Vikan - 18.02.1965, Blaðsíða 14

Hlnar
aðskiljanlegu
náttúrur
listarinnar
Listin er löng og lífið er stutt, var einu sinni sagt
og þótti vel rmi’lt. Nú er lífið ögn lengra, en listin
er orðin býsna stutt. Það er að segja: Nýjar stefnur
sjá dagsins ljós á hverju ári, ekki ein heldur margar
og endast ekki alltaf lengur en nokkra mánuði. Þetta
Pop-Iist. James Rosen-
quist verður flest að
myndaefni; hrikastór
gleraugu, hestur,
grili af bíl og fætur. ^
Hard-edge. Hér er
Jack Youngerman
með þrjár hvasseggj-
aðar. 'O'

gerist náttúrlega helzt þar sem hraðinn er mestur
og samkeppnin um peningana áköfust. Hvar skyldi
það vera nema i New York.
Þar vestra halda menn því fram og kannski með
réttu, að þungamiðja myndlistarviðburðanna sé í New
York og hvergi annars staðar. Það er þar sem nýju
stefnurnar koma fram nú á dögum, það er þar sem
snjöllustu listamennirnir eiga heima og þar eru líka
fjáðustu kaupendurnir og kannski líka þeir áhuga-
sömustu. Því staðreynd er það, að áhugi á myndlist
hefur blossað upp í Bandaríkjunum og það sem er í
tízku, selst eins og heitar lummur. Listamenn, sem
fryir fáum árum voru hálfgerðar hornrekur með al-
skegg og í duggarapeysum, eru nú orðnir vinsælir
menn og vel látnir og ómissandi í partýum.
Að undanförnu hefur svokallaður abstrakt expression-
ismi átt mjög upp á pallborðið og brautryðjendur eins
og Jackson Pollock og Willem de Kooning hófu mynd-
list til vegs og virðingar hjá fínu fólki í New York.
Kooning er Hollendingur og frægastur allra banda-
rískra myndlistarmanna, enda er verðið á myndum
hans eftir því: Meðalverð nálægt 1,5 milljónir ísl.
króna, en dæmi eru þess, að mynd eftir hann hefur
farið á 2,5 milljónir. Hann lapti dauðann úr skel fram
eftir ævinni og hafði stundum ofan af fyrir sér með
húsamálun, en eftir 1950 fór að spyrjast að hann væri
til og hann varð á skömmum tíma firna auðugur.
Hann er mjög sér á blaði; málar helzt nú sem stend-
ur einhverskonar nærbuxnableikar skáldsýnir af kven-
fólki með trylling í augunum og jafnvel lafandi tungu.
Svo komu fram reiðir, ungir menn og heimtuðu
hlutdeild í frægðinni og auðnum. Þeir fundu upp
Pop-art til þess að vekja á sér athygli, en sumir
vilja meina, að það sé bara alls engin list. Það er
óneitanlega galli, ef satt reynist, en hitt hefur líka
orðið þungt á metunum fyrir hina reiðu, ungu menn,
að poppið hefur runnið út í þeim dýru galleríum á
Manhattan. Svo nú eru þeir ekkert reiðir lengur. Þeir
klipptu út plaköt og skilti, tóku hluti, sem maður hef-
ur fyrir augunum dags daglega án þess að taka eftir
þeim og stækkuðu þá upp úr öllu valdi; gerðu mann-
hæðar há skilirí af brauði og smjöri eða sólgleraug-
um og myndasögufigúrum. Þetta var límt saman og
myndaði furðulegar samsetningar, sem voru eins og
hnefahögg í andlitið á íhaldssömum listunnendum. Og
nú er komið margt fleira í spilið: Op-art, Winetic-art
og Hard-edge. Eftir því sem blöð herma er Pop og
Op vinsælt og vel útgengilegt, en Hard-edge á frek-
ar erfitt uppdráttar og abstrakt expressionismi selst
aðeins eftir fræg nöfn. Op-art samanstendur eink-
um af breiðum röndum úr hreinum, sterkum litum og
myndirnar eru gjarnan látnar snúa þannig, að horn
in viti upp og niður. Milli randanna er aðeins hvítur
dúkurinn. Hard-edge er erfitt að lýsa, en sú hvass'
línukúnst er því likust sem maður horfi gegnuml
brotna rúðu á massívan litflöt.
Það var mikill sigur fyrir Pop-menn, þegar Robert
nokkur Rauschenberg gekk með sigur af hólmi á
Bienalnum í Feneyjum í sumar eins og áður hefur
verið sagt frá í Vikunni. Enda ekki að sökum að spyrja:
Evrópumenn eru þegar búnir að tileinka sér poppið
og sjálfsagt oppið lika. Hann er frægastur yngri manna
i New York ásamt Jasper Johns og Kenneth Noland.
í þeim rúmlega 300 galleríum, sem fundin verða í
kringum Madison Avenue og 57 stræti eru alls stað-
ar sýningar og mikil aðsókn og sala. París er bara
útkjálkapláss, segja þeir. En þrátt fyrir alla verzlun-
arhyggjuna og gróðafíknina, heldur myndlistin andlit-
inu og meira en það; hún verður sífellt vinsælli. Og
nú spyrja menn aðeins: Hvað skyldi þeim detta í hug
næst?
-O- Sá frægasti af þeim
ungu: Robert Rauschenberg,
pop-maður.
1 ,.'1
y
Op-list: Rendur úr skær-
um litum og höfundurinn,
Kenneth Noland. £
J4 VIKAN 7. tbl.
Sá gamli Willem de
Kooning er einskonar Kjar-
val vestra og túlkar kven-
fólk á persónulegan hátt.
Abstrakt expressionismi eft-
ir Norrrian Bluhm. Ameríku-
menn hafa myndir ógjarna
undir tveim metrum á
hvern kant. -O