Andvari - 01.01.1997, Side 86

84
AÐALGEIR KRISTJÁNSSON
ANDVARI
leitan Finns, en árið eftir varð hann leyndarskjalavörður og þá var endir
bundinn á fyrirlestrahald hans við listaháskólann.
Háskólafyrirlestrar Finns fengu ekki eins mikla umfjöllun í bréfum hans.
Konungsúrskurður 10. apríl 1818 mælti svo fyrir að hann skyldi halda opin-
bera fyrirlestra við háskólann um norrænar fornbókmenntir. Um 30 nem-
endur sóttu þessa fyrirlestra veturna 1817-1819 samkvæmt skrá yfir tíma-
sókn, þar á meðal voru íslendingar.
Jprgen Jensen gerir nokkra grein fyrir háskólafyrirlestrum Finns í riti sínu
Thomsens Museum og viðhorfi hans til fornleifafræðinnar. Fyrirlestrarnir
hafi verið mjög samhljóða þeim fræðikenningum sem þá voru í tísku. Jensen
kallar þá furðulega blöndu af goðfræðilegum og vísindalegum hugmyndum,
en talar jafnframt um „imponerende fors0g“ að fella þetta tvennt saman.lh
Samhliða kennslu og rannsóknum á norrænni goðafræði hófst Finnur
handa um að snúa Eddukvæðunum á dönsku. Þau komu út í fjórum bind-
um á árunum 1821-23. Þýðingarnar voru í bundnu máli, en stuðlasetning
frjálslegri en í frumkvæðunum. Þessi þýðing hefir hlotið þá umsögn að vera
á fallegri dönsku.19
Rúnakveðskapur
Segja má að frægðarferill Finns hefjist á árinu 1815. Þetta sumar voru Frið-
rik konungur VI. og drottning hans krýnd og áttu auk þess silfurbrúðkaup.
Finnur Magnússon hafði ekki farið í launkofa með konunghollustu sína í
verki þegar á reyndi gagnvart Jörundi hundadagakonungi. Nú greip hann
til skáldgáfunnar og færði konungi og drottningu kvæði af tilefni krýningar-
innar. Þetta voru fimm erindi undir hrynhendum hætti, en það sérstæða við
það var að kvæðið var í fjórum gerðum. Fyrst var það ritað með rúnum á
íslensku, næst á sama máli með venjulegu letri, síðan þýðing á dönsku i
bundnu máli og loks kom latnesk þýðing í óbundnu máli.
Konungur vildi ekki láta hjá líða að launa skáldi sínu kvæðið. Því fékk
hann Grím Thorkelín og Birgi Thorlacius til að semja greinargerð um
ágæti þess. Þeir kváðu upp þann dóm að það væri kveðið með sama brag-
arhætti og dróttkvæði fornaldar og bæri vitni um þekkingu höfundar á
forníslensku máli sem dönsk tunga væri runnin frá. Höfundur sé handgeng-
inn Eddukvæðum og nái einkennum hins forna norræna skáldskapar auk
þess að kunna full skil á dönskum konungum af ætt Skjöldunga. Þá sýni
kvæðið rúnaþekkingu höfundar og færni í viðfangi við fornan norrænan
skáldskap. Einnig töldu þeir Finn í fremstu röð íslenskra skálda. Árið 1814 hafi
hann skrifað um kvæði Ossíans og borið þau saman við norrænar heimildir