Menntamál - 01.06.1950, Blaðsíða 37

MEHntamál,
99
annars. Stafir þeír eða orð, sem lesarinn skynjar á hverju
skynbili, kallast lesflötur. Séu mörg skynbil í hverri línu,
er lesflöturinn lítill, og öfugt, séu skynbilin fá. — Æfður
lésári hrðyfir augað aðeins frá vinstri til hægri, nema þeg-
ar skipt er um frá einni línu til annarrar. Lesari, sem les
jafnt og reiðprennandi, hefur fá skynbil og stóran lesflöt.
Þegar þessar líkamlegu tálmanir hafa verið yfirunnar,
getur lesandinn einbeitt huganum að lestrinum og um leið
er lagður grundvöllur að lestrarnámi. Aftur á móti verður
hinn lélegi lesari að renna augunum oft til baka til þess að
skynja það, sem augað hefur áður farið yfir. Skynbilin
verða mörg, lesflöturinn lítill, bakhreyfingar tíðar, lestur-
inn verður rykkjóttur, sundurslitinn og efnið skilst ekki.
Sé það, sem lesið er, með löngum og erfiðum orðum og
efnið lesaranum ókunnugt verður þetta enn meira áberandi.
Af því, sem þegar hefur verið sagt, er það Ijóst, að afar
áríðandi er, að æfðar séu góðar og eðlilegar augnhreyf-
ingar þegar í upphafi, þar sem það auðveldar og flýtir
fyrir lestrarnámi að mun. Reynsla annarra þjóða hefur
sýnt, að heppilegast er að byrja með hljóðrétt, einkvæð
orð, séu notaðar stöfunar- eða hljóð-aðferðir. Sé hins veg-
ar notuð orðmynda-aðferðin er nauðsynlegt, að orðin séu
sem sérkennilegust og ólíkust hvert öðru. Annað mikilsvert
atriði er það, að ekki séu of mörg, ný orð móti hverju
þekktu orði. Prófessor A. I. Gates, sem hefur ránnsakað
þessi efni betur en nokkur annar og birt niðurstöður rann-
sókna sinna í bókinni „The Improvement of Reading" segir,
að ekki megi koma fyrir meira en eitt nýtt orð móti 40
þekktum orðum. Danir hafa í sínum nýjustu barnabókum
1 nýtt orð móti 22 til 30 þekktum. Hinar tíðu endurtekn-
ingar þekktra orða gera lesturinn öruggari og jafnari,
augnhreyfingarnar jafnar og eðlilegar og lesefnið skemmti-
legt. Talið er af mörgum, að tíðar endurtekningar þreyti
börnin og geri þau leið á efninu. En tilraunir hafa sýnt hið
gagnstæða. Börn hafa ánægju af endurtekningum og smá-