Andvari - 01.01.1954, Side 81

ANDVARI
Herútboð á íslandi og landvamir íslendinga
77
ins, Jón Sigurðsson, skorinorða ræðu um málið í heild og deildi
allfast á nefndina fyrir tillögu hennar varðandi útboðið og lét
svo ummælt, að það væri næsta óhentugt, að allir útboðuðu íslend-
ingarnir ættu að fara úr landi án þess að séð væri neitt fyrir því,
að þeir gætu verið til vamar fyrir ísland, því að engin vissa væri
fyrir því að stjórnin sendi hingað skip til vamar. Það sýndist þó
miklu eðlilegra að hafa varnarskylduna hér í landi.
Er málið kom til atkvæðagreiðslu lágu fyrir tvær nýjar til-
lögur frá þingmönnum. Hin fyrri frá Halldóri Kr. Friðrikssyni
þess efnis: „Að þingið ráði frá, að útboðsskylda til hins konung-
lega herflota verði lögð á Island að svo komnu“. Páll Sigurðsson
bar fram svolátandi varatillögu: „Að skyldu til útboðs frá íslandi
verði ekki krafizt fyrr en nokkrir íslendingar væri fyrst teknir
til kennslu í herforingjaskóla í Danmörku og væru þaðan út-
skrifaðir og síðan teknir á herskip þau, er ætti að taka við þeim
íslendingum, er skyldaðir væri til útboðsins, og skip þau lægi svo
hér við landið á sumrin“. Tillaga H. Kr. Fr. var samþykkt með
15 atkv. gegn 4 og tillaga nefndarinnar þar með fallin, og Páll
Sigurðsson taldi einnig varatillöguna fallna niður.
í álitsskjali þingsins til konungs í fjárhags- og útboðsmálinu
eru rakin rækilega öll rök, sem fram vom flutt á þinginu gegn
útboðinu og að endingu sagt, að þingið hafi ekki getað fundið
annað, en að mjög ísjárvert væri að leggja á landið slíka ldut-
tekningu í útboði til herflotans, sem stungið er upp á, og hljóti
Alþingi því allraþegnsamlegast að ráða frá, að slík útboðsskylda
til hins konunglega herflota verði lögð á ísland.
f Nýjum Félagsritum 1858 minnist Jón Sigurðsson á afdrif
útboðsmálsins á Alþingi 1857 og segir, að þingið hafi þar farið
rétt að ráði sínu en bætir þessu við: „Annað mál væri það, að
koma á fót reglulegum heræfingum á fslandi sjálfu á þann hátt,
sem landinu væri hagkvæmastur, svo sem að menn almennt lærði
skot, skilmingar og aðrar íþróttir, sem gæti kennt þeim bæði að
bera sig vel og karlmannlega, og að verja hendur sínar ef á lægi;
til þess væri vel verjandi bæði tíð og kostnaði“. (Bls. 99).