Vikan - 13.06.1991, Qupperneq 43

útskýra hvers vegna ekki er hægt að svara því.“
„Ert þú skyggn líka?“ spurði Dussault kulda-
lega.
„Já, allir taugasérfræðingar verða að vera það,
það er skilyrði," sagði Weizak. Hlátrasköll heyrð-
ust og Dussault roðnaði.
„Herrar mínir og frúr. Þessi maður var í dauða-
dái í fjögur og hálft ár. Við sem leggjum stund á
rannsóknir á mannsheilanum viium ekki hvers
vegna það var eða hvers vegna hann vaknaði úr
því og það er af þeirri einföldu ástæðu að við skilj-
um ekki hvað dauðadá er í raun og veru, frekar en
við skiljum svefn eða það að vakna. Herrar mínir
og frúr, við skiljum ekki heila frosks eða heila
maurs. Þið megið hafa þetta eftir mér... ég er
hvergi banginn."
Meiri hlátur. Þau kunnu vel við Weizak. En
Dussault hló ekki.
„Þið megið einnig hafa eftir mér að ég held að
þessi maður hafi nú alveg nýjan mannlegan eigin-
leika eða mjög fornan. Hvers vegna? Ef ég og
starfsfélagar mínir skiljum ekki heila maurs, get
ég þá sagt ykkur hvers vegna? Ég get það ekki.
Ég get þó komið með áhugaverðar tilgátur sem
gætu eða gætu ekki komið þessu við. Hluti af
heila Johns Smith skaddaðist svo mikið að við því
er ekkert að gera - mjög litill hluti en allir hlutar
heilans gætu verið nauðsynlegir. Hann kallar
þetta „dauða svæðið" sitt og þar virðast vissar
minningar hafa verið geymdar. Allar þær minning-
ar sem þurrkuðust út virðast vera hluti af „setti" -
gatna-, vega- og hraðbrautamerkingum. Hér er
um að ræða undirsett af stærri heildarsamstæðu.
Þetta er lítil en alger skerðing hæfni sem virðist ná
til bæði máls og sjónsköpunar.
Til að vega upp á móti þessu virðist annar hluti
heila Johns Smith hafa vaknað. Sá hluti er í
„fremra" eða „hugsandi" heilanum. Rafviðbrögð-
in frá þessum hluta heila hans eru allt önnur en
þau ættu að vera. Hér er eitt í viðbót. Hvirfilblaðið
hefur eitthvað með snertiskyn að gera - hve mikið
eða hve lítið vitum við ekki - og það er mjög ná-
lægt þeim hluta heilans sem flokkar og greinir hin
ýmsu form og áferð. Og ég hef tekið eftir því að á
undan „sýnum“ Johns er ávallt um að ræða ein-
hvers konar snertingu.“
Þögn. Blaðamennirnir skrifuðu hjá sér sem óðir
væru. Sjónvarpsmyndavélarnar, sem færst höfðu
nær til að ná Weizak í fókus, bökkuðu nú til að fá
Johnny með inn í myndina.
„Er þetta þá komið, Johnny?“ spurði Weizak
aftur.
„Ég býst..."
Dussault ruddi sér skyndilega braut gegnum
blaðamannahópinn. Eitt andartak hélt Johnny að
hann ætlaði að slást í hópinn við dyrnar, líklega til
að afsanna hæfileika Johnnys. Þá sá hann að
Dussault var að taka eitthvað af hálsinum á sér.
„Höfum sýnikennslu," sagði hann. Hann hélt á
fínlegri gullkeðju sem á var minnispeningur. „Við
skulum sjá hvað þú getur gert við þetta.“
„Kemur ekki til mála,“ sagði Weizak. Þykkar
augabrúnirnar höfðu dregist saman og hann
starði niður á Dussault eins og Móses. „Þessi
maður er ekki skemmtiatriði á útihátíð, herra
minn!“
„Það mætti þó halda það,“ sagði Dussault.
„Annaðhvort getur hann það eða getur það ekki,
eða hvað? Meðan þú varst upptekinn af að stinga
upp á skýringum var ég að stinga upp á svolitlu
við sjálfan mig. Það sem mér datt í hug var að
þessir gaurar geta aldrei sýnt neitt þegar beðið er
um það því þeir eru allir eins ekta og hrúga af
þriggja dala seðlum."
Johnny leit á hina blaðamennina. Allir horfðu
þeir áfjáðir á hann nema Bright virtist vandræða-
legur. Skyndilega leið honum eins og kristnum
manni í Ijónagryfju. Þeir vinna hvort sem er, hugs-
aði hann. Geti ég sagt honum eitthvað eru þeir
með forsíðufrétt. Geti ég það ekki - eða neiti að
reyna - eru þeir með annars konar frétt.
„Jæja þá?“ spurði Dussault. Hálskeðjan sveifl-
aðist fram og til baka neðan úr hnefa hans.
Johnny leit á Weizak en Weizak haföi litið und-
an með vanþóknun.
„Fáðu mér menið,“ sagði Johnny.
Dussault rétti honum það. Johnny setti það í
lófa sinn. Þetta var minnispeningur heilags
Kristófers. Hann lét keðjuna falla ofan á hann og
lokaði höndinni yfir menið.
Dauðaþögn féll yfir. Fleiri læknar og hjúkrunar-
konur höfðu bæst í hópinn. Sjúklingar og gestir
höfðu tínst yfir úr aðalanddyrinu. Þykk spennan lá
í loftinu eins og suðandi rafmagnsvir.
Johnny stóð þögull, fölur og horaður í hvítu
skyrtunni og of stórum buxunum. Fyrir framan
hann stóð Dussault, alvarlegur, óaðfinnanlegur
og dómharður í dökku jakkafötunum. Andartakið
virtist teygja úr sér í það óendanlega. Hvorki
heyrðist hósti né stuna.
„Ó,“ sagði Johnny lágt - síðan: „Er það þá
svona?“
Fingurnir losuðu takið. Hann horfði á Dussault.
„Jæja?“ spurði Dussault en valdið var skyndi-
lega horfið úr rödd hans. Þreytti, taugaóstyrki ungi
maðurinn, sem svarað hafði spurningum blaða-
mannanna, virtist einnig vera farinn. Bros lék um
varir Johnnys en það var engin hlýja i því. Augu
hans höfðu dökknað. Þau voru orðin köld og
fjarlæg. Weizak sá það og fékk gæsahúð.
„Þetta er men systur þinnar," sagði hann við
Dussault. „Hún hét Anne en var alltaf kölluð
Terry. Eldri systir þín. Þú elskaðir hana. Þú til-
baðst nánast jörðina undir fótum hennar."
Skyndilega, óhugnanlega, fór rödd Johnnys að
hækka og breytast. Hún varð brostin og óörugg
rödd unglings.
„Menið er til að vernda þig þegar þú ferð yfir
Lisbon-götu á móti Ijósunum, Terry, eða þegar þú
ert með einhverjum strák í bíl. Ekki gleyma því,
Terry ... ekki gleyma ..."
Holduga konan, sem hafði spurt Johnny hvern
demókratar myndu útnefna næsta ár, greip and-
ann á lofti. Einn myndatökumannanna muldraði
hásri röddu: „Hjálpi mér!“
„Hættu þessu,“ hvíslaði Dussault. Hann var
orðinn öskugrár í framan og teygði sig eftir men-
inu í höndum Johnnys. En hendur hans voru
máttlausar. Peningurinn sveiflaðist fram og til
baka og kastaði frá sér dáleiðandi Ijósglömpum.
„Mundu mig, Terry,“ bað unglingsröddin.
„Haltu þér hreinni, Terry ... í guðanna bænum
haltu þér hreinni... “
„Hættu þessu! Hættu þessu, skepnan þín!“
Nú talaði Johnny með sinni eigin röddu aftur.
„Það var amfetamín, var það ekki? Svo metha-
dón. Hún dó úr hjartaslagi tuttugu og sjö ára. En
hún bar menið í tíu ár, Rog. Hún mundi þig. Hún
gleymdi þér aldrei. Gleymdi þér aldrei... aldr-
ei... aldrei... aldrei.“
Menið rann úr fingrum hans og féll í gólfið.
Johnny starði út í bláinn stundarkorn, andlit hans
rólegt og fjarrænt. Dussault krafsaði eftir meninu
við fætur Johnnys og hást kjökur hans var það
eina sem rauf þögnina.
Flassljós leiftraði og r.ndlit Johnnys skýrðist og
varð hans eigið aftur. Fyrst sást á því hryllingur,
svo meðaumkun. Hann kraup klaufalega við hlið
Dussaults.
„Fyrirgefðu," sagði hann. „Fyrirgefðu, ég ætlaði
ekki... “
„Þú lítilmótlegi svindlari!" öskraði Dussault að
honum. „Þetta er lygi! Allt saman lygi! Allt saman
lygi!“ Hann sló Johnny klaufalega á hálsinn.
Johnny féll viö og rak höfuðið fast í gólfið. Hann
sá stjörnur.
Uppþot.
Hann gerði sér óljósa grein fyrir því að Dussault
var að troðast gegnum hópinn í átt að dyrunum.
Fólk þyrptist að Dussault, að Johnny. Hann sá
Dussault gegnum skóg af fótleggjum og skóm.
Svo var Weizak við hlið hans og hjálpaði honum
að setjast upp.
„Meiddi hann þig, John?“
„Ekki eins mikið og ég meiddi hann. Þetta er allt
í lagi.“ Hann stóð á fætur með erfiðismunum.
Hann svimaði og leið illa; var fullur andstyggðar.
Þetta höfðu verið mistök, hræðileg mistök.
Einhver hrópaði skerandi. Johnny sá Dussault
falla á hnén og síga síðan þreytulega niður á
flísagólfið. Medalía heilags Kristófers var enn í
annarri greip hans.
„Það er liðið yfir hann,“ sagði einhver. „Fjand-
inn fjarri mér.“
„Mín sök,“ sagði Johnny við Sam Weizak.
Hálsinn herptist saman af skömm, af tárum. „Allt
mín sök.“
„Nei,“ sagði Sam. „Nei, John.“
En það var það. Hann fór þangað sem Dussault
lá og var að rakna úr yfirliðinu. Tveir læknanna
voru komnir til hans.
„Jafnar hann sig?“ spurði Johnny. Hann sneri
sér að blaðakonunni í buxnadragtinni og sá skelf-
ingarsvipinn á henni.
Johnny sneri sér í hina áttina, aö sjónvarps-
manninum sem hafði spurt hann hvort hann hefði
séð eitthvað fyrir slysið. Það virtist allt í einu afar
mikilvægt að útskýra málið fyrir einhverjum. „Ég
ætlaði ekki að særa hann,“ sagði hann. „Það er
alveg satt, ég ætlaði ekki að særa hann. Ég vissi
ekki..."
Sjónvarpsmaðurinn hörfaði. „Nei,“ sagði hann.
„Vitanlega ætlaðirðu ekki að gera það. Hann var
að biðja um þetta, það sáu allir. Bara ... ekki
snerta mig, ha?“
Johnny leit á hann og skildi ekki neitt. Hann
fann enn fyrir áfallinu en var að byrja að skilja. Ó,
já. Hann var farinn að skilja. Sjónvarpsmaðurinn
reyndi að brosa en gat það ekki.
„Bara ekki snerta mig, Johnny. Gerðu það.“
„Það er ekki þannig," sagði Johnny - eða
reyndi það. Síðar var hann aldrei viss um hvort
nokkurt hljóð hefði komið upp úr honum.
„Ekki snerta mig, Johnny."
Sjónvarpsmaðurinn hörfaði í átt að myndatöku-
manninum sem var að taka saman föggur sínar.
Johnny stóð og horfði á hann og titraði frá hvirfli til
ilja.
* 3 *
„Það er þér fyrir bestu, John,“ sagði Weizak.
Hjúkrunarkonan stóð fyrir aftan hann, hvítur
draugur, lærisveinn galdramanns með hendurnar
á lofti yfir litla hjólaborðinu, paradís sætra drauma
eiturlyfjaneytandans. „Nei,“ sagði Johnny.
Hann titraði ennþá og sló út á honum köldum svita
að auki. „Ekki fleiri sprautur. Ég er búinn að fá nóg
af þeim.“
„Pillu, þá.“
„Heldur ekki fleiri pillur.“
„Til að hjálpa þér að sofna.“
„Getur hann sofið? Þessi Dussault?"
„Hann bað um þetta,“ tuldraði hjúkrunarkonan
og hrökk svo við þegar Weizak sneri sér aö henni.
En Weizak brosti.
„Þetta er rétt hjá henni,“ sagði hann. „Maðurinn
bað um þetta. Hann hélt að þú værir að selja tóm-
ar flöskur, John. Eftir góðan nætursvefn geturðu
sett þetta í rétt samhengi."
„Ég ætla að sofna sjálfur."
„Gerðu það, Johnny."
Klukkan var kortér yfir ellefu. Johnny og Sam
höfðu horft á sjálfa sig í sjónvarpsfréttunum; þeir
höfðu verið strax á eftir tillögunum sem Ford hafði
hafnað. Mín frétt var betra leikverk, hugsaði
Johnny. Það var ekki hægt að bera mynd af sköll-
óttum repúblikana að ræða fjárlög saman við
myndina af Dussault steypa sér yfir gólfið með
men systur sinnar í greipinni og hrynja svo niður í
12. TBL. 1991 VIKAN 43