Vikan


Vikan - 13.06.1991, Blaðsíða 10

Vikan - 13.06.1991, Blaðsíða 10
LJÓSM.: BRAGI Þ. JÓSEFSSON ÞÓRUNN SIGURÐARDÓTTIR Ragnhildur átti ömmu sem hét líka Ragnhildur Gísladóttir og hún var mikil vinkona pabba. Sjálf tel ég aö öll sterk augnablik skilji eitthvað eftir sig í umhverfinu og í okkur sjálfum. Ég binst bæði hlutum, húsum og fólki mjög sterkum böndum. Þessi bönd skilja mín áhrif væntanlega eftir hjá viðkomandi persónum eða hlutum á ein- hvern óskiljanlegan hátt.“ Þegar talið berst að því hvort hún hafi íhugað hver gæti verið mögulegur lífstilgangur okkar hér á jörðinni kemur fjarrænt blik í móbrún augun og hún hallar undir flatt. Um leið og andardrátturinn þyngist dálítið er eins og henni vaxi ásmegin og hún segir ótrauð með vissu í svipmiklu andlitinu: „Mér finnst náttúrlega lífið vera einhvers konar þróun eða rökrétt framvinda sem felur í sér mögulegan lærdóm fyrir okkur, þar sem við verð- um að læra af gerðum okkar hverju sinni og sam- skiptum okkar hvert við annað eftir atvikum. Auð- vitað er í öllu fólki þrá eftir heilladrjúgu lífi fyrir það sjáflt persónulega, þess nánustu og ekki síð- ur fyrir mannkynið yfirleitt. Eins og lífið blasir við mér eru sífelld átök góðs og ills í aðstæðum okkar og athöfnum. Þetta er mjög erfitt fyrir okkur flest og á stundum ákaflega erfitt að verjast þeim öflum sem í eðli sínu eru neikvæð. Ég trúi því að við eigum öll að stuðla að því bæði persónulega og ekki síst í okkar störfum, hver svo sem þau eru, að reyna að vinna fyrir það sem okkur finnst vera í eðli sínu jákvætt. Manneskjan er þannig að það er bara annar partur hjartans sem hefur hreint blóð og það er bara dæla á milli. Af þessum ástæðum er mikilvægt að passa sig á því að fyllast ekki af óhreinu blóði. Samfélagið er svo gegnsýrt af neikvæðum öflum, að mér finnst að við þurfum öll að vera á varðbergi og vinna gegn þeim þannig að þau fái sem minnst líf í leik og starfi. Að vera að skrifa er í sjálfu sér fráleitt ef maður hefur ekki í sjálfum sér þörf eða þrá eftir einhverju sér æðra. Það er nokkuð sem hver manneskja leitar persónulega á sinn ófullkómna hátt, hvort sem leitin er tengd listinni eða öðru. Við finnum okkur fyrr eða síðar knúin til þessarar leitar, á mismunandi forsendu þó. Hver með sinn vanmátt og jafnframt óvissu „Samfélagið er svo gegnsýrt af neikvæðum öflum, að mér flnnst vlð þurfum öll að vera á varðbergi og vinna gegn þeim .. innra með sér er knúinn áfram af lönguninni til að finna einhvers konar fullkomnun. Það er alveg víst að án þessarar persónulegu og einlægu leit- ar gerist ekkert sem líklegt er til að færa okkur nær því sem er öllum efasemdum æðra. Við leit- um öll jafnframt að einhvers konar samræmi, auknum skilningi, ásamt innri friði og dýpt í þess- um firrta heirni," segir hún. Hvernig skilgreinir Þórunn sjálfa sig út frá þeim möguleika að vera heil og trú framkvæmdum sín- um hverju sinni og ekki síst því lífshlutverki sem maður hefur kosið sér. „Það er ákaflega erfitt að skilgreina sjálan sig nema á mjög takmarkaðan og kannski ófullkom- inn hátt,“ segir Þórunn. „Sjálf legg ég mikið upp úr hvers kyns heilindum og trúi því að mikilvægt sé að þora að upplifa augnablikið. Mér finnst ■ „Samfélagið er svo gegn- sýrt af neikvæðum öfium, að mér finnst að við þurfum öll að vera á varðbergi og vinna gegn þeim þannig að þau fái sem minnst líf í leik og starfi.“ ■ „Sá sem ber ábyrgðina hverju sinni velur fólk til starfa út frá einhverri sýn sem hvert verkefni birtir honum.“ ■ „Það er óhætt að segja að við sköpun af þessu tagi sé maður vart meðal manna meðan á fæðingu hugverks- ins stendur.“ samviska og heilindi vera eitthvað sem gengur mjög lágu verði í nútímanum. Ég veit sem leikhúsmanneskja starfandi í leik- húsi að þar er starfsvettvangur sem krefst þess bókstaflega að maður sé sannur og heiðarlegur, auk þess að vera öllum stundum samkvæmur sjálfum sér og samvisku sinni. Listrænan tilgang starfsins verður að meðhöndla með trúmennsku, listrænum skilningi, nærfærni og auðmýkt, ásamt festu. Þannig vilji til framkvæmda er þungamiðja starfsins og er öllum sýnilegur ef fólk vill viður- kenna það. Sá sem ber ábyrgðina hverju sinni velur fólk til starfa út frá einhverri sýn sem hvert verkefni birtir honum. Einhvern veginn er það þannig að maður finnur á sjálfum sér og þekkingu á verkinu, sem vinna á, hvaða fólk á erindi til manns og verkefn- isins hverju sinni. Þessari sýn verður hver lista- maður að vera trúr og ekki síst sá listamaður sem er að velja sér samstarfsmenn og veita fólki verkefni. Þó ég leggi mikið upp úr samskiptum mínum við vini mína og ættingja myndi ég sem leikstjóri aldrei í þannig málum láta persónulega vináttu eða skyldleika stjórna gerðum mínum hvað varðar hlutverk handa viðkomandi. Sá sem er hæfastur að manns mati gengur fyrir, annað væri fráleitt. Leikhúsfólk er mjög heiðarlegt fólk yfirleitt. Stefán er nú leikhússtjóri í annað sinn. Var áður hjá LR. Ég hef aldrei haft eins mikið að gera og þessi fjögur ár sem liðin eru síðan - hef leikstýrt átta verkum og skrifaö þrjú. En auðvitað vissi ég að það myndi gleymast um leið og hann settist í stól þjóðleikhússtjóra. Við það verðum við að búa. Sjálf er ég töluverð einstaklingshyggjumann- eskja og kannski sem betur fer. Ég finn mig knúna til að gera alla hluti út frá eigin forsendum. Mér finnst til dæmis pólitík mjög mikilvæg en get ekki hugsað mér að falla persónulega inn í þau ótryggu lögmál sem henni oftast fylgja. Valdamiðuð barátta er uppbygging sem er meira og minna náskyld öllum stjórnmálum og á ekki við mig. Þó ég sé sannarlega oftast í ein- hverjum tengslum við þessi öfl, þrátt fyrir allt og mögulega styð ég þau, þá fellur mér ekki pólitíska fyrirbærið „okkar fólk“. Sjálf vil ég eiga fyrirfram gefinn aðgang að fólki nákvæmlega á mínum eigin forsendum, þegar því er að skipta. Fyrir mér eru allir jafnir og það er afstaða sem mér er algjörlega eiginleg þrátt fyrir allt. Með þessu er ég ekkert að draga dul á að ég er vinstrisinnuð og vil samhjálp í samfélaginu. Ég styð ekki álvershugmyndina. Mér er hugleikið að fólk virði og hlúi að móður jörð. Mér finnst náttúr- an okkur mönnunum svo gjöful og mikilvæg. Ég tíni fjallagrös ofan í útlendinga og þykir sumum það fyndið uppátæki en mér er þar full al- vara. Eins hef ég meira að segja sótt mér úr jarð- vegi Námaskarðs þennan líka fína kinnalit. Ef við íhugum moldina, eins og indíánar hafa löngum gert, er ekki ósennilegt að græða mætti á þessari fínu Ijósbrúnu indíánamold. Sannleikurinn er sá að svipuð mold er seld í krukkum um allan heim fyrir milljónir." Við víkjum talinu að ritstörfum Þórunnar sem eru orðin býsna umfangsmikil. Eftir að hafa stundað blaðamennsku um tíma á árum áður sneri hún sér að annars konar ritstörfum og þá aðallega leikritun. Hún hefur meðal annars skrif- að söguleg verk sem þótt hafa sýna ótrúlega hæfni hennar til að setja sig í spor þeirra ein- staklinga sem verkin byggjast á. Þetta eru per- sónur sem kannski á öldum áður áttu heimkynni sín á íslenskri grund og gengu sín spor gæfu eða óhamingju meðal íslenskra alþýðu- eða fyrir- manna og komust af ýmsum ástæðum á spjöld sögunnar. Hún telur að ólík reynsla og áhrif fólks og um- hverfis hafi mikið gildi fyrir þann sem skrifar um fólk og tilfinningar þess. Af þeim ástæðum segir hún nauðsynlegt að uppiifa sem mestan fjöl- breytileika í mannlegum samskiptum. I verkum Þórunnar er iðulega verið að takast á við þessi stóru grundvallaratriði mannlegra samskipta, eins og ástina og dauðann. Þórunn er í ákaflega góðum og nánum tengsl- um við Steinunni Jóhannesdóttur og Hrafnhildi Hagalín Guðmundsdóttur sem báðar skrifa leikrit eins og hún. Hún telur þær báðar búa yfir miklum og sérstökum hæfileikum sem rísa muni hátt í ís- lenskri leikritagerð þegar til lengri tíma er litið. „Við vinkonurnar höfum ómældan stuðning hver af annarri og hvergi hefur borið skugga á einlæga vináttu þrátt fyrir að við höfum í ritstörf- um okkar allar róið á áþekk mið. Það er mjög hvetjandi að geta rætt af skilningi við vini sína um hugðarefni sín og hugverk eins og við virðumst geta, ótruflaðar af óheppilegum samanburði eða innbyrðis ríg. Við einfaldlega fögnum hver ann- arrar sigrum og hugsanlegum tækifærum í þess- um efnum sem öðrurn.1' Hvernig er sá heimur sem rithöfundur lifir í þegar hann er að skrifa? „Það er óhætt að segja að við sköpun af þessu tagi sé maður vart meðal manna meðan á fæðingu hugverksins stendur, Frh. á bls. 45 10 VIKAN 12. TBL. 1991
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70

x

Vikan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.