Samvinnan - 01.12.1949, Side 28

Tervonen og lialdvin við sumarbústaðinn.
eru tiltölulega fá félög, en mörg þeirra
afar fjölmenn og ná yfir stór land-
svæði. Eitt var hér. Áður hafði útbú
frá Jyvaskylá, sem er borg miklu aust-
ar — og verður nánar minnst á síðar —
verið rekið í Keuruu. Þearar svo há-
værar raddir heyrðust um það innan
sambandanna, að lieppilegra myndi
að hluta hin stærstu kaupfélög í
smærri heildir, var — til þess að rasa
ekki um ráð fram — samþykkt að gera
nokkurs konar „vísindalega tilraun“
í þessu skyni. Varð þá félagssvæðið hér
fyrir valinu. Benti sú reynsla, sem þeg-
ar var fengin, ótvírætt til þess, að rétt
væri, að sjálfstæð, ,,mátuleg“ félög
yrðu fleiri. Mér var sagt, að kaupfé-
lagsstjórinn hér, Erkki Luoto, væri ó-
venju duglegur maður, enda benti allt
til þess. Hann bauð okkur á heimili
sitt, og sagði Tervonen að mér væri ó-
hætt að taka það, sem alveg sérstaka
vinsemd, þar eð slíkt tíðkaðist alls
ekki undir svona kringumstæðum.
Einnig gaf hann mér að skilnaði árs-
skýrslur og myndir úr fyrirtækinu.
Áður en við fórum úr Keuruu, skoð-
uðum við kirkju staðarins, sem er um
300 ára gömul og mjög forneskjuleg.
Hún er ein sérkennilegasta trékirkja
Finna. Karlinn, sem sýndi okkur
hana, var sagður gamall dómari og
heimsmaður, en sneri síðan alveg baki
við lystisemdum heimsins og gerðist
skírlífur munkur. Umhverfis kirkj-
una er mjög fallegur trjágarður. I
honum eru m. a. geymdir gamlir
„kirkjubátar“ af ýmsum stærðum, og
voru þeir áður aðeins notaðir til
kirkjuferða, en eru nú löngu komnir
úr móð. Mér fannst hér, eins og í
fyrsta skipti sem ég sá Hólakirkju, að
ég væri horfinn margar aldir aftur í
tímann, meðan ég var inni, og að það
væri eins og að skipta um tilverustig
að koma aftur út í sólskinið.
SEINNIHLUTA þessa dags var
okkur ekið austur í Jyvaskyl'á. Þar
tók á móti okkur „andra direktören",
Joufto Piirainen, sem annars var þó
að hætta störfum til þess að verða að-
alframkvæmdastjóri annars kaupfé-
lags. Hér starfar hið mikla kaupfélag
„Maki-Matti“, sem er nú með stærstu
félögum í Finnlandi. Var okkur sýnt
allt hið markverðasta á vegum félags-
ins. Var þar margt að sjá og allt með
myndarbrag. Einna minnisstæðast er
mér bú, sem félagið rekur í nágrenni
borgarinnar. Þar er svínaiækt aðal-
framleiðslugreinin, en svínastíumar
eru vissulega engar „svínastíur". Og
ég sá ekki betur heldur en að fram-
kvæmdastjórinn brosti einna blíðast,
þegar hann var að „presenlera“ fyrir
okkur búskapinn. Datt mér þá í hug
Egill vinur minn í Sigtúnum, því að
ekki hefi ég séð hann annars staðar á-
nægðari en í Laugardælum, og er
liann þó enginn fýlupoki. Nei, á þess-
um stöðum er nú ekkert „maskinerí“
að verki, heldur lífsnautn bóndans og
elskhuga jarðarinnar.
Um kvöldið var okkur haldin veizla
í „resturang" kaupfélagsins. Þar var
m. a. kominn til sögunnar ritstjóri
verkamannablaðsins á staðnum, Onni
Haini. Hann minnti mig svo mjög á
Jóhann Sveinsson frá Flögu, að ég hélt
fyrst, að þetta væri hann! Þetta var
hið skemmtilegasta hóf, og var um
margt rætt. Auðvitað varð ég að segja
frá íslandi, og ritstjórinn heimtaði
blaðaviðtal. Veitti ég það, allra náð-
arsamlegast, og þótti honum merkilegt
að heyra um samvinnusamtökin hér,
en fannst þó mest til um þátt íslend-
inga í Barnahjálp Sameinuðu þjóð-
anna. Næsta dag, 21. maí, birtist svo
þetta viðtal í blaði hans „Työn Voi-
ma“ — ásamt mynd, er ég hafði með-
ferðis af niðurpökkun gjafavara okkar
til barnahjálparinnar. Ekki skildi ég
mikið í þeirri grein, er hún síðar kom
mér fyrir augu, og veit ég því ei, hvað
missagt er í þeim fræðum.
Eftir stuttan en væran svefn, vorum
við boðnir til aðalframkvæmdastjóra
Máki-Matti, Kalle J'árvinen. Hann er
þekktur um allt Finnland sem nurk-
ur brautryðjandi í verklýðs- og sam-
vinnumálum. Járvinen er að mestu
sjálfmenntaður maður, en kraftkarl
svo mikill, að honum er ósjaldan líkt
við sjálfan Tanner, hinn heimsfræga
stjórnmálamann og samvinnufrömuð.
Hann kvað vera mælskur og vinsæll,
svo af ber. Þessi maður á að baki mjög
merkilegan starfsferil. Til marks um
forustu hans í samvinnumálum má
geta þess, að það er Járvinens verk
fyrst og fremst, að Máki-Matti hefir
úr hinni fátæklegustu byrjun vaxið í
það að verða eitt af fremstu samvinnu-
félögum landsins. Hann hefir lengi
verið forseti bæjarstjórnarinnar, og er
það enn, nú hálfsextugur að aldri.
fárvinen er þó farinn að láta undan,
og það var vegna lasleika, að við sáum
hann ekki fyrr. Á einum vegg einka-
skrifstofunnar hékk stórt málverk af
honum, sem kaupfélagið hafði látið
gera í tilefni af fimmtugsafmæli hans.
Hann er hinn drengilegasti maður,
fríður sýnum og karltnannlegur, og
býr augsýnilega yfir miklum innri
krafti, en þó jafnvægi. Það er gott að
vera í návist hans, enda er líka vitað,
Kalle Jdrvinen.
28