Andvari

Ukioqatigiit

Andvari - 01.06.1959, Qupperneq 108

Andvari - 01.06.1959, Qupperneq 108
106 GEORG BRÖNDSTED ANDVARI sem er eins og blævængur að lögun, liggur fyrir norðan Jórvík, og cru suður- takmörk þess árnar Derwent og Ouse (u:z) ásamt Ure (jua), vesturtakmörkin Pennínafjöllin, norður- og norðaustur- takmörkin áin Tees og Norðursjórinn. East Riding er sá þriðjungurinn, sem er fyrir austan borgina Jórvík, en takmörk bans eru árnar Derwent, Ouse og Hum- ber. I vestri og norðvestri er West Riding, lirjóstrugra bérað, sem Engilsaxar snið- gengu, þegar þeir námu land, og eru þar því yfirgnæfandi norræn nöfn, einkum norsk. Og að lokum er svo borgin Jórvík. Þar eru mannanöfn meðtalin. Árið 867 vann danski böfðinginn Ilálfdan Loðbrókarson borgina og 9 árum síðar, 876, úthlutaði hann her- mönnum sínum landi. Næstu 10 árin eru aðaltími nafngifta í Yorksliire og í öllu þávcrandi Norðimbralandi, scm náði sunnan frá Humberfljóti og norður að ánni Tyne, eins og bið foma kon- ungsríki Deira. í stuttu máli sagt var Jórvík böfuðstaður dansks konungsríkis, sem stóð tvo fyrstu áratugi tíundu aldar, en þá tóku við yfirráð Norðmanna og íra, sem komu að vestan, og lauk þeim með binni skammvinnu stjórn Eiríks blóðöxar 952—54. Við þekkjum konung þennan og stjórnartíð hans í Jórvík af glöggri lýsingu í Egils sögu Skallagríms- sonar, þar sem Égill kemst nauðulega út úr borginni, þegar hann hefur leyst böfuð sitt undan valdi erkióvinar síns og eiginkonu hans með hinu fræga kvæði sínu. Þegar hér var komið sögu, hét borgin norræna nafninu Jórvík (hestaborgin), sem var dönsk afbökun á anglíska nafninu Eoforvic (borg villi- svína), en það átti aftur rót sína að rekja til rómverska nafnsins: Eboracum. Ptolemæus minnist þessa þegar um 150 og getur þess, að það sé rómversk afbökun á lirezka nafninu Eburacon (samanber þjóðarheitið Eburones milli Maas og Rínar hjá Cæsari). Til aukins skilnings á orðinu má geta þess, að stofnandi borgarinnar hefur ef til vill heitið brezka mannsnafninu Eburos, sem dregið er af ýviði, á ensku yew, á fornnorrænu ýr, en greinar þess voru bezti efniviðurinn í boga. í gatna- manna- og hliðanöfnum borgarinnar geymast enn í dag margar málmenjar frá tíð Dana og Norðmanna. I lér eru nokkur dæmi: Bootharn (butom), nyrzt hinna fjögra fornu borgarhliða, sem enn eru eftir, dregur nafn sitt af vest- norræna orðinu búð í þáguf. fleirtölu, en samsvarandi dönsk mynd, both, kemur aftur fyrir í le Bothom í Leicester, sem svarar nákvæmlega til þorpsins Bodum (bájum) fyrir norðan Aabenraa. Bootham var í eigu Maríuklausturs, en munkarnir þar höfðu heimild til þess að hafa viku- legan markað við borgarhliðið — og stafa búðirnar þaðan. Frá borginni liggur vegurinn norður á bóginn inn í Galtres (gádtriz) Forest (dregið af göltr), sem þá var víðáttumikill. Á þeim tímum var mikið um úlfa og villisvín í stórskógum, og enn í dag er kvöldklukkum dóm- kirkjunnar hringt í ljósaskiptunum, veg- farendum til viðvörunar. Coney Street, 1213 Cuningestreet liggur nú, þar sem áður var suðvestur- hlutinn af hinum forna rómverska borgarmúr; stafurinn u bendir til dönsku orðmyndarinnar, og er þannig beinn vitnisburður um Hálfdan konung. King’s Court hét 1270 Kuningesgard, fn. kon- ungsgarðr. Hér var danski konungsgarð- urinn, aðsetur víkingakonunganna, sá sem segir frá í Egils sögu. The Guildhall dregur nafn sitt af hinni fornu Gildis- höll á Thursday Market, og þar var les Gilgarthes, fn. gildigarðr, sem tilheyrði gildishúsinu (veizluskálanum) og á mið- öldum cinnig le Tolh’hoth, fn. tolbotb.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.