Náttúrufræðingurinn - 1994, Blaðsíða 38

1. mynd. Holdugur dúði, eins og hann er sýndur á flestum myndum. Málverk eftir
Roelandt Savery frá þriðja tug sautjándu aldar (Natural History Museum, London).
rauðleitt í oddinn. Fæturnir voru gulir og
gildir og vængimir „svo rýrir og gagns-
lausir að þeir eru til þess eins að staðfesta
að hér er fugl á ferð“, svo vitnað sé í Sir
Thomas Herbert, enskan mann sem kom til
Máritíuseyjar árið 1627. Hann sagði að
fuglinn hefði vegið að minnsta kosti 50
pund (23 kg).
Fuglinum útrýmt
Menn veiddu þessa ófleygu fugla einkum
til gamans því kjötið var víst vont. Öllu
háskalegri vom þeim samt spendýr sem
mönnunum fylgdu. Landnemamir fluttu
með sér hunda og ketti, apa, svín og rottur.
Þessi kvikindi breiddust fljótt út um eyna
og útrýmdu dúðunum, einnig af afskekkt-
um svæðum þar sem menn komu aldrei.
Hundar vom aðgangsharðastir við full-
vaxna fugla en kettir, rottur, apar og svín
gengu frá eggjum og ungum. Um 1680 var
tegundin með öllu útdauð.
11 NÝTT LÍKAN AF DÚÐA
Arið 1990 var safnverði á Konunglega
safninu í Edinborg, Andrew Kitchener, fal-
ið að vinna nýtt líkan er sýndi útlit þessa
fræga fúgls. Hann komst brátt í vanda:
Elstu myndir af dúðum, frá því menn upp-
götvuðu tegundina 1598 þar til um 1605,
voru af mun grannvaxnari fuglum en hann
hafði áður séð á mynd. Aftur á móti sýndu
málverk, gerð um 1626 og síðar, þá akfeitu
klunna sem mótað hafa hugmyndir okkar
um útlit dúða (1. mynd).
Líkamsleifar af dúðum
Nokkrir dúðar voru fluttir lifandi á skipum
til Evrópu á sautjándu öld og sýndir þar.
Því miður hefur fátt varðveist af þessum
sýningargripum annað en málverkin. Þó er
til þurrkaður haus og fótur í dýrafræðisafni
Háskólans í Oxford, fótur í Breska safninu
32