Andvari - 01.01.1990, Side 21

andvari
JÓN LEIFS
19
Ferð hljómsveitarinnar til íslands vakti feiknalega athygli í þýskum
blöðum og tímaritum, og fyrir hljómleikana í Osló og Bergen, sem
hljómsveitin hélt á leiðinni til íslands, fengu þau Annie og Jón mjög
lofsamlega dóma.
Hljómsveitarferðin til íslands var Jóni mikil uppörvun þótt hún hafi
fjárhagslega ekki gefið honum neitt í aðra hönd. Strax vorið 1927 byrj-
aði hann að undirbúa aðra ferð til íslands, og hugðist hann þá koma
með enn stærri hljómsveit og sigla með hana í kringum landið og halda
tónleika í ýmsum kaupstöðum.23) Sú ferð átti að tengjast Alþingishá-
tíðinni 1930, og vildi Jón í þeirri ferð kynna nýja stefnu sína í hljóm-
sveitarstjórn, en um þá stefnu var hann einmitt um þær mundir að
skrifa ritgerðir fyrir þýsk blöð. Það urðu Jóni mikil vonbrigði þegar
Bæjarstjórn Reykjavíkur og undirbúningsnefnd Alþingishátíðarinnar
neituðu honum um styrki til ferðarinnar, enda var fjárhagslegur
grundvöllur hennar þar með brostinn. Út af þessu máli skarst í odda á
milli Jóns og söngmálanefndar Alþingishátíðarinnar, en í þeirri nefnd
áttu sæti meðal annarra þeir frændurnir Sigfús Einarsson og Páll ísólfs-
son. Af blaðaskrifum að dæma varð úr þessu illskeytt deila, og má
ætla, að aldrei hafi fullkomlega gróið um heilt aftur á milli þeirra vin-
anna Páls og Jóns.
Jón hlaut yfirleitt mjög mikið lof í þýskum blöðum og tímaritum fyr-
ir hljómsveitarstjórn sína, og var hann m.a. í Deutsches Musik-
jahrbuch settur á stall með þeim Bruno Walter og Georg Schnéevoigt.
Lofsamleg blaðaummæli duga hins vegar skammt til næringar líkam-
ans, og þurfti Jón að leita nýrra ráða til þess að framfleyta fjölskyldu
sinni. Hann sá sér tekjumöguleika í því að skrifa greinar í tónlistarblöð
og tímarit, og liggur eftir hann frá þessum árum ótrúlegur fjöldi rit-
gerða og greina um ýmis málefni tengd tónlist. Jón skrifaði meðal ann-
ars fjölda greina um hljómsveitarstjórn og um túlkun klassískrar tón-
listar. í þessum greinum kemur fram andúð hans á því sem hann kallar
rómantíska túlkun klassískra verka, og í grein sem hann birti árið 1925
og nefndi „Gegen die Romantisierung klassischer Musik“, reyndi
hann að sýna með tóndæmum úr fyrsta þætti 3. sinfóníu Beethovens
hversu ónákvæm og bjöguð hin rómantíska túlkun gæti orðið.24) Af
skrifum Jóns um túlkun tónlistar má sjá, að hann setti nákvæmnina í
öndvegi og barðist gegn frjálslegri meðferð á verkum tónskáldanna.
Erfitt er hins vegar að geta sér til um hvernig stjórnandi Jón sjálfur var