Samvinnan - 01.12.1949, Side 12

landnáms- og söguöld. í þessum sal
verður gesturinn minntur á upphaf
byggðar í landinu og reynt að láta
minjar landnámsfólksins tala eins
skýru máli og unnt er. Frá engu skeiði
sögu. vorrar eigum vér jafnmikið af
jarðfundnum gripum og einmitt
þessu, og stafar það af hinum heiðna
grafsið að jarða lík með gripum og
gersemum. Mun og óhætt að fullyrða,
að í þessa deild á mikið eftir að bæt-
ast, því að varla líður svo ár, að ekki
finni menn eitthvað, sem þar á að eiga
heima.
Samhliða þessum sal á að vera
norskt safn, sem norska þjóðin ffyrir
forgöngu Andersen-Rysst sendiherra,
Sheteligs prófessors o. fl.) hefur ákveð-
ið að gefa íslandi. Verða þetta bæði
fornir gripir, allt frá steinöld og fram
að landnámsöld íslands, og seinni alda
gripir. Fornu gripunum er ætlað að
gefa dálítinn smekk af norskri for-
sögu, sem um leið að flestra áliti er
forsaga íslendinga, en gripirnir frá
seinni öldum eiga að sýna, í hvaða átt
þróunin hefur gengið, og vera til sam-
anburðar við íslenzkt efni frá sama
tíma. Þökk og heiður sé Norðmönn-
um fyrir þessa ræktarsemi þeiiTa og
höfðingskap.
Gesturinn, sem farið hefur um þessa
tvo sali, gengur þessu næst um aðra
tvo stærri sali, sem helgaðir verða
mestmegnis íslenzkum listiðnaði frá
seinni öldum. Verða þar einkum allir
þeir hlutir, sem nú eru í deild þeirri,
sem kölluð er „Stofan“. Þarna er mik-
ið veggrými, enda veitir ekki af því,
þar eð um er að ræða geysimikið af
stórum teppum og reflum, sem þurfa
að geta notið sín vel á vegg, m. a. fjöl-
margt, sem aldrei hefur verið hægt að
sýna á gamla safninu sakir þrengsla. í
þessum sölum verða saman komin ým-
is helztu dýrmæti Þjóðminjasafnsins,
tréskurðurinn ágæti, vefnaður, út-
saumur, silfursmíði, og það er ekki of-
sagt, að vér eigum þarna einn hinn
fegursta vitnisburð um menningu for-
feðra vorra, og munu seinni menn ef-
laust vel kunna að meta það, eins og
það líka er eftirtektarvert, að útlendir
menn eru skyggnari á þessi menning-
arverðmæti en sjálfir vér. í þessa deild
hefur verið ötullega safnað, og líklega
varla við því að búast, að í hana bæt-
ist nokkuð að ráði.
Til hliðar við þessa tvo sali verður
sérsafn, sem ber nafnið Ásbúðarsafn.
Því hefur upp komið hinn landskunni
forngripasafnari Andrés Johnson í
Hafnarfirði. Hann hefur á langri ævi
dregið saman kynstur af alls konar
gripum hvaðanæva af landinu og
hvorki sparað til þess fé né fyrirhöfn.
í safni hans kennir margra grasa og
fullvíst, að mörgu hefur hann borgið
ómetanlegu. Safn hans er nú runnið
til Þjóðminjasafnsins allt sem ein
heild.
EGAR LOKIÐ er göngu um þessa
sali, kemur gesturinn inn í
kirkjusalinn. Eins og nú er háttað á
Þjóðminjasafninu, eru kirkjugripirnir
mjög fyrirferðarmiklir, og setja þeir
mjög svip á safnið, og að því er sum-
um finnst nokkuð á kostnað verald-
legu gripanna. Það kann að vera rétt,
að nokkuð skjóti skökku við um hlut-
fallið milli þessara tveggja aðilja, en
kirkjudeildin á þó að sjálfsögðu að
vera virðuleg, enda er henni ætlaður
fallegur staður í nýja húsinu. Kirkju-
deildin er, þegar á allt er litið, full-
komnasta deild safnsins, og yrðu seint
upp taldir allir þeir dýrgripir, sem
hún geymir, þótt ekki séu allir af ís-
lenzku bergi brotnir. Einkum eigum
vér tiltölulega mjög gott safn af
kirkjugripum frá miðöldum, t. d.
marga mjög merkilega kaleika, og get-
um vér að þessu leyti borið oss saman
við grannþjóðir vorar á Norðurlönd-
um. Forstöðumenn safnsins hafa allir
látið sér mjög annt um söfnun og við-
Gamli islenzki vefstóllinn, sá eini sem til er sinnar tegundar.
12