Andvari - 01.01.1941, Page 60

56
Guðmundur Finnbogason
ANDVUU
með takmörkuðum mæli andlegrar orku. Þeir hugsa sér, að
meðan vér erum að vinna, eyðist alltaf andieg orka, og þess
vegna verði andinn að hætta starfi með ákveðnu millibili,
meðan verið sé að afla nýs forða. Þetta kann að vera nærri
sanni uni orku líkamans; en fátt hendir til þess’ ,að vér
höfum líka andlega orku, er hægt sé; að safna, eyða og
fylla á aftur, eins og það væru svo og svo margir lítrar af
steinolíu.
Nokkrar furðulegar tilraunir hafa verið gerðar, er Ijenda á,
að menn verði raunar aldrei andlega uppgefnir. Þegar menn
kvarta um, að þeir séu andlega uppgefnir, þá er það ekki and-
lega orkan, sem gengið hefur til þurrðar, heldur áhugi vor.
Vér erum fremur leiðir en þreyttir. Maður getur komið heim
og sagt, að hausinn sé algerlega uppgefinn, en ef hann tekur
sér leynilögreglusögu í hönd eða fer að spila bridge, þá finnur
hann, að andinn er jafnfleygur og fær og endranær. Auðvitað
á oft veruleg þreyta sér stað. En það, sem vér teljum andlega
þreytu, reynist, þegar að er gáð, aðallega líkamleg þreyta,
sem ltemur sumpart af því, að eiturefni, sem líkaminn myndai'
sjálfur, safnast fyrir í honum, og sumpart af því, að vöðva-
orka, en ekki andleg orka, gengur til þurrðar. Ég játa það, að
menn geta stundum bilað andlega af of mikilli vinnu; en þa
lcemur það ekki af andlegri þreytu eða orkuþurrð heilans
(eins og mörgum hættir til að halda), heldur annaðhvort af
likamlega óhollum lifnaðarháttum, sem andleg vinna hefur oít
í för með sér, eða (mildu oftar) af áhyggjum, spenningi og
vonbrigðum, —- í stuttu máli, fremur af völdum geðshræringa
en andlegum orsökum.
Hin gamla hugmynd, að eina afsökunin fyrir tómstund-
irnar sé sú, að þær veiti oss ráðrúm til að ná oss aftur and-
lega, er því hyggð á misskilningi. Vér þurfum ekki að vera aO-
gerðalausir á helgidögum eða sofa á fridögum. Bezta ráðið til
að ná sér er ekki að vera iðjulaus, heldur að skipta um and-
lega vinnu. Andi þess, sem ekkert hefur fyrir stafni, er ekki
á framfaraleið, heldur afturfarar; liann ryðgar fremur ea
stælist.“