Náttúrufræðingurinn - 1942, Side 60

104
NATTÚR UFRÆÐINGURINN
stað. Þá verður ekki séð, að neitt láglendi liafi tekið við austan
Ivinnarfjalla, né að lil hafi verið liin núverandi víða útrás uni
Skjálfandaflóa, en hinsvegar að hæðalilutföllum liafi verið svo
farið, eða jökulþykkt svo geysileg inn um miðbik landsins að
jökulskriðið var knúð til þess að leggja leið sína norðvestur um
hálendi Ivinnarfjalla.
Auk hinna þriggja fundarstaða á fornum jökulmenjum milli
berglaga, er nú Iiefir verið að nokkru lýst, varð ég samskonar
myndana var á nokkurum fleiri stöðum, þótt þær væri ekki jafn-
efnismiklar og greinilegar og Iiinar. Þannig eru lög af völubergi
með nokkurum jökulmenjasvip í Gljúfurárgili í Kaldakinn gegnt
Yzta-Felli og er þar miðhlíðis i um 450 m hæð, þar sem mætist
fornbergið neðar í fjallinu og hið yngra grágrýti er ofaná liggur.
Þá er og víðáttumilcið en þar sem til sér ekki mjög þykkt lag af
jökulíeirsmenguðu og eldhökuðu móbergi uppi í háfjallabrúnum
um Stóruvelli i Bárðardal. í norðanverðu Ljósavatnsskarði austan-
til sýnist mér, tilsýndar að sjá, samskonar myndanir og ég liefi
lýst þar beint á móti í Stóradalsfjalli, enda er það i samræmi við
athugun H. Pjeturss og W. Iwans. Við Merkjárgil, vestan
til í skarðinu norðanverðu, er milli samskeyta eldra basaltsins
og grágrýtislagsins efst í fjallinu, rauðbakað lag, sem mjög lík-
ist jökulmenjum að öðru en litnum, en enga jökulrispaða steina
fann ég þar. Nokkuru þar fyrir norðan í Fnjóskadalsbrúnum sagði
mér kunnugur og glöggur maður, að væri leirbornar völusleins-
myndanir, er eftii- lýsingu lians er mjög líldegt að sé jökulmenjar.
Auk þessa hitti ég á nokkurum stöðum á háfjöllunum jökulleirs-
ihlöndun i veðraða yfirhorðslaginu með jökúlrispuðum smástein-
um, sem samkvæmt reynslu minni annarsstaðar gæti átt rót sina
að rekja til millilaga, þótt ekki verði um það fullyrt.
Fjöllin vestan Flateyjardals kannaði ég ekki og mjög lauslega
vestan Fnjáskadals. Þar virðist að minnsta kosli norðantil, að grá-
grýtið sé mjög eytt ofanaf. Þó kennir þess í brúninni norðan Bílds-
árskarðs og þar hefi ég sterkan grun um, að jökuláhrifa mundi
hafa gætt milli berglaga, þótt ekki fengi ég nægar sannanir þar um.
Samkvæmt framangreindu, tel ég það fullkomlega sannað, að
H. Pjeturss hafi haft rétl fyrir sér, er hann lýsli fundi sínunt
i Skriðugili, og þar sem jökulmenjar milli berglaga hafa nú fund-
izl svo efnismiklar og um svo stórt svæði, þá megi treysla því, að
þær muni vera til staðar meira eða minna í fjöllunum austan
Eyjafjarðar, þar sem berglögin, er þær heyra til eru ekki eydd
ofan af. Vestan Eyja.fjarðar er könnun minni um liáfjöllin svo