Samvinnan - 01.12.1984, Side 74

Með
skáldsögu
sem
ferðahand-
bók
Landbúnaðurinn
stendur föstum rótum
í Vermlandi, og mun
svo vafalaust verða
lengi.
kvenna, sem þar hefur fasta atvinnu.
Ég mun aðeins geta hér einnar þessar-
ar verksmiðju sem lítið dæmi um
þennan stórfenglega iðnað
Vermlands.
í Árnesi, þar sem Norselfa fellur í
Væni, hefur verið reist mikil verk-
smiðja, sem framleiðir reyonull úr
timbri, en það er mjög vinsælt efni og
eftirsótt til fatnaðar. Árið 1958 voru
framleiddar þar nítján þúsund lestir af
rayonull úr trjámauki, og mun fram-
leiðslan hafa farið vaxandi síðan.
Talið er, að einn grenitrjástofn, sem
er 40 cm. í þvermál og tíu metra
langur gefi tuttugu kíló af rayonull, en
það nægir í alfatnað á a. m. k. fimm
menn. Þrjátíu og átta þjóðir eru nú
viðskiptavinir þessa vermlenska fyrir-
tækis.
Eins og nærri má geta vinnur fjöldi
manns við að gróðursetja skóg á vorin
og sumrin á þeim svæðum, sem höggv-
in hafa verið, - fylla í hin opnu skörð.
Eru þau störf öll unnin undir stjórn og
eftirliti sérfróðra manna.
Annar iðnaður en sá, sem tengdur
er skóginum, er einkum málmiðnað-
ur. Miklar málmnámur eru í Verm-
landi, einkum í nágrenni borganna
Karlskóga og Filipstaðar, Um árabil
framleiddi Vermland meira af járni en
nokkurt annað hérað í Svíþjóð, en þá
voru þar margar en tiltölulega litlar
járnvinnslustöðvar. Mikill hluti af
þessu járni var selt til Englands, þar
sem Englendingar gátu þá ekki fram-
leitt eins mikið og þeir þurftu. En svo
voru fundnar upp nýjar og miklu
stórvirkari aðferðir við járnvinnslu og
urðu þá Vermlendingar undir í sam-
keppninni með sínar litlu og úreltu
j árnvinnslustöðvar.
Um þetta leyti fóru líka augu manna
að opnast fyrir hinum miklu verðmæt-
um skógarins, og fleiri og fleiri fengu
atvinnu við skógarhögg og skógariðn-
að. Það fór því svo, að hinar mörgu og
litlu málmvinnslustöðvar Vermlands
lögðust niður með öllu. Var okkur
tjáð, að nú væru aðeins átta málm-
vinnslustöðvar í Vermlandi. En að
sjálfsögðu eru þær nú reknar með
nýtísku hætti, og sumar þeirra fram-
leiða vörur, sem kunnar eru um allan
heim.
• Akuyrkja og kvikfjárrækt
Eins og mörgum er vafalaust kunnugt,
eru sænskar iðnaðarvörur með því
allra besta, sem til er á heimsmarkað-
inum. Og Vermlendingar láta vissu-
lega ekki hlut sinn eftir liggja í því
sambandi.
Ekki er hægt að skilja svo við
atvinnuhætti Vermlendinga, að ekki
sé vikið að landbúnaðinum: akuryrkju
og kvikfjárrækt. Landbúnaður hefur
alltaf verið mikilvæg atvinnugrein í
Vermlandi bæði fyrr og nú, en hefur
að sjálfsögðu breytt mjög um svip á
síðari árum, samkvæmt kröfu hinna
nýju tíma. Hefur þar sama sagan gerst
og í öðrum menningarlöndum.
Samkvæmt heimildum leiðsögu-
manna okkar, er ræktað land rúmlega
einn tíundi hluti af flatarmáli héraðs-
ins, og hvorki meira né minna en einn
þriðji hluti íbúanna, sem vinnur að
landbúnaðinum og hinum ýmsu grein-
um hans.
Jarðvegur Vermlands er ekki eins
vel fallinn til akuryrkju og í ýmsum
öðrum héruðum Svíþjóðar. Loftslagið
er ekki heldur eins hagstætt og æski-
legt væri. Vorin eru sögð of þurrviðra-
söm einmitt þegar fræin þurfa alveg
sérstaklega á raka að halda. En þrátt
fyrir þetta er töluvert mikil akuryrkja
í héraðinu og eru hafrar sú kornteg-
und, sem gefur mestan arð. Uppskeru-
magn þeirra er helmingi meira en
hinna tegundanna allra samanlögð.
Hveitirækt er vaxandi, og ræktun
jarðepla og annarra garðávaxta er
mikil. Kvikfjárrækt er líka vaxandi.
Meiri hluti bændanna framleiðir bæði
mjólk og kjöt, sem þeir svo senda til
samvinnufélaga, sem þeir eru sjálfir
eigendur að.
Það er því harla augljóst mál, að
landbúnaðurinn stendur föstum rótum
í Vermlandi, og mun svo vafalaust
verða lengi.
Góðir lesendur. Það sem hér hefur
verið sagt um Vermland og Vermlend-
inga, gefur aðeins örlitla innsýn í þetta
fagra og söguríka hérað og líf hinna
starfsömu og ágætu íbúa þess. Ef þessi
frásögn mín kynni að vekja löngun
einhverra til að afla sér frekari fræðslu
um menn og málefni héraðsins eða
kannski fara þangað við hentugt tæki-
færi, þá er tilgangi mínum náð.
♦
74