Menntamál - 01.06.1950, Blaðsíða 4

66
MENNTAMÁL
Við hvað er átt með frjálsu uppeldi?
Hvað er frjálst uppeldi? Ekki er kyn, þótt hugmyndir
manna um þetta efni séu á tvístri, slíkum misskilningi sem
hið frjálsa uppeldi hefur sætt og svo mjög sem skoðanir
manna hafa verið skiptar um það. Allt of algengt er það,
að menn haldi, að frjálst uppeldi feli það í sér, að börnum
leyfist að gera allt, sem þau langar til, „henda, brjóta og
týna“ eignum sjálfra sín og annarra og í stuttu máli beita
heimili sín og samvistarfólk fullkominni harðstjórn í hví-
vetna. Ef eitthvað væri gert þessu til hindrunar, mundi
það hafa í för með sér sálarlegar hömlur fyrir barnið. Svo
er þessu ekki háttað. Það er rangt að ætla, að frjálst upp-
eldi sé sama og ekkert uppeldi. Hvergi er til sá hópur
manna, að samvistir hans verði ekki að hlíta tilteknum
reglum. Þessum reglum ber að tryggja sem mesta tillit-
semi til hvers einstaklings í hópnum, — á hvaða aldri sem
hann er. Tillitsemin á sem sé að vera gagnkvæm. Það á
ekki að kúga börnin, og af þeim á ekki að standa ógn.
Þess vegna verða menn að banna vissa hluti, en bannið
verður að styðjast við skynsamlega athugun.
7 frjálsu uppeldi er fylgzt með þróun barnanna í stað
þess að skera henni stakk. Það felur það í sér, að menn
eigi að semja kröfuna að hæfileikum barnanna, aldri þeirra
og þroskastigi. Það krefst ef til vill meiri kunnáttu að beita
þessari aðferð, en hún stuðlar að vináttu og trúnaði milli
barna og fullorðinna, og hún kemur í veg fyrir slæma að-
semd barnsins að umhverfinu.
Hið frjálsa uppeldi mun auk þess leiða til þess, að til-
finningalíf barnsins nái að þróast óhindrað, svo að það fái
notið hlýju sinnar, fjörs og ferskleika. Allt of oft verður
okkur fullorðna fólkinu það á að atyrða börn, þegar þau
leyfa skapsmunum sínum frjálsa útrás, gráta, öskra eða
sparka. Margir ætla, að ef við kennum ekki börnum þegar
á unga aldri þá vandasömu list að stjórna skapi sínu, þá
muni þeim ekki lserast það síðar á ævinni, Menn halda, að