Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1997, Blaðsíða 50

Andvari - 01.01.1997, Blaðsíða 50
48 GUÐMUNDUR HÁLFDANARSON ANDVARI þingið var studd sögulegum rökum hlaut þingið að vera haldið á sínum upprunalega stað.31 Eins virðist andstaðan við Reykjavík hafa mótast af ótta manna við siðspillingu í höfuðstaðnum, þótt sá ótti kunni að þykja ein- kennilegur þegar þess er gætt að á þessum tíma bjuggu aðeins um þúsund sálir í Sódómu íslands.32 Árni Thorlacius umboðsmaður í Stykkishólmi, sem var mikill aðdáandi og stuðningsmaður Jóns Sigurðssonar, skrifaði honum t. d. bréf í september 1842 þar sem hann sagðist ósammála Jóni um þingstaðinn. Árni taldi Þingvelli henta bændum eins og sér miklu betur en Reykjavík, af því að ódýrara myndi reynast að liggja í tjöldum og nærast á skrínukosti en að þurfa að kaupa alla þjónustu í höfuðstaðnum. Einnig sagðist hann „ekki . . . óhræddur um að fyrir einhvörjum kunni sá glaumur og margmenni sem er í Reykjavík að glepja . . .“33 Afstaðan til staðsetningar Alþingis endurspeglaði vel þá tvíbentu af- stöðu sem löngum hefur einkennt viðhorf landsmanna til höfuðstaðarins. Svo eitt dæmi sé tekið, þá dró Jón Thoroddsen upp heldur ófagra mynd af Reykjavík í ástarsögunni um Indriða og Sigríði og sennilega hefur lýsing hans farið nær skoðunum Islendinga um miðja síðustu öld en skrif nafna hans Sigurðssonar. Þar er bænum lýst sem bæli spillingarinnar, þar sem blöndun danskra og íslenskra siða og tungumáls gróf undan hreinlyndi íbú- anna. Hamingjuna finna þau Sigríður og Indriði í faðmi dalanna, þegar þau hlýða kalli drottins og reisa bú á óbyggðu landi.34 Skáldverkið Piltur og stúlka er skrifað undir greinilegum áhrifum frá menningarlegri þjóðernisstefnu í anda heimspekinganna Herders og Ficht- es. Bókin leggur megináherslu á siðspillandi áhrif blöndunar menningar- heima fremur en gagnrýni á þéttbýlið sem slíkt, enda fer því fjarri að allir íbúar sveitanna í sögunni séu hjartahrein og vammlaus góðmenni. Vantrú annarra íslendinga á þjóðhollustu Reykvíkinga tengdist þó oftast fremur áherslu þeirra á mikilvægi landbúnaðarins og sveitavinnu fyrir viðgang ís- lensks samfélags en heimspekilegum vangaveltum um eðli þjóðernis. Gott dæmi um þetta viðhorf er áskorun frá Hjaltdælingum til þjóðfundar frá ár- inu 1850, en þar er kvartað yfir „þeim óþjódlega anda hjá Valdamönnun- um, að vilja búa í Verdslunarstöðunwm". Þetta sé sérlega bagalegt, af því að þar fari þeir á mis við landbúnaðarvinnu og verða landsmönnum ekki sú fyrirmynd'sem þeir gætu orðið ef þeir byggju í sveitunum.35 Svipuð viðhorf komu fram á þjóðfundi, en þar vildu sumir dreifa versluninni um allt land. Rökin fyrir því voru þau að „þá færist ábatinn fremur upp í hvern fjörð og dal og sveit, en að efla einstöku vissa verzlunarstaði, og þróa þannig staða- lífið, sem hér á ekki við byggðarlag eður landslag, og sem eg er svo hrædd- ur um, að hér geti aldrei átt við hvort sem er“, svo vitnað sé til ummæla Jóns hreppstjóra Sigurðssonar frá Tandraseli í Mýrasýslu.36 Að hluta til átti þessi andúð á þéttbýlinu rætur í fjárhagslegum hagsmun-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.