Andvari - 01.01.1953, Side 42

38
Þorkell Jóhannesson
ANDVARI
útflutninginn: 1630: 3030 skpd.; 1743: 5772 skpd.; 1784: 8190
skpd.; 1806: 4345 skpd.; 1816: 3789 skpd.; 1840: 16797 skpd.;
1849: 19644 skpd.; 1855: 24079 skpd. Tölur um lýsisútflutning-
inn samkvæmt sömu skýrslum eru sem liér segir: árið 1630: 1445
tn.; 1743: 471 tn.; 1784: 929 tn.; 1806: 2495 tn.; 1816: 1101
tn.; 1840: 6655 tn.; 1849: 3259 tn.; 1855: 6891 tn. Þótt margt
megi sjálfsagt rita um tölur þessar, hverja um sig og allar í
senn, þá gefa þær nokkra hugmynd um viðgang útvegsins hér á
landi fram um 1850. Hér er einkum athugavert, að útflutning
einstakra ára er ekki mjög að marka, m. a. vegna þess, að stund-
um komst nokkur hluti ársframleiðslunnar ekki utan á því sama
ári, en varð þá því meiri næsta ár. Ennfremur var aflamagnið
misjafnt frá ári til árs, þótt sótt væri veiðin af líku afli. í heild
sinni tala tölur þessar samt skýru máli. Athugun á skipa- og
bátaeign landsmanna bendir í þá átt, að útvegur fór vaxandi á
fyrra hluta aldarinnar, frá því sem fyrrum var. Vitnar þetta allt
um bættan hag útgerðarinnar. Nokkrar tölur um bátaeignina
sýna þetta nokkuð glögglega. Árið 1770 var tala skipa og báta
í landinu alls 1869; árið 1804: 2163; 1823: 2175; 1833: 2457;
1843: 2939; 1849: 3125; 1853: 3506. Það er eftirtektarvert við
skýrslu þessa, að kalla má, að bátaflotinn standi í stað á árunurn
1804 til 1823. í hagskýrslum er talið, að bátaflotinn aukist um
62% frá árinu 1804 til 1853. Mestöll þessi aukning verður á ár-
unum 1823 til 1853, eða á 30 ára tímabili.
Skýrslur eru óglöggar um þilskipaútveginn á fyrra hluta ald-
arinnar. Áður var að því vikið, að útvegur þessi átti frá upphafi
við mikla örðugleika að stríða. Vegna kostnaðar var á fárra manna
færi að ráðast í að kaupa eða láta smíða þilskip. Kunnátta til
viðhalds, aðgerða eða nýsmíði var af skornum skammti og lær-
dóm í stjóm og notkun stórskipa varð að sækja til útlanda. Eigi
var þess heldur kostur hér að fá skipin vátryggð. Þrátt fyrir allar
þessar hindranir og mikil áföll, sem útgerð þessi sætti, er vafa-
laust áttu m. a. rætur að rekja til vankunnáttu, lélegs skipakosts
og vangæzlu um nægilegt viðhald, hélzt þilskipaútgerðin nokkuð