Menntamál - 01.06.1950, Blaðsíða 44

106
MENNTAMÁL
urs takmarks. Skylduræknin viS kennarann nær skammt á
þessum aldri og virðist vera mjög vafasöm til árangurs.
Þetta má m. a. marka af því, að barnið les ekkert nema
aðeins það, sem við kemur skólanum. Börn, sem þannig
breyta, fara á mis við allan skemmtilestur, sem frístund-
irnar veita þeim. En það er margreynt, að sjálfvalinn frí-
stundalestur er miklu þýðingarmeiri en menn almennt gera
sér grein fyrir. Með frístundalestri kemst barnið venjulega
inn í innsta kjarna þess, sem það les; þá verða bókstafirnir
boðberar hugsana, tilfinninga og nýjunga annars aðila til
barnsins. Þetta eykur leikni, orðaforða og víðsýni barns-
ins. Kennarinn verður því í upphafi að gera barninu ljóst,
hve þýðingarmikið keppikefli það er að verða læst. En
það er eins með barnið og fullorðinn mann, að því ánægju-
legra verður starfið, sem takmarkið er eftirsóknarverð-
ara. En hvernig getum við þá vakið þennan áhuga ? Börnum
þykir alltaf gaman að sögum, þess vegna á hiklaust að nota
sér þann eiginleika töluvert og segja þeim eða lesa sögur
fyrir þau. Með því yfirfærist áhuginn, ef svo mætti segja
frá sögunni yfir á lesturinn, þar sem hann er lykillinn að
leyndardómum sagna og ævintýra. Athafna- og hreyfiþörf
barnsins er mikil. Þessa þörf má notfæra sér við lestrar-
kennsluna, en hafa verður það hugfast, að lesturinn er þar
fyrsta keppikeflið, leikurinn annað. Gæta verður þess einn-
ig vandlega, að tilraunir barnsins heppnist og það sem
bezt. Börn verða afar glöð, þegar þeim tekst eitthvað vel
og finna framfarirnar. Lesturinn verður því að krefjast
einhvers af þeim, sem þeim er áþreifanlegt og gefur þeim
fast land undir fótinn. Annars verður þetta eins og ferða-
lag í þoku, þar sem ekkert takmark er framundan. Verk-
efnið verkar eins og áningarstaður. Verði barnið ekki vart
árangurs í starfinu, sljóvgast það og verður kærulaust. Séu
verkefnin of þung, fyllist barnið leiða og vanmáttarkend.
Um þetta segir prófessor Gates:
„Heppnist tilraun nemandans, helzt áhuginn eða jafn-