Andvari

Årgang

Andvari - 01.01.1997, Side 141

Andvari - 01.01.1997, Side 141
HARALDUR BESSASON Innangarðs og utan Um veraldarinnar lausung1 Um Júpiter höfuðguð Rómverja segir svo í gamalli bók um goðafræði: „Hann er himins faðir og himins drottinn; af hans völdum eru allir loftvið- burðir, þrumur og eldingar, stormur og hagl; frá honum kemur ljós og birta himinsins. Hann heldur rammlega á þrumufleininum í hægri hendi og slöngvir honum yfir jörðina; þann stað, er hann hittir með honum, hefir hann kosið í helgi sína. Þessi voldugi konungur, sem ríkir í upphimninum, var yfirdrottnari alls heimsins bæði guða og manna.“ Lýsing þessi skýrir með öðru þá staðhæfingu Rómverja, „að það sem leyfist Júpiter leyfist ekki nautinu.“ Júpiter var hliðstæða Seifs hins gríska en um hann segir svo í áðurnefndri bók: „Börn þeirra Seifs og Heru eru Ares, Hefestos og Hebe, en þar að auki átti hann marga sonu og dætur með öðrum gyðjum og dauð- legum konum.“ Þessi ívitnun kveikir óneitanlega þá hugmynd að Seifi hafi leyfst fleira en tíðkanlegt er í mannanna ríki. Eiginkona hans Hera var jafnframt systir hans, og fór hjúskapur þeirra leynt í nokkrar aldir. Má og bæta hér við frægri sögn um Evrópu, sem var dóttir Fönix þess sem fékk konungdóm í Föníkalandi. Seifur felldi girndarhug til konungsdóttur, brá sér í griðungslíki og synti með hana á bakinu frá Föníkalandi til Kríteyjar. Ættartölur Seifs eru með hreinum ólíkindum og til þess fallnar að vekja heiðvirðu fólki óhugnað, enda í föðurætt hans þrír eða fleiri hundraðhendir risar og vekur þá einnig nokkra athygli að Kronos faðir Seifs bjó naumast „bagga sína“ sem venjulegur fjölskyldufaðir, heldur gleypti hann flest sinna eigin barna til að koma í veg fyrir að þau gætu hrundið honum frá völdum. Sjálfur Seifur slapp þó naumlega við dapurlega vist sem honum hafði verið búin í föðurgarði.2 Ráða má af þessum smábrotum úr rómverskri og grískri goðafræði að öðrum þræði áttu máttarvöldin rætur að rekja til óbeislaðrar náttúru. Einn- ig báru goðmögn svipmót af mannfólkinu sem einatt reynir að skynja og skýra náttúruöflin og hafa af þeim gagn og liðsemd með því að fella þau í lifandi mannsmynd. Er þess vegna ekki við öðru að búast en að þetta sama fólk leitist við að fá goðheimi bæði lög og reglur sem samræmist að nokkru
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.