Samvinnan - 01.12.1949, Blaðsíða 55

„gamma“-geislarnir næðu þangað
ekki. En þá skeði það undraverða, að
brúnir hestar urðu gráhærðir, rauðar
kýr hvítar fyrir hærum, og svartur
köttur á einum af bæjunum varð hvít-
ur. Vísindamenn hófu þegar umfangs-
miklar rannsóknir á þessum undar-
legu fyrirbærum, og með því að bera
saman tímann, komust þeir að þeirri
niðurstöðu, að ofurfíngerð dögg, hefði
komið úr „atom“skýinu, hún hefði
lagst í feld dýranna og hinar geisla-
virku smáagnir hefðu litað hárin
nokkru síðar.
— Dýrin deyja þrem árum siðar.
58 nautgripir, sem höfðu lent í
„atom“-regninu voru fluttir til borg-
arinnar Oak Ridge í Tennessee og
komið þar fyrir sérstökum gripahús-
um. Þessi dýr deyja nú unnvörpum og
öll af sama sjúkdóminum. Hvítu blóð-
kornin hverfa úr líkamanum. Dýrin
sjálf eru geislavirk eftir „atom“-dögg-
ina, sem settist í feld þeirra, tróð sér
síðan inn í líffæri dýranna og veldur
nú dauða þeirra. Líffræðingar hafa
rannsakað mjólk þeirra, tímgunar-
hæfni og allan framgang þessi þrjú ár,
og liafa safnað merkilegum gögnum,
sem munu verða mikils virði fyrir
rannsóknir framtíðarinnar. Miklar
rannsóknir hafa verið gerðar á högun-
um, þar sem dýrin voru á beit, þegar
þau urðu fyrir ,,atom“-regninu. Amer-
íska kjarnorkumálanefndin hefur lát-
ið rannsaka möguleika á því að auka
gras- og kornvöxt með geislaverkun.
Nú liggur frammi skýrsla vísinda-
manna um þetta atriði, og eftir henni
að dæma, mun landbúnaðurinn ekki
geta vænzt neins slíks, a. m. k. ekki
með þeim tækjum, sem nú eru þekkt.
Fórnarlömb visindamia.
Margar þeirra tilrauna og rann-
sókna, sem vísindamenn gera um þess-
ar mundir á áhrifum kjarnorkunnar,
eru mjög áhættusamar. í Ameríku eru
nú yfir 500 vísindamenn, sem koma
svo nærri hinum geislavirku efnum,
að þeir eru í stöðugri lífshættu þess
vegna. Tveir þeirra hafa þegar látið
lífið í rannsóknunum og 11 hafa særzt.
í Bikini-flóanum eru gerðar mjög
víðtækar rannsóknir, og mikill ara-
grúi amerískra vísindamanna hefst við
á ýmsum smáeyjum í flóanum. „Kon-
ungur“ eyjanna, Judah, og hið litla
þjóðbrot lians, varð að yfirgefa eyjarn-
ar, þegar kjarnorkusprengjurnar voru
reyndar, og það er sagt, að hann hafi
litlar vonir um að komast þangað aft-
ur í náinni framtíð. Hinar litlu, un-
aðslegu eyjar eru orðnar lífshættuleg-
ir staðir. Síðastliðið vor var Judah,
sem er höfðingi yfir hinni litlu þjóð, í
heimsókn á megineynni. Þar fékk
hann að vita, að land hans myndi
verða hættulegur staður í næstu 15—
"20 árin. Hinn hörundsblakki höfð-
ingi var sóttur til eyjarinnar af amer-
ískum flotamönnum. Sagt er að hann
hafi verið dapur í bragði, þegar hann
yfirgaf hina fögru eyju og hélt áleiðis
til Rongerik, sem er 190 mílur frá Bik-
ini, en þar hefur hann og þjóð hans
búið um sig, til bráðabirgða að vísu,
en ýmsir óttast að það muni geta orðið
um allan aldur.
Um borð í einu rannsóknarskip-
anna í Bikiniflóanum gerðu nokkrir
vísindamenn merkilegða athugun.
Þeir höfðu tekið mynd af litlum fiski
frá því svæði, sem neðansjávarsprengj-
an hafði sprungið. Þegar filman var
framkölluð var hún næstum því eins
og fullkomin röntgenmynd. Beina-
grind fisksins var geislavirk og lýsandi.
Fiskurinn var hættulegur fyrir um-
hverfið og alla, sem nálægt honum
komu. Sama er að segja um málmbúta,
sem sóttir hafa verið í skip, sem sukku
á þessu svæði. Þeim hefur jafnóðum
verið fleygt í hafið aftur, vegna hinna
hættulegu geislaverkunar. Vísinda-
mennirnir hafa einnig fundið mikinn
fjölda af plöntum, steinum og öðrum
fiskum, sem eins er ástatt um. Við
ströndina hafa verið sett upp stór
skilti með aðvörunum, ef einhver
skyldi koma þar að landi og vita ekki
um hættuna.
En hvað hefur orðið um Bikini-dýr-
in? Talið er að neðansjávarsprengjan
lrafi haft miklu mikilvirkari áhrif en
bæði Hiroshima- og Nagasakisprengj-
urnar. Árið 1946 voru 76 skip við Bik-
ini, en nú eru aðeins eftir 10 þeirra. 9
sukku við sprenginguni í Bikiniflóan-
um og 57 liggja eins og vogrek á víð
og dreif. Nokkrum þeirra hefur verið
sökkt af flotanum vegna hinnar gífur-
legu geislaverkunar, en sum þeirra
hafa verið notuð til rannsókna, t. d.
hefur eitt þessara skipa verið flutt í
höfn í Seattle í Bandaríkjunum. í
skipunum voru 5000 rottur, 120 mýs,
200 svín og 200 geitur. Það, sem eftir
lifir í dag af þessum skepnum er að-
eins 3 svín og 25 geitur. Það er allt og
sumt. Það voru þó ekki öll dýranna,
sem dóu af geislavirkuninni. Nokkur
þeirra fórust við sprenginguna, nokk-
ur drukknuðu, þegar skipin sukku, og
eitthvað er álitið hafa dáið af eðlileg-
um ástæðum. En langsamlega flest
dóu af hinni lífshættulegu geislaverk-
un. Svínin þoldu geislaverkunina
verst. Langflest þeirra dóu á fáum
dögum. Sjúkdómseinkenni voru svip-
uð og hjá fólkinu í Hiroshima og
Nagasaki, en þó var sá munur á, að
sjúkdómurinn var fljótari að taka á
sig hina raunverulegu mynd sína, þeg-
ar um dýr var að ræða, og fljótari að
verða dýrúnum að bana en mönnum.
Fyrst urðu dýrin lystarlaus, síðan stygg
og hryssingsleg. Litlu síðar kom
„atom“-dauðinn. Hvítu blóðkornin
hurfu úr líkama dýranna og blæðing-
ar hófust alveg á sama hátt og átt
hafði sér stað með fólk í Japan, og
dýrin dóu á fáum dögum. Hár og húð
duttu af líkamanum, og síðasti þáttur-
inn, sem var öruggt merki um dauða,
voru innvortis blæðingar. Nokkrar
geitur fengu blóðfærslu (transfusion)
og fyrst virtist það ætla að bjarga
þeim, en eftir 3 mánuði duttu þær
niður steindauðar án þess að vitað
væri um nokkra sérstaka ástæðu. Þrjár
geitur, sem enn lifa og eitt svartflekk-
ótt svín, sem öll hafa liið geislavirka
eitur í líkama sínum, eru í meðferð
hjá kjarnorkusérfræðingunum, og eru
notuð nýjustu meðul og hjálpartæki,
sem vísindin þekkja gegn „atom“-veik-
inni. Hve lengi þessi dýr muni lifa, er
ómögulegt að segja, en þau hafa sem sé
fram að þessum tíma lifað, þótt geisla-
verkun sé í líkama þeirra.
Enn er það mjög takmarkað, sem
vísindamenn hafa viljað slá föstu um
kjarnorkuna og áhrif hennar. En hin-
ar umfangsmiklu rannsóknir munu
með tímanum leiða í ljós, margar
merkilegar niðurstöður. Það hefur
heyrzt frá Bikini-rannsóknunum, að
hin margumtalaða geislaverkun
('Radioaktivitet) þurfi aðeins að finn-
ast í litlum mæli, til þess að draga úr
möguleikum dýranna til að geta lifað
og að það framkalli tilhneigingu til
55