Andvari

Árgangur

Andvari - 01.06.1959, Blaðsíða 107

Andvari - 01.06.1959, Blaðsíða 107
GEORG BRÖNDSTED: NOKKRAR MÁLVENJUR í ens\um örnefnum og mannanöfnum frá víhingaöld (ásamt stuttri greinargerð um máúlýz\una). Fyrirlestur, haldinn í Háshóla íslands, fimmtudaginn 12. marz 1959. Eins og kunnugt er, er norðausturhluti Englands sá liluti landsins, þar sem norrænna áhrifa gætir mest í örnefnum og mállýzku, og er þá miðaS viS línu, dregna frá London-Chester að ánni Tees, meðfram suðurtakmörkum greifadæmis- ins Durham. Þótt nauðafá norræn örnefni komi fyrir í Durham og litla greifadæm- inu Norðimbralandi, sem er þar fyrir norðan, er ekki þar með sagt, að á þeirn slóðum hafi ekki verið neitt norrænt þjóðarbrot, en þess gætir lítt, og hafa áhrif þess a. m. k. farið minnkandi, eftir því sem norSar dregur, því að þar var frá fornu fari ensk byggð og töluð hin svonefnda lágskozka mállýzka, sem reyndar hefur að geyma mörg norræn tökuorS. Hvaða hluti af þessu stóra svæði var byggður Dönum og hvaða hluti Norð- mönnum (og íslendingum)? Norður- landaþjóðirnar tvær, sem mótaS hafa þróunina á víkingatímum, voru, þegar hér var komið, það ólíkar, að til eru oyggjandi sannanir fyrir dönsku land- námi annars vegar og norsku hins vegar, að því er varðar sum þessara örnefna og mannanafna. Eftirfarandi nafnalistar voru dansldr: — hy: hær eða hús. — thorpe: nokkur hús í eigu einstaklinga (þó einnig notaS af NorSmönnum, og fvrir sunnan Danalög stöku sinnum með saxncskum fyrri lið). — toft: heimaakur. — klint: klettasnös. — both: búð, byrgi, smalakofi. Norskir nafnaliðir: — brekka: á dönsku hrink (bæjarheiti á fslandi). —- slakki — gil — foss — skáli: smalakofi. Fjölmörg orS og heiti voru samnorræn, og verður þá að greina á milli þeirra með hliSsjón af því, hversu oft fyrrnefndir nafnaliðir koma fvrir. Sem dæmi slikra samnorrænna orða má nefna: — skóg(r) — lund(r): um vígðan lund. — þveit: rjóður í skógi, nýbrotið land, láglend engjadrög — samheiti í þess- ari merkingu í greifadæmum norð- vestan til, sem byggð voru Norð- mönnum. Algengt hæði í Danmörku og Noregi, en vegna staðhátta al- gengara í hinum lirjóstrugri héruðum í norSvestri, sem byggð voru Norð- mönnum, enda þótt það þurfi ekki þar af leiðandi að vera eingöngu norskt. Landssvæðið, sem liér verður rætt um, cr norður- og austurhluti Yorkshires (16.500 km2, íbúatala svipuð og í Dan- mörku), hin svonefndu North og East Ridings ásamt borginni Jórvík. N. Riding,
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.