Náttúrufræðingurinn - 1967, Blaðsíða 13

NÁTTÚRU FRÆÐINGURINN
105
og Guðmundur Sigvaldason. Er að lokaprófi kom, fórum við að
litast um eftir atvinnu við okkar hæfi. Útlitið var ekki gott og það
hvarflaði jafnvel að okkur að setjast að erlendis, þótt engum sé
það síður hent en jarðfræðingum, sem hafa miðað allt sitt nám
við það að setjast að heima á íslandi. Er heim kom að framhalds-
námi loknu, hafði Tómasi tekizt að fá okkur ráðna hjá Atvinnu-
deild ITáskólans. Mér er ekki grunlaust, að Tómasi hafi sumarið
1961 sýnzt draumurinn vera að rætast og innan tíðar yrði jarð-
fræðideild eða -stofnun kornin á laggirnar. Næstu árin voru mörk-
uð bjartsýni. Iðnaðardeild Atvinnudeildar Háskólans tók stakka-
skiptum. Húsakynnin voru endurnýjuð, tæki keypt og mannaflinn
aukinn. Með komu yngri manna breyttist starfsemin, og var þá
auk þjónustuverkefna tekið að leggja meiri stund á grundvallar-
rannsóknir. Tómas tók virkan þátt í starfinu og studdi að getu,
en auk þess mætti þessi uppbygging jarðfræðistarfseminnar góðum
skilningi hjá jjáverandi forstöðumanni Iðnaðardeildar, Óskari F>.
Bjarnasyni, og Rannsóknarráði. Nokkurn skugga bar þó undirbún-
ingur að lögum um Rannsóknarstofnanir atvinnuveganna á starf-
semina, enda var lagafrumvarpið um margt gallað og samið af
skammsýni. Sérfræðingar Atvinnudeildar bentu á ýmislegt, sem
betur mætti fara, en ábendingar þeirra fengu engan hljómgrunn.
Einktnn var stjórnarfyrirkomulag og þröng verkefnaskipting gagn-
rýnd, en í stjórn stofnananna gætir áhrifa sérfræðinga ekki. Er það
reyndar furðulegt, þar eð heita má, að jreir einir hafi aðstöðu til
að fylgjast með framvindu rannsókna erlendis og séu færir um að
fara inn á nýjar brautir. Hlutur jarðfræðinnar var fyrir borð bor-
inn og bún strikuð út úr þröngri verkefnaskiptingu Rannsóknar-
stofnunar iðnaðarins. Var hún jró orðin veigamikill þáttur í starf-
serni Iðnaðardeildar. Tómas reyndi af fremsta megni að liamla á
móti þessari öfugþróun, en viðleitni hans var ekki sinnt frernur
en öðrum ábendingum sérfræðinga, jrótt hann væri þá formaður
Rannsóknarráðs ríkisins. Lögin um Rannsóknarstofnanir atvinnu-
veganna komu til l'ramkvæmda haustið 1965. Á Iðnaðardeild urðu
þá m. a. þær breytingar, að í stað þáverandi forstöðumanns var
ráðinn nýr forstjóri. Er skemmst frá J)ví að segja, að jarðfræðistarf-
semin hefur síðan dregizt saman og lamazt. Flestar hrakspár um
hið nýja fyrirkomulag hafa ])ví miður rætzt, eins og við var að
búast, þegar litið tillit er tekið til þeirrar reynslu, sem aflazt hefur