Vaka - 01.09.1929, Blaðsíða 94

220
JÓN JÓNSSON:
[vaka]
Óheflaður söngur Víkinganna hefir eflaust þá, eins og
oft síðar, látið illa í eyrum söngmenntaðra manna
meðal suðlægra þjóða. Eitt hefir þó vafalaust vakið
athygli, sem sé tvísöngurinn, þessi norræni hljóm-
söngur, sem þeim var almennt ókunnur. Söngaðferðin
hefir haft sín áhrif og afleiðingar, því þótt hinn lærði
Guido de Arezzo væri henni mótfallinn og menn færu
að hans ráði, sórstaklega um kvintsönginn, þá mun
hafa sprottið upp af henni önnur skyld söngaðferð:
Diskantsöngurinn. Upptök hans eru talin í Vestur-
evrópu, helzt á Frakklandi (París). Þar í landi komu
svo upp um líkt leyti „Trúbadúrsöngvarnir" svonefndu,
fleirraddaðir fjörugir gleðisöngvar. Á Niðurlöndum, er
um eitt skeið virðast liafa staðið framarla í sönglegri
menningu, lögðu menn grundvöllinn að þeirri fræði,
sem heitir „Contrapunct", er gefur ákveðnar reglur fyrir
byggingu og hreyfingu undirraddanna, er megi skipa
við einhverja tiltekna yfirrödd (Sopran), lagið, sem vér
köllum. Þessi fræði eru, svo að segja, undirstaðan undir
allri raddaskipunarfræði nútímans.
Frá Parísarskólanum harst þessi nýung út austur
eftir Miðevrópu suður til Ítalíu og tólc þar miklum
framförum, því þar voru fyrst samdir tónlistarleik-
ir — Operur —, er svo bárust aftur norður á bóginn
til Frakklands og Þýzkalands. En á Þýzkalandi tókst
að láta tónlistina ná hástigi fullkomnunarinnar, svo
að hún er nú, jöfnum höndum, talin til lista og vísinda.
Allt þetta spratt upp úr hinu lítilfjörlega, óáheyrilega
,,Orc/anum“, sem nú fyrir löngu var gleymt og hafði
lengi verið fyrirlitið, og það svo, að fræðimennirnir
hefðu sennilega álitið, að það hefði aldrei verið til, eí'
ekkert hefði, af líku tæi, varðveitzt í handritum for-
feðra vorra og í tvísöngnum islenzka, sem síra Bjarna
Þorsteinssyni hefir tekizt að opna alþjóðu aðgang að,
í sinni fögru mynd, í bók sinni: íslenzk þjóðlög.