Samvinnan - 01.12.1984, Síða 40

Mínir vinir
fara fjöld . . .
Þetta er smágert
en fagurt listaverk,
sem margt leynist
í, þegar eftir er
gáð.
Vancouver 1954 og geymir geysimikið
af þýðingum sem hann hefur gert á
ljóðum eftir íslensk skáld frá seinni
tímum. Þýðing Páls Bjarnasonar er
svona:
The Call
Friends are passing fast away,
Fate’s insistent call obey.
Perhaps I, too, am due today,
With dented armor, shield aspley,
A broken helmet, shattered sword and sins to
pay.
Hér tel ég að besta þýðingin af þessum
þremur sé komin, þótt ekki sé hún
hafin yfir gagnrýni. Á sama hátt og í
hinum má hér finna ýmsa smávægilega
ónákvæmni til að setja út á, ef vel er
eftir leitað. Þannig vísar orðið
„armor“ samkvæmt orðabókum til
málmplötubrynju, sem ég get alls ekki
frekar en áður verið trúaður á að
Hjálmar hafi haft í huga. Annað sem
setja má út á er þó ekki til miska. Svo
er t. d. um það að höfundurinn segist
ætla að koma „í dag“ (,,today“) í stað
„í kvöld“ sem engu máli skiptir. Orðið
„aspley“ í fjórðu línu þarfnast trúlega
skýringar; það er dregið af sögninni
„to spley“ eða „to splay“ sem þýðir að
„glenna út“. Skjöldurinn er því „út-
glenntur“, þ. e. tættur eftir sverðs-
höggin úr bardaganum. „Sins to pay“
nær líka að því er mér sýnist miklu
betur „syndagjöldum“ Hjálmars en
„dökk syndarálögin“ og „svört vítis-
álögin“ áður. Líka má vekja athygli á
að eftir því sem best verður séð er í
þessari þýðingu haldið stuðlum og
höfuðstöfum, með sama hætti og í
frumverkinu, og í einu og öllu fylgt
íslenskum reglum um setningu þeirra
eftir bragliðum og áhersluatkvæðum.
Þetta ber vissulega góðan vott um fimi
þýðandans.
9 Á norsku og ítölsku
Loks er þess að geta að enn eru til tvær
þýðingar á þessu sama erindi. Önnur
er á norsku, gerð af manni að nafni
Hans Hylen, og kom í bók með
þýðingum hans á íslenskum ljóðum
sem nefnist Millom frendar, islendsk
lyrikk 1850-1930. Hún var gefin út í
Stavangri 1944. Norska þýðingin er
svona:
Ljámannen
Mine vener fara brátt,
dauden hentar stort og smátt,
eg kjem etter kanskje i nott
med kloven hjelm, og skjoldet sprott,
brynja slitna, brotna sverd - ein skuldaskrott.
Hér sýnist mér aftur vera alltrúlega
þýtt, og mun þetta auðskiljanlegt
Islendingum. Fyrir sjálfum mér þvæld-
ist orðið „skuldaskrott“; samkvæmt
orðabókum þýðir seinni hlutinn nán-
ast það sama og „skrokkur“. Þýðand-
inn sýnist samkvæmt því vera að segja
lesendum að skáldið haldi á fund
örlaga sinna með syndugan skrokk/
líkama sinn. Þetta er vissulega óná-
kvæmt miðað við „syndagjöld“
Hjálmars, en gert af skáldlegum til-
þrifum og verður því að fyrirgefast.
Hin þýðingin er á ítölsku, gerð af
manni sem borið hefur nafnið G.
Prampolini. Hún birtist fyrir rúmri
hálfri öld alla leið suður í Mílanó, í
tímariti sem bar heitið II convegno
(XI, 1930). Þegar ég fletti því hefti
tímaritsins, sem flytur þessa þýðingu,
hér á Landsbókasafni sá ég ekki betur
en það væri sérstaklega helgað íslensk-
um bókmenntum frá öldinni sem leið
og byrjun þessarar, ogflytti allrækilegt
úrval af þeim í ítalskri þýðingu. Um
gæði þess er ég ekki dómbær, en
þýðingu Prampolinis á erindinu
Mannslát skrifaði ég upp eins og hér
fer á eftir úr þessu hefti:
Preparazione
I miei amici partono a schiere,
li reclama la fredda morte,
io li seguo, forse stasera,
fenduto l’elmo, squarciato lo scudo,
rotte la spada e l’armatura,
ad espiare i miei peccati.
Sjálfur kann ég ekki stakt orð í
ítölsku, en samstarfsmaður minn einn
hér hjá Sambandinu hefur aftur á móti
góð tök á henni. Hann er Svavar
Lárusson yfirkennari við Framhalds-
deild Samvinnuskólans í Reykjavík.
Hann var svo vinsamlegur að líta á
þetta hjá mér, snara erindinu aftur
yfir á íslensku í orðréttri þýðingu og
gefa mér leyfi sitt til að láta hana fylgja
hér með. Geta litlir ítölskumenn á
borð við sjálfan mig því leikið sér að
því að bera þetta saman hvort við
annað. Við slíkan samanburð kemur í
ljós að þýtt er nokkuð nákvæmlega;
það eina sem ber á milli og getur talist
skipta máli er að síðasta ljóðlínan er
klofin í sundur í tvær. Erindið verður
því sex vísuorð í stað fimm. Þessi
orðrétta þýðing er svona:
Undirbúningur
Vinir mínir fara í hópum,
þá heimtar kaldur dauðinn,
ég þeim fylgi, kannski í kvöld,
klofinn er hjálmurinn, rofinn skjöldurinn,
brotið sverðið og brynjan,
til að gjalda mínar syndir.
Og lýkur þar að segja frá smágerðu en
fögru listaverki, sem margt leynist í
þegar eftir er gáð, og frá tilraunum
manna til að búa það í þann stakk að
fólk af öðru þjóðerni geti notið þess.
40