Vaka - 01.09.1929, Side 95

[vaka]
SÖNGLIST ÍSLENDINGA.
221
4. SÖNGUR ÍSLENDINGA í FORNÖLD.
Lúðrarnir og tónlistin við hirð Hugleiks konungs í
Svíþjóðu hefir áður verið nefnt og einnig sönghæfi
kviðanna fornu. Af öllu þessu ætti að vera augljóst,
að landnámsmennirnir, forfeður vorir, hafa flutt allt
þetta með sér og að fornsöngur og hljóðfærasláttur hafa
verið listir, sem landsmenn iðkuðu á landnámsöldinni
og allt þar til kristnin hafði rutt sér til rúms að fullu.
Þetta vil ég þó árétta og útskýra nokkru nánar.
Kvæðamennirnir miklu, þeir feðgarnir Skallagrímur og
EgilJ, eru höfuðskáld þessa tíma. Eftir þá háða eru til
sönghæfar vísur og drápur, sérstaklega Egil. ,,Liggja ýgs
í eggju“, „Nú frá ek norðr í eyju“, „Upp skulum órum
sverðum" og „Þat mælti mín móðir“ eru allt sönghæfar
vísur undir alþekktu tvisöngsíagi, „Út röri einn á báti“,
sem sungið hefir verið um margar aldir og enn er
sungið. Það er ineð ágætu hljóðfalli, hvort heldur við
hergöngu eða í róðri og hvar sem menn þurfa að vera
samtaka við verk, og jafnvel við kvörnina, eins og
Gróttasöngur Fenju og Menju. Einkennilegt er það, að
flestar vísur í Egilssögu eru með sömu kveðandi, og
sama er að segja um stefið í Aðalsteinsdrápu Egils:
„Nú liggur hæst und hraustum — hreinbraut Aðal-
steini“. Er þetta tilviljun eða varðveittust þessar vísur
og stefið ekki einmitt vegna þessarar kveðandi og söng-
lagsins, sem þeiin tilheyrði?
Þorfinns saga karlsefnis skýrir frá því, er Guðríður,
dóttir Þórbjarnar bónda á Laugabrekku, var ásamt
föður sínum gestur Þorkels á Herjólfsnesi á Grænlandi,
þegar Þórbjörg lítil-völva kom þangað til að spá fyrir
mönnum og um árferðið, sem lengi hafði verið stirt og
hart. Þar segir svo: „Hon bað l'á sér konur, þær er
kunnu l'ræði þat, sem til seiðsins þarf, ok Varðlokkur
héti, en þær konur fundust eigi; þá var leitað um bæ-
inn, ef nokkur kynni; þá segir Guðríður: „Hvárki em