Ú R U FRÆÐINGURINN
lians. Hinn liæsti þeirra er kenndur við Hákon konung VII. Hælar
skeifunnar vita til norðurs, að kalla má, og hefur þar runnið fram
úr lienni skriðjökull firnamikill. Annars falla alls 10 skriðjöklar
niður hlíðar Bjarnarfjalls, og eru sumir þeirra geysibrattir og ná í
sjó niður. Þess sjást þó glögg merki, að jöklar hafa minnkað þarna
sem annars staðar á norðurslóðum hin síðari árin. Bjarnarfjall er
eitt liinna fegurstu fjalla, sem augað lítur, mikilúðugt, sviphreint,
með fögrum línum, en harðneskjulegt nokkuð. Talið er það meðal
hæstu eldfjalla jarðarinnar, og er þá hæð þess talin frá hafsbotni,
en mjög skammt er frá ströndinni að austan og norðan og niður
á 1000 til 1400 m dýpi, og að mestu sami halli og á undirstöðu
jökulsins ofan sjávar eða 8°—10°.
Þegar kemur suður fyrir rætur Bjarnarfjalls lækkar eyjan mjög
og mjókkar, og liefst nú Miðey. Má telja norðurmörk hennar frá
Jamesons-vík, norðan undir Eggey og yfir til Norðurlóns. Þar sem
hún er mjóst eru 2.5 km milli stranda. Eggey er 217 m hár höfði,
en vestur frá henni og að Traill-höfða um 15 km leið opnast
Rekavík (Rekvedbukta). Vestast í henni helur hrattnstraumur fall-
ið til sjávar, en annars er með víkinni lág sandströnd, sem minnir
mjög á sandana á suðurströnd íslands. Með endilangri ströndinni
er rif 6—10 m liátt, en víða allt að hálfum km á breidd. Ofan við
það er grunnt lón, Suðurlón (Sörlaguna), sem hvergi er talið vera
meira en einn metri á dýpt, en víða þó miklu grynnra, og þornar
verulegur hluti þess á sumrum. Vatnið í því er ósalt. Austan að
lóninu og alllangt vestur með því að norðanverðu hefur fallið
hraun frá eldgíg í suðurhlíð Bjarnarfjalls. Nær hraunið upp að
fjallshlíðinni, sem er snarbrött en víðast með lágri brún, og er þar
sýnilega forn strandlína. Vestan við hraunið liggur lónið upp að
fjallshlíðinni, en vestast í víkinni eru breiðir sandar milli fjalls
og fjöru. Sandarnir ásamt lóninu í Rekavík eru 1—1.5 km á breidd,
og er þetta nær eina undirlendið á eynni, sem kallast getur því
nafni.
Eggey er talin vera gamall eldgígur, og enn kvað stundum sjást
reykur úr henni. Eins og nafnið bendir til, var hún enn eyja, fyrst
er menn komu til Jan Mayen. En sandur hefur borizt svo að henni,
að hún er nú löngu landföst, og aðeins ávöl brekka upp á hana
landmegin, en þverhnípt er hún að framan. Að vestan er hún gerð
úr lagskiptum sandsteini, svo mjúkum, að mylja má hann milli